Văn hóa – Di sản

Lễ hội Đền Trấn Vũ 2024: Độc đáo nghi lễ kéo co ngồi

Tô Ngọc Oanh 11/04/2024 16:53

Ngày 11/4 (tức ngày mùng 3 tháng Ba âm lịch), tại Lễ hội Đền Trấn Vũ, phường Thạch Bàn (quận Long Biên, Hà Nội) đã tổ chức trình diễn nghi lễ “Kéo co ngồi” - Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại và giao lưu giữa các cộng đồng thực hành kéo co.

Lễ hội đền Trấn Vũ là dịp để người dân phường Thạch Bàn ôn lại những truyền thuyết từ ngàn xưa về Đức Thánh Huyền Thiên Trấn Vũ - vị thần tiêu trừ yêu ma, bảo vệ dân lành, giữ sự bình yên cho muôn dân, vạn vật, cũng là vị thần trị thủy, chống lũ lụt trong quan niệm tâm linh của người dân nơi đây.

z5337882152146_9788494d548badee454c35b423a7550c.jpg
Cộng đồng kéo cõi thôn Phú Hào, xã Nam Thái (huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định) chụp ảnh kỷ niệm trước khi diễn ra nghi lễ kéo co ngồi.

Lễ hội thường được tổ chức trong 3 ngày (mùng 1 đến mùng 3 tháng 3 Âm lịch), trong đó chính hội là ngày mùng 3 tháng 3, với nghi lễ kéo co ngồi độc đáo. Kéo co ngồi là trò diễn hầu Đức Thánh Linh Lang - vị Thành hoàng của làng Ngọc Trì, xã Cự Linh xưa. Ngày nay, kéo co ngồi là một nghi thức đặc biệt trong lễ hội đền Trấn Vũ vào ngày mùng 3/3 âm lịch gắn với ngày sinh của Đức Thánh Huyền Thiên Trấn Vũ.

Thay mặt Ban tổ chức lễ hội Đền Trấn Vũ, ông Vũ Hồng Phi - Phó tiểu ban Quản lý di tích đền Trấn Vũ trình bày về nguồn gốc hình thành nghi lễ kéo co ngồi, đây là một tập quán xã hội, tín ngưỡng có từ lâu đời trong hội làng Cự Linh - xã Thạch Bàn, huyện Gia Lâm xưa - nay là cụm Ngọc Trì phường Thạch Bàn, quận Long Biên.

Theo truyền thuyết, xưa kia làng Ngọc Trì có 12 cái giếng. Khi gặp hạn hán, làng chỉ còn giếng thuộc xóm Đìa (hay mạn Đìa) là còn nước. Trai ở mạn Đường, mạn Chợ xuống giếng mạn Đìa lấy nước bị trai mạn Đìa ngăn không cho lấy. Thời đó, quang gánh nước được làm từ dây song. Hai bên giằng co nhau cái quang đựng nước. Bên giằng, bên giữ, lại sợ đổ nước nên ngồi xuống ôm lấy cả thùng nước. Từ đó, dân làng sáng tạo ra trò kéo co ngồi. Đầu tiên là mạn Đường đứng ra tổ chức kéo co. Mạn Đường dâng hương hoa và lễ vật lên đình lễ Thánh và năm đó họ thắng. Cũng năm đó, cả làng làm ăn phát đạt, mưa thuận gió hòa và mùa màng bội thu.

Lễ hội đền Trấn Vũ năm nay, ngoài sự tham gia của 3 đội chính là mạn Đường, mạn Chợ và mạn Đìa cũng có màn giao lưu với các cộng đồng thực hành kéo co khác gồm cộng đồng kéo co người Tày thôn Trung Đô, xã Bảo Nhai (huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai); cộng đồng kéo cõi thôn Phú Hào, xã Nam Thái (huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định); cộng đồng kéo song thị trấn Hương Canh (huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc).

z5337902826550_cd5997d23d5777ae097913dce5ff3504.jpg
Nghi lễ kéo co ngồi với sự tham gia của ba đội chính là mạn Đường, mạn Chợ và mạn Đìa.

Mỗi mạn năm nay gồm có 17 người, 1 tổng cờ và 3 ông tổ trưởng, phó điều khiển chốt nêm và rút nêm, hiệu lệnh trọng tài (bằng còi, trống khẩu và loa). Nam kéo co mỗi đội cởi trần, mặc quần cộc màu đỏ, chít khăn đỏ (có in chữ cho từng mạn).

tric.png

Trước khi tổ chức kéo co, ba mạn Đường, mạn Chợ, mạn Đìa dâng lễ vật lên đền lễ Thánh. Lễ vật bao giờ cũng gồm một mâm xôi, thủ lợn và một mâm hoa quả. Sau khi dâng lễ tại đền, đội trưởng của ba mạn tiến hành nghi thức cúng dây. Họ nâng và hạ cuộn dây ba lần trước khi mở và rước dây ra bãi kéo.

xam-2.png
Một số hình ảnh tại nghi lễ kéo co ngồi.

Nét đặc sắc của nghi lễ kéo co ngồi là các đội tham gia ngồi trên nền đất để kéo, người kéo co ngồi chân co chân duỗi và ngồi xen kẽ, người quay mặt bên này, người bên kia của dây. Thông qua trò chơi và nghi lễ kéo co, du khách sẽ thấy rõ nét văn hóa truyền thống đặc sắc được tái hiện lại, thể hiện mong muốn, khát vọng của người dân Ngọc Trì nói riêng, Thạch Bàn nói chung: cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, một cuộc sống đủ đầy, ấm no, hạnh phúc./.

Bài liên quan
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • “Mọi việc làm, hành động của Đảng bộ, chính quyền Thủ đô đều hướng đến việc nhân dân hạnh phúc hơn”
    “Đảng bộ Thành phố đưa chỉ tiêu về hạnh phúc cũng như thuật ngữ “hạnh phúc” vào trong Văn kiện Đại hội XVIII, một lần nữa khẳng định mọi việc làm, mọi suy nghĩ, mọi hành động của Đảng bộ, chính quyền Thủ đô đều hướng đến việc nhân dân hạnh phúc hơn, để người dân Thủ đô góp phần xây dựng Thủ đô là nơi đáng sống, đáng đến”, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong nhấn mạnh tại cuộc họp báo thông tin kết quả Đại hội XVIII Đảng bộ Thành phố.
  • 10 nhiệm vụ trọng tâm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ lần thứ XVIII
    Đại hội Đảng bộ Thành phố Hà Nội lần thứ VIII, nhiệm kỳ 2025-2030 chiều 17/10 đã diễn ra phiên bế mạc. Dự thảo Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XVIII với 10 nhiệm vụ trọng tâm đã được Đại hội quyết nghị. Đặc biệt, Chương trình hành động Đại hội VIII của Đảng bộ Thành phố quán triệt sâu sắc phương châm hành động mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo: “Hà Nội đã nói là làm - làm nhanh, làm đúng, làm hiệu quả, làm đến cùng”.
  • Đảng bộ Thành phố Hà Nội khóa XVIII: Thống nhất quan điểm, mục tiêu và nhiệm vụ trọng tâm phát triển Thủ đô
    Sau ba ngày làm việc nghiêm túc, khẩn trương, phát huy tinh thần dân chủ, đoàn kết và ý thức trách nhiệm cao trước Đảng bộ và Nhân dân Thủ đô, Đại hội đại biểu lần thứ XVIII Đảng bộ thành phố Hà Nội, nhiệm kỳ 2025-2030 đã thành công tốt đẹp. Đại hội thông qua Nghị quyết với những mục tiêu, định hướng lớn, gồm 5 quan điểm phát triển, 4 nhóm chỉ tiêu, 3 khâu đột phá chiến lược và 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, thể hiện khát vọng xây dựng và phát triển Thủ đô “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”.
  • Chợ hoa xuân Hà Nội
    Đã thành thông lệ, cứ độ “Tết đến Xuân về” Hà Nội lại mở hàng trăm điểm Chợ Hoa Tết. Thật ra gọi chợ Hoa Xuân, vì sau tết các điểm chợ hoa ấy vẫn bày bán cây cảnh, hoa và những cành đào, mận, lê, nhánh hay khóm phong lan… đẹp nét hoang sơ, hồn hậu và phóng khoáng, cảm nhận khí xuân ấm áp từ núi rừng Việt Bắc ùa về.
  • Kỳ 10: Điểm sáng của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và các hội quần chúng Thành phố Hà Nội
    Để phát triển Thủ đô “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”, việc nâng cao hiệu quả hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và các hội quần chúng Thành phố Hà Nội luôn được Đảng bộ, chính quyền Thành phố quan tâm. Đây chính là nguồn lực để Thủ đô Hà Nội cất cánh, vươn mình trong kỷ nguyên mới. Trong chương trình hôm nay, xin mời quý vị và các bạn đến với điểm sáng của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và các hội quần chúng Thành phố Hà Nội trong thời gian qua.
Đừng bỏ lỡ
Lễ hội Đền Trấn Vũ 2024: Độc đáo nghi lễ kéo co ngồi
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO