- Thưa bà , Văn Miếu - Quốc Tử Giám ngoà i những giá trị, ý nghĩa như mọi người đã biết còn những tầng ý nghĩa nà o khác mà đến nay chúng ta vẫn chưa khai thác?
- Văn Miếu được xây dựng năm 1070 là m nơi thử Khổng Tử, các bậc tiên hiửn, tiên thánh, tiên nho. Sáu năm sau (1076), Trường Quốc Tử Giám được xây dựng cạnh đó là m nơi học cho con em tầng lớp quan lại, rồi phát triển thà nh trường Quốc học đầu tiên của Việt Nam, chuyên tuyển chọn, đà o tạo học sinh giửi của cả nước. Đến triửu Lê - Mạc, những người hiửn tà i, đỗ đạt, có công với triửu đình, với nhân dân được khắc tên trên bia đá, lưu danh muôn thuở. Ngà y nay, di tích đặc biệt nà y vẫn là nơi tổ chức biểu dương, tôn vinh những người đỗ đạt, thà nh tà i.
Gần 1000 năm trường tồn, song hà nh cùng lịch sử, Văn Miếu - Quốc Tử Giám chứa đựng, lưu giữ rất nhiửu các giá trị vật thể và phi vật thể. Chẳng hạn, cổng nhử của Văn Miếu có ghi "Và o chữ đức, ra chữ tà i", có ý nhắc nhở, dạy dỗ học sinh và o trường học trước hết phải rèn đạo đức, sau đó mới tích lũy kiến thức để rồi luyện thà nh tà i. Đức và tà i phải gắn liửn với nhau, bổ trợ cho nhau thì người học trò mới có thể thà nh danh, giúp ích cho đời. à nghĩa mang tính giáo dục, nhân văn sâu sắc nà y cũng được khắc ghi ở bia đá tiến sĩ, đến nay chúng ta chưa thể khai thác hết. Trên bia có khắc tên tuổi, quê quán, sự nghiệp của các danh nhân, tế tửu tư nghiệp, nếu căn cứ và o những nội dung đó để tìm hiểu, nghiên cứu các vị tiến sĩ nà y có văn thơ như thế nà o, đi sứ ra sao... sẽ rất có giá trị cho các thế hệ sau.
- Bà có thể cho biết di tích sẽ được bảo tồn, tôn tạo, khai thác các giá trị như thế nà o để vừa giữ gìn được di sản, vừa đáp ứng nhu cầu tham quan, tìm hiểu của người dân và du khách?
 |
| Khuê Văn Các tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám được chọn là biểu tượng của Thủ đô Hà Nội. |
- Nhìn tổng thể, Khu di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám còn khá nguyên vẹn, nhưng trên thực tế một số hạng mục bắt đầu xuống cấp. Ngói nhà hậu đường Thái học bị xô lệch, mưa to là dột, gây ảnh hưởng tới các kết cấu gỗ. Khuê Văn Các - hình ảnh biểu tượng của Thủ đô bị vỡ một số viên ngói ống, lan can gỗ đã hửng đòi hửi phải thay toà n bộ và sơn son thếp và ng lại. 82 bia đá tiến sĩ được bảo vệ bằng hà ng rà o sắt, nhìn không được mử¹ quan cho lắm, cần được thay thế bằng hương án bảo vệ khác phù hợp hơn...
Thực hiện Chương trình 04 của Thà nh ủy Hà Nội, Trung tâm đang triển khai xây dựng đử án bảo vệ và phát huy giá trị 82 bia đá tiến sĩ. Trên cơ sở đó, hà ng rà o bảo vệ bằng sắt hiện nay có thể được thay thế bằng các trấn song con tiện, các bức gỗ hoặc một phương án nà o đó mử¹ quan hơn, tạo điửu kiện thuận lợi cho người dân và du khách tiếp xúc, hưởng thụ di sản. Đối với các bia đá, có lẽ chúng ta phải mời các chuyên gia nước ngoà i già u kinh nghiệm hỗ trợ vử mặt kử¹ thuật để bảo vệ bởi vì khí hậu mưa nắng, nồm ẩm liên tục khiến chữ khắc trên bia ngà y cà ng mử đi. Dự án sơn son thếp và ng toà n bộ di tích đã nằm trong kế hoạch nhưng tạm thời phải dừng lại do điửu kiện kinh tế khó khăn. Trung tâm cũng sẽ từng bước đử nghị đưa hồ Văn, vườn Giám và o tổng thể Khu di tích...
- Văn Miếu - Quốc Tử Giám là điểm du lịch hấp dẫn du khách bậc nhất Thủ đô với trên 2 triệu lượt khách mỗi năm. Là người trực tiếp quản lý, vận hà nh, khai thác giá trị Khu di tích, bà có thể chia sẻ kinh nghiệm đưa giá trị của di tích đến công chúng?
- Tôi có thể tự hà o khẳng định, hầu hết người dân và du khách đến với Văn Miếu - Quốc Tử Giám, thậm chí những người chưa từng đến cũng hiểu được giá trị cơ bản của di tích. Chúng tôi dùng nhiửu cách để có được kết quả nà y. Song song với công tác tuyên truyửn trên các phương tiện thông tin đại chúng, chúng tôi đã in rất nhiửu sách, tư liệu giới thiệu giá trị lịch sử, ý nghĩa của Văn Miếu - Quốc Tử Giám nói chung, 82 bia đá nói riêng bằng tiếng Việt, tiếng Anh hoặc song ngữ để giới thiệu tới công chúng. Danh ngôn của Khổng Tử gắn với Văn Miếu - Quốc Tử Giám, các cuộc hội thảo khoa học cũng được Trung tâm in để tuyên truyửn hoặc nghiên cứu. Bên cạnh đó, Trung tâm phối hợp với các tỉnh, thà nh phố bạn tổ chức trưng bà y di động vử Văn Miếu và các di tích Nho học giúp cho những người không có điửu kiện đến Thủ đô cũng có thể hiểu vử Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Thời gian tới, Trung tâm dự kiến sẽ trưng bà y ở Hưng Yên, Huế và một số tỉnh phía Nam. Đặc biệt, Trung tâm luôn quan tâm đà o tạo, bồi dườ¡ng trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ hướng dẫn viên, thuyết minh viên nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả tuyên truyửn vử ý nghĩa của di tích đến hà ng triệu lượt người mỗi năm.
- Trân trọng cảm ơn bà !
.jpg "Bản lĩnh \"người chỉ huy hình sự\" nơi tuyến đầu giữ bình yên Thủ đô")
