Có lẽ không nên quá phân biệt giữa tiết kiệm và tiêu dùng một cách rà nh mạch đến mức máy móc. Trong bối cảnh nửn kinh tế suy thoái thì việc là m sao vực dậy nửn kinh tế là mục tiêu số một mà quan trọng là thúc đẩy sản xuất gặp tiêu dùng và tạo ra việc là m mới.
Tiết kiệm là cần thiết, nhưng nếu chỉ cất tiửn mà không tiêu dùng thì sản xuất vẫn đình đốn, thất nghiệp vẫn không được giải quyết, nửn kinh tế vẫn không thể nà o vực dậy. Như vậy trong trường hợp nà o đó, cả hai yếu tố nà y áp dụng song song thì hiệu quả lớn hơn.
Hậu quả là khi mọi giá trị được xác định lại, giá nhà đất sụt giảm quá nửa đã ảnh hưởng đến các thị trường khác. Vậy nên kích cầu là việc là m cần thiết để thúc đẩy phát triển trở lại và dần dần tiến đến ổn định và phát triển bửn vững.
Kích cầu có hai lĩnh vực chính, đó là kích cầu đầu tư và kích cầu tiêu dùng. Kích cầu đầu tư vẫn rất cần thiết. Tuy nhiên, phải xác định đúng đối tượng, lĩnh vực, nếu đồng tiửn rót không đúng chỗ lại tạo ra tình trạng dồn và o BĐS như cuối năm 2007 đầu năm 2008, hoặc đầu tư vốn và o các dự án lớn của tập đoà n nhà nước... đưa tình hình kinh tế quay lại những yếu kém như trước đây và quy mô sẽ nguy hiểm hơn rất nhiửu.
Để kích cầu, cần phải phát triển thị trường nội địa để tăng nội lực đối ứng với xuất khẩu tạo một nửn kinh tế bửn vững. Nhiửu nước góp sức hỗ trợ kinh tế Mử¹ khi nửn kinh tế nà y bị khủng hoảng. Sở dĩ như vậy là do nửn kinh tế Mử¹ có khả năng hấp thụ tiêu thụ nội địa rất lớn và đây chính là sức mạnh quan trọng của nửn kinh tế nà y.
Việt Nam với thị trường hơn 80 triệu dân cần được nhìn nhận không phải là một gánh nặng như quan điểm kinh tế kiểu cũ, mà là một nội lực kinh tế sản xuất - tiêu thụ rất quan trọng khiến các nước khu vực đửu đánh giá cao và mong muốn đầu tư. Vấn đử là phải là m sao cải tiến khâu phân phối để hà ng hóa, dịch vụ được luân chuyển với chi phí thấp.Đây chính là một vế quan trọng để tạo ra nội lực và thúc đẩy nửn kinh tế phát triển bửn vững (cùng với vế kia là xuất khẩu hà ng hóa có giá trị gia tăng).
Chính phủ đã có nhiửu giải pháp hỗ trợ sản xuất và chi tiêu nhằm kích cầu mà vẫn giúp người dân tiết kiệm được. Ảnh: Kim Toà n. |
Chẳng hạn, cũng là kích cầu và o lĩnh vực nhà ở, nhưng không nên đổ tiửn và o các dự án BĐS mà nên đẩy mạnh cho vay sửa chữa, nâng cấp nhà . Nhu cầu sửa chữa nâng cấp nhà rất lớn, đưa vốn và o khu vực nà y trong ngắn hạn tạo ra hà ng hóa đáp ứng nhu cầu nhà ở và cho thuê, tạo việc là m và tiêu thụ vật tư. Với giá vật tư đang giảm và lãi suất thấp là cơ hội cho người có nhu cầu vử nhà ở. Một yếu tố quan trọng là hạ tầng của Việt Nam có nhu cầu rất lớn, đặt biệt có thể nhanh chóng tạo ra hiệu quả và hoà n vốn nhanh.
Việc tìm cách tăng cường xuất khẩu trong giai đoạn nà y là rất khó khăn vì suy thoái chung của toà n cầu. Để bù đắp lượng suy giảm từ xuất khẩu, trong ngắn hạn cần đẩy mạnh tiêu dùng nội địa từ những hà ng hóa cơ bản nhu cầu thiết yếu của người dân, cũng là những hà ng hóa doanh nghiệp trong nước có thể đáp ứng và do đó tạo ra việc là m và đầu tư. Lợi thế của chúng ta trong lĩnh vực nà y là đa số người dân vẫn có nhu cầu cao vử ăn - mặc - ở và đi lại với những mặt hà ng trong phân khúc hà ng hóa không cao cấp. Đây là thuận lợi cho việc kích cầu tiêu dùng.
Tiết kiệm và kích cầu có thể cho là hai động thái trái ngược, tuy nhiên trong bối cảnh cụ thể của nửn kinh tế hiện nay, vẫn có thể vận dụng song song. Tiết kiệm không có nghĩa là thủ tiêu hoà n toà n nhu cầu kể cả nhu cầu tối thiểu. Kích cầu không có nghĩa khuyến khích xa xỉ. Chính trong điửu kiện bình thường hoặc sung túc, vẫn phải thực hà nh tiết kiệm, chống lãng phí.
Trong bối cảnh hiện tại, kích cầu và tiết kiệm sẽ gặp nhau ở chỗ khuyến khích sử dụng và cung ứng đủ nhu cầu tối thiểu cho người dân để tìm kế sách chống suy giảm và tiến tới để giữ nửn kinh tế bình ổn. Việc Chính phủ dọn đường bằng cách nới rộng các chính sách tà i khóa như đưa ra gói kích cầu 1 tỷ USD, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhử, hỗ trợ tiêu dùng..., chính là hỗ trợ cho việc tiết kiệm khi kích cầu, vì lúc đó giá hà ng hóa thấp xuống, còn người dân vay được tiửn để sử dụng, mua sắm.
Tiết kiệm là đương nhiên, nhưng không chỉ tiết kiệm chi tiêu gia đình, người dân, mà lớn hơn và quan trọng hơn là tiết kiệm chi tiêu Chính phủ. Đây mới là khoản tiết kiệm lớn và nếu giải quyết được vấn đử nà y, nguồn tà i chính sẽ có điửu kiện rót và o những khu vực cần thiết, chẳng hạn như đầu tư và o doanh nghiệp, giải quyết việc là m...