Hơn 40 năm làm nghề và dành trọn tâm huyết cho việc giữ gìn và phát triển nghề thủ công mây tre đan truyền thống của cha ông - người nghệ nhân của làng nghề Phú Vinh - Nguyễn Văn Tĩnh đã vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú. Ông là một trong các nghệ nhân mây tre đan của Hà Nội đầu tiên được phong tặng danh hiệu cao quý này.
Căn nhà giản dị của gia đình nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh nằm trong một con ngõ nhỏ giữa làng nghề Phú Vinh, xã Phú Nghĩa, huyện Chương Mỹ, Thành phố Hà Nội. Trên diện tích chưa đầy 200m2 ấy vừa là nơi sinh sống của cả gia đình, vừa là xưởng sản xuất của công ty TNHH Việt Quang. Công ty được ông và con trai nghệ nhân trẻ Nguyễn Phương Quang thành lập với gần 20 lao động làm việc thường xuyên. Cũng tại nơi đây, nhiều sản phẩm, mẫu mã mây tre đan được gia đình nghệ nhân Tĩnh lưu giữ, trưng bày, giới hiệu tới du khách gần xa. Căn nhà để vừa đủ lối đi, còn lại chỗ nào cũng là nơi để sản phẩm mây tre đan, khiến chúng tôi tự hỏi không biết đã có bao nhiêu sản phẩm được thổi hồn và chắp cánh từ đây để bay cao, bay xa đến nhiều quốc gia trên thế giới làm rạng danh đất Việt và làng nghề Phú Vinh – Phú Nghĩa của quê hương Chương Mỹ?
Nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh luôn tỉ mỉ, trau chuốt từng sản phẩm mây tre. Ảnh: Minh Thân
Vừa cần mẫn sấy khô những chiếc giỏ mây, công việc của một người thợ thủ công bình thường, vừa trò chuyện với chúng tôi, nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh cho biết: với bất kỳ một công việc gì, một công đoạn nào, từ đơn giản đến khó nhất của một sản phẩm mây tre đan, ông đều làm với sự say mê và cẩn trọng, có như vậy, thì ông mới truyền dạy cho người khác được. Phương châm của ông là phải cầm tay chỉ việc trên từng sản phẩm cụ thể, có thế mới dễ hiểu, dễ làm và hiệu quả được.
Ông Tĩnh kể, ông không nhớ là mình bắt đầu làm nghề này từ lúc mấy tuổi, chỉ biết cha ông cũng là một nghệ nhân tài hoa của làng nghề Phú Vinh - Nghệ nhân Nguyễn Văn Khiếu. Sinh thời, cha ông thường hay nói với ông và những thành viên trong gia đình rằng: đã sinh ra trong nhà này là phải biết làm nghề mây tre đan. Vì thế, cha ông lúc nào cũng rất nghiêm khắc khi truyền nghề cho con trai mình. Nhờ đó mà ông đã thấm cái nghề và cái nghiệp của gia đình từ lúc nào không hay. Đến giờ ông vẫn luôn thầm cảm ơn sự nghiêm khắc của cha. Bởi chính điều đó đã giúp ông có được thành quả như ngày hôm nay.
Xưởng sản xuất của nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh tạo ra việc làm, tăng thu nhập cho người dân địa phương. Ảnh: Minh Thân
Thăm căn nhà của ông, chúng tôi thực sự ngỡ ngàng và thán phục bởi những những tấm bằng khen, giấy khen, các giải thưởng mà ông cùng hai con trai là cũng đã được phong tặng danh hiệu nghệ nhân đạt được. Những tấm bằng khen ấy được treo kín cả 4 bức tường trong ngôi nhà. Nếu kể hết thì chắc phải đến vài chục giải thưởng lớn nhỏ.
Ngay từ năm 1986 khi ấy ông mới 23 tuổi đã giành trọn bộ huy chương 1 vàng, 1 bạc và 1 đồng tại Triển lãm Hàng thủ công mỹ nghệ toàn quốc lần thứ nhất, được Trung ương Đoàn, Hội thủ công Mỹ nghệ Việt Nam tặng bằng khen. Nghệ nhân Tĩnh tâm sự, cho đến bây giờ đã hơn 50 tuổi nhưng ông vẫn còn xúc động và nhớ mãi cái lần đầu tiên được đi nhận những giải thưởng đó. Tiếp đến, năm 1999 ông giành giải Bàn tay vàng do Hội đồng liên minh các HTX Việt Nam trao tặng. Liên tiếp trong 2 năm 2006 và 2008, ông đều giành giải nhất và cúp vàng sáng tạo trong hội thi thiết kế kiểu dáng sản phẩm thủ công mỹ nghệ, do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tổ chức. Năm 2014, nghệ nhân được Trung ương Hội Khoa học phát triển nguồn nhân lực - nhân tài Việt Nam trao bằng tôn vinh Nhân tài đất Việt bởi đã có công bảo tồn phát huy bản sắc tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Đặc biệt, vượt ra khỏi tầm quốc gia, năm 2008 ông đã giành được giải thưởng của Hội Mỹ thuật Đông Nam Á…
Giải thưởng nhiều là vậy, nhưng để có một sản phẩm đạt giải, nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh đã phải bỏ rất nhiều công sức cho việc tìm tòi, sáng tạo làm thế nào để sản phẩm vừa độc đáo, vừa mang đậm nét văn hóa Việt Nam và phải có tính ứng dụng cao. Đấy là chưa kể mỗi chi tiết nhỏ trên sản phẩm đều được ông trau chuốt tỉ mỉ và thể hiện được sự tài hoa, tinh tế rất riêng của mình. Chính vì vậy có những sản phẩm dự thi của ông, từ lúc ấp ủ ý tưởng sáng tạo đến lúc thành phẩm thường phải mất hàng năm trời. Thậm chí có bộ sản phẩm ông làm trong hơn 2 năm như sản phẩm “Gia đình nhà ốc” gồm có 6 con ốc được trao giải nhì tại Triển lãm Mỹ thuật toàn quốc lần thứ 5 năm 2014 do Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch tổ chức 5 năm một lần… Liên tục trong những năm qua, nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Tĩnh và công ty TNHH Việt Quang luôn là đơn vị đại diện cho huyện Chương Mỹ tham gia giới thiệu sản phẩm tại các triển lãm, các hội chợ nghề thủ công truyền thống của Hà Nội và cả nước.
Nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh tâm sự: “Giành được nhiều giải thưởng và danh hiệu nghệ nhân ưu tú, tôi tự nhủ vinh dự phải đi đôi với trách nhiệm”. Vì thế mà trong suốt những năm qua, không lúc nào nghệ nhân thôi trăn trở không chỉ vì sự phát triển sản xuất kinh doanh của gia đình mà còn vì sự trường tồn của làng nghề trước những khó khăn, thách thức của nền kinh tế. Mong ước của ông là sản phẩm làng nghề mây tre đan Phú Vinh luôn được ưa chuộng trên thế giới.
Ông cũng mong rằng thế hệ thanh niên trẻ của Phú Vinh gắn bó say mê và có tâm huyết giữ gìn và phát triển nghề truyền thống của quê hương. Với ông, để mong ước đó trở thành hiện thực, không chỉ là trách nhiệm lớn lao của cá nhân ông mà còn cần sự chung sức của các nghệ nhân làng nghề mây tre đan Phú Vinh.
.jpg "Đặc sắc chương trình nghệ thuật thực cảnh kỷ niệm 1085 năm Ngô Quyền xưng Vương và định đô tại Cổ Loa.")
.jpg "Khai mạc triển lãm \"Tấm lòng của họa sĩ Việt kiều với Bác Hồ”")
.jpg "“Ươm mầm” đảng viên trẻ góp phần tạo những tấm gương sáng cổ vũ phong trào thanh niên")
.jpg "Vẻ đẹp của các sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam")
.jpg "Tọa đàm “Hoạt động giáo dục bảo tàng - kết nối cộng đồng”")
.jpg "Mê Linh (Hà Nội): Tổ chức Hội thi sân khấu hóa \"Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh\"")
