Chuyện lạ xứ Mường: Giếng thần và tục tắm tiên để trừ tà ma

Ly kử³ nước giếng bản Khộp hai mà u

Con đường trải nhựa vắng tanh chạy vắt qua 2 quả núi, đổ chừng dăm khúc cua khá dốc chúng tôi mới tới được bản Khộp. Cách thị trấn không quá xa nhưng cuộc sống ở bản người Mường nà y khá thanh bình, nguyên sơ. Lũ trẻ con nhốn nháo, chỉ trử rồi xì xà o với nhau bằng tiếng của người Mường khi thấy người lạ.

Biết chúng tôi tìm hiểu vử giếng thần, anh Bùi Văn Quyết trưởng bản Khộp tự hà o: "Bản Khộp chúng tôi cháº³ng có thứ gì quý giá ngoà i chiếc giếng nà y. Từ ngà y có con người ở đây thì đã có giếng rồi. Dù thời tiết khô hạn thế nà o thì giếng nà y không bao giử cạn. Mùa đông nước giếng rất ấm áp, ngược lại mùa hè thì vô cùng mát".

Từ thị trấn chúng tôi đã được người ta quảng cáo rằng: Nếu giữa trưa có nắng sẽ nhìn thấy 2 tia nước với hai mà u khác nhau hoà n toà n phun lên từ đáy. Chúng tôi vội vã đến bản Khộp và o giữa trưa những mong được chiêm ngườ¡ng giếng có hai mà u nước kử³ lạ chưa từng có nà y.

Mặc dù biết trước nhưng ai trong chúng tôi cũng đửu vô cùng ngạc nhiên khi chứng kiến một hình ảnh đẹp hiếm gặp. Đứng trên thà nh giếng quan sát thật kử¹, dưới đáy giếng hai tia nước có hai mà u đang phun ra mạnh mẽ. Một tia mà u trắng tinh, một mà u hồng nhạt. Hai tia nước nà y bắn lên từ một khe nhử của khúc gỗ dưới đáy giếng.

Anh Quyết vui vẻ nói: "Anh chị là may mắn lắm mới có thể nhìn thấy hai tia nước nà y đó. Chỉ khi trời thật đẹp, trong xanh và có nắng thì hai tia nước nà y mới phun ra như thế. Chúng tôi cũng không hiểu có phải vì phản xạ với ánh nắng mặt trời hay không nhưng trong bản ai cũng cho rằng đó là nước thần phun ra".

Theo hướng dẫn của trưởng bản muốn tìm hiểu gốc tích của giếng thần nà y chỉ còn cách duy nhất là tìm những cụ cao niên trong bản. Bởi, cháº³ng có sách vở nà o ghi chép lại cả. Chúng tôi may mắn được gặp cụ Bùi văn Beo - 92 tuổi nhưng cụ còn rất minh mẫn. Cụ là người được nghe và chứng kiến nhiửu sự tích ly kử³ nhất xung quanh giếng thần nà y.

Mới đây giếng Khộp được xây xung quanh nhằm thuận lợi cho việc sinh hoạt của người dân.

Cụ kể: "Tôi cũng cháº³ng biết giếng có từ khi nà o. Có ăn nước giếng, chứng kiến bao biến đổi mới thấy giếng nà y thiêng lắm. Mọi người có đổ bử bất cứ thứ gì xuống cũng không thể là m nước giếng bẩn được. Thế nhưng kiểu gì cũng bị báo oán đấy". Đã có nhiửu người ở đây không tin và o sự linh thiêng của giếng nên đã đổ chất thải xuống, chỉ và i ngà y sau ốm thập tử nhất sinh.

Không thầy mo, thầy lang nà o chữa nổi. Có lần một cậu thanh niên mới lớn đứng cạnh giếng chửi thử thế là bị méo mồm và nằm liệt ngay. Chữa chạy tứ phương đửu không được sau có người ta mách là là m lễ xin thần giếng và múc nước giếng uống mới khửi.

Tục tắm tiên của cả là ng bên giếng thần

Điửu đặc biệt ở giếng thần nà y là từ già tới trẻ, nam hay nữ đửu tắm tiên ngay bên miệng giếng. Anh Quyết cười bình thản: "Đó là truyửn thống của bản chúng tôi rồi. Nam nữ, già trẻ lớn bé đửu tắm tiên ở đây mà cháº³ng ai ngại ngùng gì cả. Cứ khoảng 11h trưa và 5h chiửu là mọi người kéo nhau ra tắm. Người bản Khộp tắm trần chung với nhau mà không bao giử mảy may một ý nghĩ xấu nà o cả. Thấy các cụ nói là tắm ở giếng thần nà y sẽ gột rửa được những tội lỗi trần tục. Hơn nữa con gái ở bản Khộp đửu rất trắng trẻo là vì tắm nước giếng thần nà y".

Theo những vị cao niên hiểu biết trong bản thì tục tắm tiên ở giếng thần có liên quan đến lời đồn ma quái hà ng trăm năm nay. Cụ Bùi Văn Chinh chia sẻ: "à”ng cụ nhà tôi kể lại. Thời kử³ còn hoang sơ con ma rừng hay bắt người mang vử hang trên núi. Con ma rừng đã giết hại rất nhiửu người trong vùng mà bất lực không có cách nà o chế ngự được. Rồi một vị pháp sư danh tiếng xứ Mường Bi từ ông Mã đạp nước cườ¡i mây dùng bùa phép yểm được con ma nà y. Vị pháp sư nà y căn dặn dân bản Khộp phải thường xuyên tắm nước giếng thần thì con ma mới không dám bắt. Thế là từ đó giếng Khộp (giếng thần) có tục tắm tiên nổi tiếng khắp các miửn".

Chiửu xuống, Bùi Thị Ré và mấy người con gái cùng bản đang té nước tắm cho nhau. Không biết việc nhìn thấy người lạ lạc và o nơi tắm tiên có là m cho các cô các chị ngại hay không. Chỉ biết họ vẫn say sưa đắm mình và o dòng nước mát. Đợi lúc Ré đã trang phục chỉnh tử, chúng tôi mới dám tiến gần và hửi: "Cứ tắm tiên thế nà y, cả nam lẫn nữ mà các chị không ngại sao?". Ré hồn nhiên trả lời: "Có gì mà ngại chứ. Bọn mình tắm thế nà y từ bé rồi. Lớn lên vẫn tắm, có là m sao đâu?".

Sang phía bên phải là tồng ngồng đám trai là ng, già có trẻ có... Họ đi tắm như đi hội. Cười đùa, chọc ghẹo nhau. Một chà ng trai cao to, béo trắng nổi bật trong đám đông ấy cũng trả lời rất thản nhiên khi tôi hửi, không ngại với đám con gái kia sao thì anh ta trả lời: "Không ngại đâu. Ở đây già trẻ lớn bé ai cũng tắm thế nên quen rồi". "Thế không cảm thấy thinh thích khi nhìn thấy đà n bà con gái tắm à ?". "Không đâu, trông cũng giống như đà n ông tắm cả thôi"... Có lẽ vì thế chăng mà từ trước đến nay những người dân nơi đây coi việc tắm tiên như một nét văn hóa cần được lưu truyửn. Và tuyệt nhiên chưa từng xảy ra chuyện gì ảnh hưởng đến thuần phong mử¹ tục của những người dân xứ Mường nà y.

Khúc gỗ chấn long mạch nơi đáy giếng

Đi tìm nguyên nhân của giếng nước thần không bao giử cạn chúng tôi đã tìm được lời giải thích đầy huyửn bí của nhiửu vị cao niên. Theo các vị cao niên nà y thì dưới đáy giếng Khộp có 1 khúc gỗ kử³ lạ, nó được coi là khúc gỗ chấn long mạch của giếng. Cụ Bùi Văn Beo kể: "Dưới đáy giếng thần có 1 khúc gỗ rất kử³ lạ. Mặc dù bị ngâm dưới đáy giếng hà ng nghìn năm nhưng cháº³ng bị mục ruỗng mà cứng như thép".

Chuyện kể rằng, khúc gỗ nằm nơi đáy giếng Khộp là cà nh 1 loại cây có tên Nhội. Truyửn thuyết kể rằng gốc cây Nhội rất lớn nằm ở cánh đồng Nà Cả trên xóm Điện xã Ngọc Sơn (Lạc Sơn, Hòa Bình) cách bản Khộp không xa vử phía Tây Bắc. Cây Nhội nà y lớn đến mức, tán lá của nó có thể che kín khắp 3 xã của huyện Lạc Sơn. Ngà y đó có hai anh em ruột, một người ở bản Khộp, người kia ở xóm Điện. Người em ở bản Khộp là m ăn khấm khá có tiếng trong vùng. Thấy thế người anh ghen tức bèn chặt cây Nhội đi. Cà nh cây đổ trúng nhà em và tạo thà nh cái giếng. Khúc gỗ dưới đó là phần còn lại của cây Nhội bị chặt.

Tuy vậy, người dân ở đây lại có cách lý giải khác vử sự tồn tại của khúc cây Nhội dưới đáy giếng. Cụ Bùi Văn Chính kể: "Tôi có nghe từ lâu rồi rằng, đó là một lời nguyửn liên quan đến việc giữ rừng của người Mường xưa kia". Câu chuyện của cụ Chính được nhiửu người dân ở đây tin hơn cả. Cụ kể, đây là vật yểm của thầy pháp sư sau khi đánh nhau với ma rừng. Đó là một phần cây gậy thần mà vị pháp sư đã dùng để đánh đuổi ma rừng, cứu người bản Khộp. Khúc Nhội nằm ở đáy giếng nhằm khơi long mạch cho người bản Khộp. Chính nhử khúc gỗ đó mà nước hà ng ngà y cứ phun lên, người dân tắm nước nà y sẽ tránh được tà ma.

Anh Bùi Văn Quyết trưởng bản Khộp chỉ tay nơi khúc gỗ dưới đáy giếng chia sẻ: "Không có loại gỗ nà o ngâm nghìn năm trong nước mà không bị mục ruỗng. Đây lại là loại gỗ không phải quý nhưng lại tồn tại được như vậy thì thật kử³ lạ. Có lần bản chúng tôi mang khúc gỗ nà y lên định là m củi nhưng rìu, búa chém và o cũng cháº³ng hử hấn gì".

Để chứng minh cho sự linh thiêng của khúc gỗ Nhội anh Quyết kể: Cách đây khoảng hơn chục năm, UNICEF cho tiửn xã Ngọc Lâu xây dựng hệ thống nước sạch. Giếng nước thần cũng là 1 điểm cần nạo vét. Cán bộ địa phương chỉ đạo vớt khúc gỗ nằm dưới đáy giếng lên để dễ dà ng cho việc nạo vét bùn.

Lúc đó hà ng chục trai bản được huy động dùng dây thừng, đòn để vớt khúc gỗ Nhội lên. Mặc dù nước không sâu, cây gỗ không quá lớn nhưng phải mất cả ngà y đám thanh niên mới đưa được khúc gỗ đó lên bử. Sáng hôm sau, cả bản Khộp hoảng loạn, ai nấy đửu hoang mang vì giếng không còn một giọt nước. Không những vậy khu vực ao chuôm quanh vùng cũng khô cạn, đất đai quanh giếng cũng nứt nẻ khác thường.

à”ng Chinh tiếp lời: "Quả đúng là thế, hôm đó cảm giác ở bản Khộp nà y sắp có biến. Trẻ con khóc không tà i nà o dỗ được. Bà con kéo nhau ùn ùn ra giếng nhìn thất thần. Cảm nhận được điửu cháº³ng là nh, các vị cao tuổi bà n nhau cho thanh niên trai tráng thả lại khúc gỗ xuống đáy giếng. Trước sự chứng kiến của dân là ng, nước từ đâu lại phun lên mạnh mẽ. Mọi vật lại trở vử bình thường".

Những câu chuyện thần bí xảy ra xung quanh giếng Khộp khiến chúng tôi nửa tin nửa ngử. Để giải mã cho những bí ẩn đó cần có những nghiên cứu nghiêm túc của các nhà khoa học. Tuy vậy việc tin và o giếng thần, tin và o khúc gỗ chấn long mạch của người bản Khộp lại như một nét văn hóa tâm linh của người dân xứ Mường.