Phố Nguyễn Văn Siêu, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội

07/05/2018 11:47

Phố Nguyễn Văn Siêu bắt đầu từ cuối phố Chợ Gạo đến đầu phố Ngõ Gạch.

Phố Nguyễn Văn Siêu dài 180m, rộng 6m.

Phố Nguyễn Văn Siêu, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Đây nguyên là lòng sông Tô Lịch cũ. Sông này vốn từ cửa sông chỗ phố Chợ Gạo qua phố Nguyễn Văn Siêu. Phố Ngõ Gạch cắt ngang phố Hàng Đường, bắt chéo lên phố Hàng Lược, nhập vào dãy hào chạy ngoài tường thành phía bắc - tức phố Phan Đình Phùng ngày nay - lên Bưởi rồi lại quặt xuống mạn Cầu Giấy mà đi về sông Nhuệ. Mùa cạn, dòng sông Tô có lúc chạy từ mạn Bưởi xuống cửa sông nhưng mùa nước lỹ thì lại chảy ngược lại. Vì vậy chỗ cửa sông mới gọi là Giang Nguyên (nguồn sông).

Cho tới trước khi sông Tô bị lấp (1889) bên bờ bắc chỗ cửa sông này là giáp Giang Nguyên thuộc thôn Cổ Lương (như đã nêu ở trên). Bên bờ nam là phường Hà Khẩu thuộc về một tổng khác: tổng Hữu Túc (sau đổi là tổng Đông Thọ). Cho nên ngày nay các dấu vết của thôn Cổ Lương cũ cũng như những di tích thuộc về Nguyễn Văn Siêu đều ở dãy phố phía bắc: nhà số 12-14 là khu nhà cũ của Thần Siêu, nơi đó ông đã mở trường dạy học, đã cho xây một ngôi nhà hình vuông gọi là Phương Đình (tức là đình vuông) để làm chỗ bình văn, số nhà 20 chính là đình cũ của giáp Giang Nguyên, vẫn có bàn thờ ông. Và đình của thôn Cổ Lương thì ở trong ngõ, số nhà 28, từng là nơi mà học trò tứ trấn thường xin ở đậu, ngủ nhờ trong thời gian về Hà Nội nghe thầy Phương Đình giảng bài.

Trước 1890 là phố Hàng Gạch (rue Briques), năm 1928 đổi thành phố Án Sát Siêu, năm 1945 đổi thành phố Phương Đình, năm 1949 đổi thành phố Nguyễn Siêu. Những lần đổi tên sau vẫn giữ nguyên tên này.

Nay thuộc phường Hàng Buồm, quận Hoàn Kiếm.

Trong những ngày đầu của cuộc Toàn quốc kháng chiến, phố này là hậu cứ của Liên khu I. Từ đêm (19/12/1946) đến đêm Trung đoàn Thủ đô rút ra ngoài thành phố (17/2/1947) giặc Pháp chưa hề đặt chân được tới phố này. Và chính đêm rút quân 17/2/1947 phố Nguyễn Văn Siêu là nơi tập kết toàn Trung đoàn, rồi từ đây, quân ta ra chỗ Chợ Gạo, vượt đường Trần Nhật Duật đi sang bãi Phúc Tân, Phúc Xá để đáp đò ngang qua bên kia sông.

Nguyễn Văn Siêu (1799-1872) hiệu là Phương Đình, nguyên quán ở thôn Kim Lũ, nay thuộc xã Đại Kim, huyện Thanh Trì, ngoại thành Hà Nội. Từ nhỏ đã dời ra ở giáp Giang Nguyên, thôn Cổ Lương, tổng Hậu Túc (sau đổi là tổng Đồng Xuân), huyện Thọ Xương cũ.

Nguyễn Văn Siêu đỗ phó bảng năm 1838, trải làm quan lúc ở kinh đô Huế, lúc ở các tỉnh trong Nam ngoài Bắc, lúc đi sứ nhà Thanh... Năm 1854 đang làm Án sát Hưng Yên, mới 55 tuổi, ông bị bệnh xin về hưu, ở nhà viết sách và dạy học cho tới khi mất.

Ông là bạn thân của Cao Bá Quát và cả hai được đương thời gọi tôn là “Thần Siêu, Thánh Quát”. Nguyễn Văn Siêu để lại nhiều tác phẩm thuộc nhiều thể loại: lịch sử, địa lý, kinh tế, văn học và thơ ca.

(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Giao lưu, trình diễn nghi lễ và trò chơi kéo co tại đền Trấn Vũ
    Trong khuôn khổ Festival Thăng Long - Hà Nội 2025, sáng 16/11, tại đền Trấn Vũ (phường Long Biên, thành phố Hà Nội) đã diễn ra chương trình giao lưu, trình diễn nghi lễ và trò chơi kéo co. Chương trình do Sở Văn hóa và Thể thao TP Hà Nội phối hợp với UBND phường Long Biên và Hội Di sản Văn hóa Việt Nam tổ chức, nhân dịp kỷ niệm 10 năm nghi lễ và trò chơi kéo co được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa.
  • Diễu hành Áo dài Du lịch Hà Nội 2025: Tôn vinh tà áo Việt, lan tỏa vẻ đẹp Thủ đô
    Chiều nay (15/11), tại không gian hồ Hoàn Kiếm – trái tim của Thủ đô, chương trình Diễu hành Áo dài Du lịch Hà Nội 2025 đã diễn ra sôi nổi, thu hút sự tham gia của khoảng 1.400 người cùng đông đảo nhân dân và du khách. Đây là hoạt động tiếp nối sau Lễ bế mạc Lễ hội Áo dài Du lịch Hà Nội 2025, nhằm lan tỏa tình yêu áo dài và tôn vinh giá trị di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
  • Nghệ thuật múa với đời sống đương đại
    Trong bối cảnh đời sống đương đại biến đổi nhanh chóng bởi toàn cầu hóa, giao lưu văn hóa và sự bùng nổ của công nghệ số, nghệ thuật múa Việt Nam đang đứng trước bước ngoặt quan trọng. Câu hỏi lớn đặt ra cho giới nghề là làm thế nào để nghệ thuật múa vừa giữ được bản sắc dân tộc, vừa thích ứng với nhu cầu thẩm mỹ đa dạng của khán giả hôm nay. Từ yêu cầu cấp thiết đó, ngày 15/11/2025, Hội Nghệ sĩ Múa Việt Nam tổ chức Hội thảo “Nghệ thuật múa với đời sống đương đại”, quy tụ các nhà nghiên cứu lý luận, phê bì
  • Trường THPT Trần Hưng Đạo – Hà Đông kỷ niệm 40 năm thành lập
    Sáng 16/11, trường THPT Trần Hưng Đạo – Hà Đông (phường Phú Lương, Hà Nội) tổ chức lễ kỷ niệm 40 năm thành lập (1985 - 2025).
  • Xây dựng nền "kinh tế bạc" thích ứng với già hóa dân số nhanh tại Việt Nam
    Nền kinh tế bạc không chỉ mang lại giá trị vật chất, góp phần đáng kể vào mục tiêu chiến lược tăng trưởng và ổn định kinh tế quốc gia mà còn tác động sâu rộng tới việc đảm bảo an sinh xã hội bền vững, là môi trường kinh tế-xã hội giúp cho người cao tuổi được sống vui, sống khỏe, sống hạnh phúc.
Đừng bỏ lỡ
Phố Nguyễn Văn Siêu, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO