Đó là lời ông Nguyễn Khắc Bảo, thường được gọi là ông Lang Chọi ở TP Bắc Ninh, nói vử những pho tượng kử³ bí mà mình đang giữ.
5 đời bốc thuốc
Duyên chơi tượng đất cổ đến với ông Bảo cũng từ nghử y gia truyửn 5 đời của gia đình mà ra. Năm 1989 các cụ thân sinh qua đời, để lại cho ông một gia tà i ngổn ngang những bà i thuốc, mong ông thừa kế cho chu đáo. Vì các bà i thuốc đửu được ghi dưới dạng chữ Hán, Nôm, ông đà nh mà y mò học các loại chữ nà y.
Từ năm 2000 trở lại đây, ông thường xuyên đi dịch hộ chữ Hán trên các đồng tiửn cổ cho bạn bè. Một lần như thế, ông chợt nghĩ: Người ta không rà nh vử chữ Hán mà lại chơi tiửn cổ và đồ cổ được, mình đây biết chữ Hán mà lại không chơi? Quả thật phí!.
Vén cánh tủ kính bên trong chứa ngổn ngang nhiửu pho tượng bằng đất nung đử ối, ông giải thích: Tôi quen nhiửu người chơi tiửn cổ là đồng môn với nhau họ thường nhử tôi dịch hộ chữ trên mặt tiửn, mà dân chơi tiửn cổ laị thường chơi các đồ cổ khác như tượng đất.
Thấy những người đi đồng nát ở là ng Đại Bái (Gai Bình, Bắc Ninh) có những bức tượng kử³ quặc bằng đất nung, xem qua, ông cho rằng những bức tượng nà y được bao bọc những lớp thời gian.
à”ng Bảo bên cạnh một số cổ vật
Nhiửu người tìm tới ông bốc thuốc biết ông có thú chơi tượng đất nung cổ liửn mang tới bán lại cho ông Bảo, chủ yếu ở mạn Chí Linh, Kinh Môn, Hải Dương và Thủy Nguyên, Hải Phòng.
Cho tới nay trong căn nhà hẹp cứ chỗ nà o còn trống là ông nhét tượng đất và o, kể cả đường lên cầu thang cũng được xếp tượng. à”ng Bảo cho biết, tới giử ông đã sưu tầm được gần 2000 pho tượng bằng đất nung độc đáo.
Dù chưa có ai có thể thẩm định niên đại hay giá trị của chúng nhưng theo ông, các pho tượng được là m cách đây hà ng nghìn năm: Nếu là tượng người để trần như thế nà y thì ít nhất phải có từ trước thời Lý, vì thời đó Phật giáo thịnh hà nh không cho nặn tượng như thế nà y.
Kho báu niên đại hà ng nghìn năm?
Mỗi pho tượng chỉ cao chừng một gang tay được nhà o nặn diễn tả đủ tư thế, vẻ mặt, tâm trạng khác nhau. Tuy nhiên, chúng có những điểm chung: đôi mắt to sinh động, hoang dã, cằm nhô ra phía trước,... Tượng các con vật như cá, cóc, rắn, thằn lằn, vượn, khỉ, chó... hay như các con vật không có thật như Kử³ Lân (?) cũng được nặn khá lạ mắt.
Một pho tượng đất nung trong bộ sưu tập của ông Bảo
Ngoà i những kho báu vô giá trên ông hiện còn sưu tầm được những thứ có một không hai như thanh kiếm, đồng tiửn Ngũ thù thời Tần Thủy Hoà ng (khoảng 250 năm TCN) được bao bọc bằng lớp dây và ng thật, hay như thanh kiếm cổ của Nhật Bản, con dao thời kử³ Đông sơn...
Trong nhà ông Bảo còn có cả đầu chim Phượng còn nguyên vẹn mà theo ông là một bảo vật có từ thời Lý.
à”ng Bảo và những bức tượng kử³ lạ
Theo ông Bảo, PGS, nhà khảo cổ học VN Trịnh Cao Tưởng (Viện Khảo cổ) sinh thời đã vử thăm và trầm trồ với kho báu vô giá mà ông Bảo đang có. Nếu là đồ từ thời Lý, thời Trần, Lê tôi chỉ cần sử và o là biết. Trong đời khảo cổ của tôi, tôi đã từng đi, từng gặp rất nhiửu thứ nhưng chưa khi nà o gặp những pho tượng kì lạ như thế nà y, có lẽ chúng phải có niên đà i tới hà ng ngà n năm (khoảng và o đầu CN hoặc trước CN).
à”ng Bảo kể lại, GS Trịnh Cao Tưởng còn dặn đi dặn lại rằng: Các kiệt tác nà y ngà y nay rất quý và hiếm, nếu ông còn phải nhịn ăn, nhịn tiêu thì ông cũng hãy cố gắng mà mua, không thì không còn dịp nà o khác nữa đâu.
Cũng theo ông Bảo, còn nhiửu người khác như GS Hà Tôn Vinh - một người Mử¹ gốc Việt nghiên cứu vử khảo cổ học, vợ chồng phó đại sứ người Mử¹ Jonh S.Boardman, bà Ann Proctor - GS lịch sử nghệ thuật người Australia... cũng đã tìm tới nhà ông.
Thấy chúng tôi thắc mắc vử giá trị được quy ra tiửn để mua được số pho tượng khổng lồ trên, ông Bảo cười nói: Tiửn mua thì nhiửu, tôi chẳng bao giử nói với vợ, nói ra bà ấy lại xót.
