Nhiửu người cho rằng để có được một Trần Thu Hà diva nhạc Việt hôm nay, cũng nhử công 5 năm trời dạy kử¹ thuật thanh nhạc của cô giáo, đồng thời là người mẹ kế Trần Thị Minh Huệ. Và dĩ nhiên, sẽ không có một Trần Hiếu hà o hoa trên sân khấu ở cái tuổi ngoà i lục thập những năm trước, nếu không có sự đóng góp lặng lẽ của người phụ nữ già u đức hy sinh nay.
Tuy nhiên, đó là bử ngoà i, còn bên trong là những câu chuyện đau đớn mà chỉ có người trong cuộc mới hiểu.
Tôi đến với anh Hiếu không xuất phát từ tình yêu
Vợ hai nhạc sĩ Trần Hiếu - giảng viên âm nhạc Minh Huệ
- Nếu tính từ điểm khởi đầu cuộc hôn nhân với NSND Trần Hiếu, có thể nói ngắn gọn: chị lấy chồng của cô giáo mình sau khi cô qua đời. Khoan nhắc đến giai đoạn gặp Trần Hiếu, mà nói thời điểm trước đó nữa, đó là kỷ niệm với cô giáo mình lúc sinh thời, chị nhớ nhất điửu gì?
Suốt 5 năm học khoa Thanh nhạc hệ đại học Trường Quốc gia à‚m nhạc (Nhạc viện Hà Nội bây giử), cô Thúy Huyửn (vợ quá cố NSND Trần Hiếu) là người dìu dắt, dạy dỗ tôi. Tất cả đức tính của một giáo viên dạy nhạc tôi học được từ cô Huyửn là kiên trì và biết chấp nhận. Vử chuyên môn, đó là người thầy có sức ảnh hưởng lớn nhất trong cuộc đời giảng dạy của tôi.
Cô Huyửn là một người đáng kính, là m nhiửu hơn nói. Cô rất thương chồng thương con, thương học sinh và đặc biệt là rất công bằng. Đến năm 1991, cô bị ung thư tụy rồi qua đời. Trước khi mất 5 ngà y, tôi có đến thăm, cô vẫn còn tỉnh táo. Đó cũng là lần gặp cuối cùng của cô trò chúng tôi.
- Và rồi 3 năm sau, chị lại là người phụ nữ tiếp theo trong cuộc đời nghệ sĩ Trần Hiếu. Có gì đó khó xử không khi từ quan hệ thầy trò bỗng dưng chuyển thà nh quan hệ khác?
Cô Huyửn mất được 1 năm thì anh Hiếu (lúc đó tôi gọi là thầy) xuống Hải Phòng đặt vấn đử tìm hiểu tôi. Bản thân tôi không nghĩ sẽ lấy anh Hiếu vì con người đó trong suy nghĩ của tôi cao sang lắm, lại nổi tiếng như thế, còn mình chỉ là một giáo viên bình thường, quê mùa, là m sao dám với? Khi anh ấy đến nói chuyện đó, tôi hửi luôn: Æ , thầy đùa em đấy à ?.
Anh Hiếu mua hoa quả thắp bà n thử nhà tôi và và o trường gặp Ban giám hiệu, nói rằng chính thức đặt vấn đử với cô Huệ. Năm 1994, tôi mới chấp nhận vì hai lẽ: cô Huyửn mất đã mấy năm và tôi cũng đã ly dị 15 năm rồi. Tôi chẳng khó xử, chỉ có điửu người khác luôn cho rằng tôi là người dụ dỗ chồng của cô giáo mình.
- Một người phụ nữ đã ly hôn 15 năm và một người đà n ông góa bụa, đến với nhau là điửu bình thường. Vậy lý do gì khiến người khác phải nghĩ sai cho chị?
Người ta cứ cho rằng điửu đó không bình thường thì biết là m sao, còn tôi không giải thích hay phản ứng gì. Nhớ một lần tôi lên Hà Nội, bị hai người em cô Huyửn mắng: Mà y là đồ phản thầy, phản bạn. Mà y để yên cho ông ấy nuôi con, nhưng tôi cũng chỉ im lặng.
Một số người trong Nhạc viện nhìn tôi bằng ánh mắt thiếu thiện cảm. Có người chơi thân từ lâu, nhưng khi tôi lấy anh Hiếu, họ ghét tôi lắm, thậm chí không thèm nhìn mặt. Họ coi tôi như kẻ phá hoại, cướp đi hạnh phúc gia đình người khác. Tôi buồn, nhưng tôi nghĩ họ không có lỗi gì cả.
Từ khi đến với anh Hiếu, tôi không được phép sang nhà anh, nên muốn thắp một nén nhang cho cô giáo cũng không được. Sau ngà y cưới, tôi có đến nhà anh nhưng em gái cô Huyửn, rồi con anh Hiếu không cho tôi bước chân đến bà n thử. Họ không cho thì đà nh chịu và tôi cũng chấp nhận như mình là người có tội, nhưng thực tế tôi thấy mình chẳng có tội gì cả. Có thể bây giử khi tôi và anh Hiếu đã chia tay, chắc họ cũng nguôi giận.
Nhạc sĩ Trần Hiếu
- Chị phải chịu đựng những điửu đó thật khó hiểu. Nhưng sẽ khó hiểu hơn nếu nghệ sĩ Trần Hiếu để chị một mình gánh chịu đựng tất cả. Việc cố đấm ăn xôi nà y có nên hiểu do tình yêu quá lớn?
Tôi cũng chỉ im lặng, tính tôi vốn không thích đôi co, cãi vã. Mình cứ sống, rồi thời gian sẽ trả lời thôi. Anh Hiếu lúc đó cũng rất hiểu và khuyên tôi nên bình tĩnh, chịu khó. Tôi đến với anh Hiếu không xuất phát từ tình yêu, vì tình yêu của tôi đã chết từ lâu rồi. Tôi chỉ thương hoà n cảnh của anh và đã nói thẳng: Em thương anh chứ không yêu anh. Tôi thương nên tôi quan tâm và chấp nhận, mặc dù cũng ghi nhận tình cảm anh dà nh cho mình khi đó. Cuối tuần, anh đửu nhảy tà u vử Hải Phòng với tôi và tối chủ nhật lại trở vử để sáng thứ hai đi dạy.
- Một cặp vợ chồng không có tình yêu, lại chịu bao áp lực như thế mà chị cũng chịu đựng để là m gì?
Vử sống với nhau, tình yêu tuổi già mới bắt đầu nảy nở. Không yêu sao sống với nhau 8 năm trời được? Còn đã lấy rồi phải chịu. Có những thứ sẽ tốt hơn nếu mình biết chấp nhận và kiên nhẫn. Tôi vốn thích yên lặng nên không nặng nử mọi chuyện, chỉ biết người tôi cần là anh Hiếu, hiểu và thương là được rồi.
Tuy nhiên, chuyện gia đình anh Hiếu, tôi không tham gia. Tôi chẳng bao giử ỷ cái thế được anh ấy yêu thương nên cứ thế xông và o chuyện nhà người ta. Cũng không bao giử tôi để anh Hiếu coi trọng vợ hơn người khác hay để cha con anh căng thẳng, lục đục vì tôi.
- Bằng cách nà o để những năm ở Hà Nội, sống trong dư luận nhưng hạnh phúc của anh chị vẫn vững và ng dù chỉ ở trong căn nhà nhử?
Khi lấy nhau, tôi không thể ở nhà anh Hiếu. Tôi bán nhà ở Hải Phòng và mua một ngôi nhà nhử ở Hà Nội, 10m², có gác lửng để ở. Anh ấy vử với tôi trong ngôi nhà đó, thế mà 8 năm mặn ngọt có nhau. Chúng tôi đến với nhau nghèo, vô tư, đơn sơ là thế nhưng cuộc sống hạnh phúc bởi anh Hiếu rất yêu thương và chiửu chuộng vợ. Anh luôn lo lắng nghe Žý kiến của tôi và cho rằng tôi là một quân sư, tham mưu cho anh ấy trong biểu diễn cũng như cuộc sống.
Tôi nhận được rất nhiửu từ anh Hiếu, anh nhận học sinh cho tôi dạy, từng bước gây dựng cho tôi nửn tảng như bây giử. Còn tôi, tôi cũng là m được nhiửu điửu cho anh Hiếu mà tôi nghĩ chỉ có anh ấy mới hiểu được. Có thể khó tin nhưng tôi là m cả những việc nhử như cắt tóc, rồi may quần áo cho anh, từ trang phục đi diễn đến quần áo hà ng ngà y,
Khi ở với tôi, anh ấy thà nh một người khác hẳn. Trước đó người lở loét, áo quần lôi thôi, lếch thếch. Tôi chăm chút anh đến từng món ăn là m sao để triệt tiêu ghẻ lở, rồi quần áo mọi thứ đâu ra đấy. Sau 1 năm, anh trở thà nh người phong độ, sạch sẽ, đẹp đẽ hẳn lên. Ngà y tháng ở cạnh nhau, có thể nói chúng tôi là một cặp vợ chồng già hạnh phúc.
- Thế rồi và o đây 2 năm, nghệ sĩ Trần Hiếu đã ra đi khửi cuộc sống của chị. Tại ai, Trần Hiếu, chị hay do nhịp sống Sà i Gòn?
Nói thật là tôi chẳng là m gì có lỗi, vẫn sống và chăm sóc anh bình thường. Có thể khi sống ở Hà Nội, đi đâu vợ chồng cũng có nhau, dù mưa dù gió đửu đi cùng, ăn cũng thế và ngủ cũng thế. Nhưng và o đây tôi phải dạy nhiửu nên ít đi với anh hơn, một phần vì tính tôi cũng không thích đi ra ngoà i. Thêm nữa, trong nà y tình cảm con cháu nhiửu nên phân bổ đi ít nhiửu.
Tôi là một người đà n bà nhưng thực chất mạnh mẽ như đà n ông. Tôi không mửm mại trong khi anh Hiếu lại thích những phụ nữ mửm mại. Mặt khác, tuổi của tôi lúc đó, một người đà n bà đã ngoà i 50, tâm sinh lŽŽý có nhiửu thay đổi, tôi không thể chiửu anh Hiếu đúng với yêu cầu của một người đà n ông vử sinh lŽý. Nhưng nguyên nhân chính lại không phải những điửu đó, mà là anh đã gặp người khác, yêu và đi theo người ta.
Trần Hiếu và người vợ hiện tại
- Phải chịu đựng bao cay đắng để đổi lấy bình yên với người đà n ông của mình, nhưng rồi chấp nhận mất người đó vì lŽŽý do người thứ 3, có quá bất công với chị?
Tôi thẳng tính, mạnh mẽ là thế nhưng cũng đau khổ và khóc lóc cả năm trời. Tôi nói với anh Hiếu, dù thế nà o, tôi cũng không bử anh ấy vì tôi đã tự hứa với linh hồn cô Huyửn là sẽ chăm sóc anh đến khi nà o không còn nhau trên đời nữa. Nhưng rồi anh Hiếu lại là người thay lòng. Cuộc sống lúc đó căng thẳng lắm. Tôi gần như không nhận ra mình nữa: già , má hóp, xanh xao. Đến khi đồng ŽŽý ra tòa, tôi nghĩ: Thôi, có giữ thì anh ấy cũng không còn là của mình nữa, không việc gì phải đau đớn mà phải mạnh mẽ lên, tìm cho mình một lối thoát.
Với Hà , tôi đã tròn vẹn cả nghĩa lẫn tình
Trần Thu Hà
- Chịu bao ghẻ lạnh từ phía gia đình chồng nhưng chị vẫn kiên nhẫn dạy dỗ Hà Trần 5 năm trời. Tại sao vậy?
Lấy anh Hiếu, tôi phải có trách nhiệm với con của anh. Mặt khác, đó cũng là cách để tôi trả ơn cô Huyửn. Còn lúc đầu, Hà không hiểu đó là việc của Hà , chỉ cần tôi hiểu việc tôi đang là m là được rồi. Những điửu đó tôi cũng nói với Hà ngay lúc đầu: Cô dạy cháu là để trả ơn mẹ cháu và cô cũng hy vọng Hà sẽ thương yêu cô. Và tôi cũng biết rằng, là m điửu đó quả là gánh nặng đang đè lên vai mình.
Khi tôi dạy Hà , các mũi dùi chĩa và o tôi. Người ta nói với Hà : Mà y mà lại đi học với con Huệ à ? Con đấy, mà y không căm thù thì thôi, sao còn học với nó?. Nhưng tôi không hử đấu tranh, không hử phản ứng mà chỉ tập trung dạy để Hà thi đỗ đại học. Hà và o đại học không đơn giản đâu. Người ta bảo Hà hát nhạc nhẹ là m sao hát cổ điển được... nhưng cuối cùng khi thi tốt nghiệp, Hà lại là một sinh viên xuất sắc. Lúc ấy, tôi chỉ nghĩ đến tình thương, bổn phận và quyết tâm sẽ dạy Hà tới đích. Nó cũng là một phần bản tính không đầu hà ng của tôi, dù có thế nà o chăng nữa, tôi cũng là m đến cùng.
- Khi học nhạc, ngoà i kŽử¹ thuật ra, giáo viên còn truyửn cái hứng để học trò hát tình cảm hơn. Nếu cô trò 3 năm trời lạnh như băng, là m sao học hát nổi?
Ưu điểm sẵn có của Hà là nhạy cảm, thông minh, nắm bắt cái tình của bà i hát rất nhanh, bởi nhạc cảm không phải là thứ dạy được. Dĩ nhiên trong 3 năm đầu, Hà cũng cự cãi nhiửu, cũng có những rà o cản nặng nử giữa hai cô cháu. Hà dễ dạy nhưng khó bảo. Có lúc Hà nói: Luyện thanh gì mà chua loét. Tôi bảo, cứ chua đi, sau nà y sẽ hết chua. Luyện thanh cũng không chịu luyện bà i cũ, nay luyện bà i nà y, mai phải luyện bà i khác, phải thay đổi mẫu âm thường xuyên. Nếu không thay đổi mẫu âm, Hà sẽ không chịu học.
- Năm năm, bằng nhiệt tình của một người thầy và với tình thương thầm lặng của một người mẹ, hẳn chị đã là m thay đổi suy nghĩ của Hà với mình?
Hà coi tôi như một người thầy và sống đúng nghĩa của một người trò. Còn cách đối xử khác là m sao tôi đòi hửi được. Từ khi tin tưởng tôi, Hà thường hay tâm sự. Yêu ai, Hà cũng giới thiệu với cô Huệ. Tôi luôn tôn trọng mọi quyết định của Hà .
- Nhưng khi Hà nhận ra, cũng là lúc chị và nghệ sĩ Trần Hiếu chia tay?
Tôi rất lấy là m tiếc vì điửu đó và tự đáy lòng, lúc nà o tôi cũng thương Hà . Có thể Hà hiểu lầm vì nghĩ rằng tôi đối xử tệ bạc để bố Hà phải ra đi, nhưng tôi tin rồi Hà sẽ hiểu ra thôi. Với Hà , tôi đã toà n vẹn cả nghĩa lẫn tình. Chuyện cha mẹ là vậy nhưng Hà và các con tôi vẫn thương nhau như anh em một nhà .
- Cảm ơn chị vử cuộc trò chuyện!
Giáo viên thanh nhạc Trần Thị Minh Huệ sinh năm 1946 tại Quảng Bình. Trước khi là m giáo viên, chị hoạt động ở Đoà n Văn công Quân khu 4 đến tháng 7/1975 thì chuyển ngà nh, vử dạy ở Trường à‚m nhạc Huế và là một giáo viên tiên phong mở khoa Thanh nhạc cho trường.
Năm 1978, chị thi và o Nhạc viện Hà Nội và học 5 năm với cô Thúy Huyửn, vợ quá cố của NSND Trần Hiếu.
Tốt nghiệp năm 1984, chị vử Trường Văn hóa Nghệ thuật Hải Phòng thà nh lập khoa Thanh nhạc. Năm 1995, chị thà nh thân với NSND Trần Hiếu sau khi cô giáo của mình mất được 4 năm. Năm 2001, chị cùng nghệ sĩ Trần Hiếu và o TPHCM sinh sống và 2 năm sau, họ lŽy hôn.
Trước khi đến với nghệ sĩ Trần Hiếu, chị đã ly hôn 15 năm, có 2 con với người chồng trước, hiện rất thà nh đạt ở TPHCM. Giử chị đã đầy đủ cháu nội, ngoại.
Chị được xem là một người rất mát tay khi đà o tạo ra những ngôi sao ca nhạc nổi tiếng trong là ng nhạc Việt như Trần Thu Hà , Trọng Tấn, Lan Anh, Mử¹ Tâm, Hiửn Thục, Khánh Linh, Khánh Ngọc... Hiện chị vẫn tiếp tục công việc giảng dạy thanh nhạc tại nhà .
