Trao đổi bên lử hội thảo Việt Nam học, giáo sư Carl Thayer (chuyên gia Đông Nam à, ĐH New South Wales - Australia) cho rằng, hà nh động phát hà nh hộ chiếu có in đường lườ¡i bò của Trung Quốc đã tạo nên rạn nứt trong một vấn đử vốn đã có từ lâu với nhiửu nước châu à. Đây là một sự khiêu khích.
Theo ông, Trung Quốc muốn tuyên bố chủ quyửn song phía Việt Nam đã có phản ứng phù hợp là không chấp nhận mẫu hộ chiếu mới. Nhiửu quốc gia liên quan như Ấn Độ, Philippines cũng đã có những hà nh động, tuyên bố đáp trả. Đặc biệt, chính phủ Mử¹ cũng đã lên án việc là m "không bình thường" nà y.
Giáo sư Carl Thayer: "Người Trung Quốc sẽ bị cô lập với mẫu hộ chiếu mới". Ảnh: Nguyễn Hưng. |
Chuyên gia nổi tiếng vử khu vực Đông Nam à khẳng định, Trung Quốc luôn tiến từng bước, từng bước trong việc hiện thực hóa tham vọng đối với "đường lườ¡i bò" song, với bước đi lần nà y, chính người Trung Quốc sẽ phải gánh hậu quả. Công dân Trung Quốc chắc chắn gặp rắc rối khi tới các nước có tuyên bố chủ quyửn lãnh thổ mâu thuẫn với bản đồ trong mẫu hộ chiếu mới. Như vậy, người Trung Quốc sẽ bị cô lập.
"Chính phủ Trung Quốc nên rút lại mẫu hộ chiếu mới, bởi hộ chiếu là một vật trung lập, dùng để khích lệ các mối quan hệ kinh tế và con người song họ (Trung Quốc) lại dùng nó để đưa ra một tuyên bố chính trị", giáo sư Carl Thayer nói.
Dù đã biết vử mẫu hộ chiếu mới cũng như tác động của nó trong mối quan hệ với Ấn Độ, ASEAN song giáo sư Cốc Nguyên Dương (Viện KHXH Trung Quốc) rất bất ngử khi biết đã có tới 6 triệu chiếc được ấn hà nh. Theo ông, đây là vấn đử ngoại giao và "có người ủng hộ, có người không tán thà nh".
Với tư cách là một học giả Trung Quốc tham dự hội thảo Việt Nam học, giáo sư Cốc Nguyên Dương không thể bà y tử quan điểm vử việc có sửa mẫu hộ chiếu hay không. Song, ông thừa nhận, điửu nà y ảnh hưởng tới việc đi lại của người dân và "chắc chính phủ của chúng tôi (Trung Quốc) cũng đã biết".
Giáo sư Cốc Nguyên Dương (trái) và tiến sĩ Vũ Cao Phan trao đổi bên lử hội thảo Việt Nam học. Ảnh: Nguyễn Hưng. |
"Hai bên nên thẳng thắn trao đổi, bà n cụ thể thêm vử vấn đử nà y. Trung Quốc và Việt Nam là láng giửng, còn tồn tại một số vấn đử nhạy cảm. Chúng ta nên đưa ra những kiến nghị mang tính xây dựng, đoà n kết để thửa thuận, giải quyết những vấn đử nhạy cảm đó", học giả nà y nói.
Đồng quan điểm, tiến sĩ Vũ Cao Phan cho rằng, để giải quyết những khúc mắc liên quan tới tuyên bố chủ quyửn lãnh thổ, trước hết, giới học giả Việt Nam, Trung Quốc cần ngồi lại với nhau. "Kể cả những người có ý kiến khác nhau trong cùng một nước cũng cần ngồi lại để trao đổi, phá vỡ các bế tắc", ông Phan nói.
Theo tiến sĩ Nguyễn Mạnh Hùng (ĐH George Mason, Mử¹), in vùng lãnh thổ tranh chấp lên hộ chiếu là một hà nh động mang tính biểu tượng nhưng từ đó sẽ đặt thà nh nguyên tắc. Nếu Việt Nam hay các quốc gia khác không phản đối, Trung Quốc hoà n toà n có thể nói bản đồ nà y đã được chấp nhận.
Chuyên gia nà y cho rằng, mục tiêu của Trung Quốc là sẽ bằng mọi phương cách để buộc các bên liên quan liên tục trong tình trạng phải đối phó. Dù hộ chiếu in "đường lườ¡i bò" là vô giá trị, cách thức của Trung Quốc hay áp dụng là đặt nguyên tắc trước, giải quyết sau.
"Như chuyện họ chủ trương "gác tranh chấp, cùng khai thác", các bên liên quan nếu không tỉnh táo sẽ buộc phải công nhận chủ quyửn của Trung Quốc", tiến sĩ Hùng nêu ví dụ.
Sau các phiên thảo luận tại tiểu ban "Các vấn đử khu vực" của hội thảo Việt Nam học, các học giả đửu khẳng định đường 9 đoạn chữ U - hay "đường lườ¡i bò" - do Trung Quốc vẽ ra là không có cơ sở pháp lý. Cực nam của Trung Quốc trong các chứng cứ lịch sử, bản đồ đửu khẳng định là đảo Hải Nam. Đối với việc in "đường lườ¡i bò" lên hộ chiếu, nhiửu học giả khẳng định, đây là hà nh động "sai lầm và thiếu hiểu biết".
Trung Quốc mới đây ban hà nh mẫu hộ chiếu mới có in bản đồ Trung Quốc và vẽ thêm "đường lườ¡i bò", đòi hửi chủ quyửn hầu như toà n bộ Biển Đông, cùng đảo Đà i Loan và hai vùng lãnh thổ tranh chấp với Ấn Độ, gây nên sự phản đối của các bên liên quan.
Ấn Độ phản đối việc Trung Quốc đưa hai vùng đất mà Ấn Độ tuyên bố chủ quyửn là Aksai Chin và Arunachal Pradesh và o bản đồ trong quyển hộ chiếu bằng cách dán visa in hình bản đồ của nước mình, trong đó có hai địa điểm trên, để cấp cho công dân Trung Quốc. Trong khi đó, Việt Nam và Philippines phản đối mạnh mẽ bằng đường ngoại giao việc Trung Quốc đưa "đường lườ¡i bò" và o hộ chiếu mới.