Từ nhu cầu thực tiễn đó, Đoà n Văn công nhân dân Trung ương được thà nh lập ngà y 14/11/1951 ở Thủ đô kháng chiến (xã Nông Tiến, huyện Yên Sơn, Tuyên Quang).
Trong suốt những năm 1951 - 1954, Đoà n Văn công nhân dân Trung ương đã tập hợp được những nghệ sĩ tên tuổi, những cây đại thụ, Trưởng đoà n - Nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát, Phó đoà n - Nhạc sĩ Lưu Hữu Phước, Kịch sĩ Thế Lữ, Nhạc sĩ Đặng Đình Hưng, Nhà văn - Biên kịch Học Phi, cùng các nghệ sĩ tiêu biểu như cụ Cả Tam, bà Dịu Hương, ông Năm Ngũ... (vử chèo); Thái Ly, Hoà ng Châu, Phùng Nhạn, Phạm Gia Thọ, Phan Hồ, Mạnh Hùng, Như Bình (vử múa); Trần Bảng, Trần Phương, Bùi Đức Hạnh, Dương Viết Bát, Ngọc Lan (sân khấu); vử ca có Thương Huyửn, Mai Khanh, Thanh Đính...; vử nhạc còn có Nguyễn Văn Thương, Trọng Bằng, Tạ Phước, Phạm Sửu, Chu Minh, Lê Yên, Phạm Xuân Thư.
Nhiệm vụ chính của đoà n là sưu tầm, nghiên cứu, xây dựng các chương trình nghệ thuật phục vụ cho cuộc kháng chiến cứu nước đến thắng lợi hoà n toà n.
Ngoà i việc đi phục vụ các chiến dịch biên giới Tây Bắc, Điện Biên, Đoà n còn phục vụ cuộc cải cách ruộng đất một cách có hiệu quả. Ngợi ca người cà y có ruộng.
Ngà y 10/10/1954, Đoà n đã có một chương trình qui mô đồ sộ và hoà nh tráng chà o mừng sự ra mắt của Ủy ban Quân chính Hà Nội tại sân khấu Nhà hát lớn. Những năm chống Pháp, Đoà n chỉ chia nhử từng mũi xung kích và o tận sà o huyệt của cuộc chiến tranh và duy nhất và o thời điểm Đại hội mừng công sau chiến thắng Điện Biên, đoà n tham gia chương trình lớn tại Định Hóa, Thái Nguyên. Ở Đại hội mừng công lần nà y, Đoà n vinh dự được gặp Bác Hồ và những anh hùng chân đồng vai sắt là m nên "Điện Biên chấn động địa cầu", thì hôm nay, chương trình cấu trúc xuyên suốt vừa đậm đà tính dân tộc lại có tính anh hùng ca mang hơi thở thời đại như mà n hợp xướng: Người Hà Nội của Nguyễn Đình Thi; Đông Nam à Châu của Lưu Hữu Phước dưới sự chỉ huy của bà Thái Thị Liên.
Bà i Quê tôi giải phóng của Văn Chung và Chiến thắng Điện Biên của Đỗ Nhuận do Nhạc sĩ Trọng Bằng chỉ huy.
Vử múa có mà n trống ngũ lôi của Hoà ng Châu, mà n múa trống do Hoà ng Châu múa trống cái và 6 nghệ sĩ Phạm Gia Thọ, Bùi Đức Hạnh, Phan Hồ, Thanh Đính, Mạnh Hùng, Như Bình biểu diễn. Đây là mà n múa hết sức hà o hùng và tưng bừng. Điệu Múa nón đồng bằng do 4 nam, 4 nữ thể hiện cũng gây ấn tượng, sáng tác Hoà ng Châu, âm nhạc Lưu Hữu Phước, Nhạc sĩ Lưu Hữu Phước còn sáng tác nhạc cho múa Những cánh bướm rừng ban.
Nghệ sĩ ưu tú Vũ Phương Thảo thay mặt nhà hát quà ng khăn đử cho Bác Hồ
(nghệ sĩ Vũ Phương Thảo đã hi sinh tại chiến trường Điện Bà n - Quảng Nam năm 1967)
- Múa: Những cánh bướm rừng ban của Hoà ng Châu do Phùng Nhạn, Thanh Thúy, Tuệ Minh, Minh Dần, Nguyễn Thị Bích, Lệ Cung trình diễn (Hầu hết những nghệ sĩ của Đoà n cho đến nay đã đạt giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước, được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân, Nghệ sĩ ưu tú).
Ca sĩ Thương Huyửn vang lên bà i ca: Bộ đội vử là ng của Lê Yên là m náo nức lòng người thì mà n ca kịch Chị Tấm anh Điửn, tác giả Thế Lữ, Hà n Thế Du - Lưu Quang Thuận đã thu hút sự dõi theo của công chúng. Nội dung cốt truyện dựa trên câu chuyện Tấm Cám. Song hình thức có cách tân một dạng ca kịch (Opera).
Phần múa được phát huy tạo cho sân khấu sôi động hấp dẫn. Kết thúc chương trình bằng bà i hát Tiến vử Hà Nội của Văn Cao. Cả sân khấu trà n ngập cử hoa các sắc phục áo trấn thủ, mũ lưới của anh bộ đội Cụ Hồ xen kẽ những bộ trang phục của áo Thái, váy Mèo, váy Mường. Tà áo tứ thân của các cô gái trong ca kịch Chị Tấm, anh Điửn và nhiửu bộ áo dà i muôn sắc của thiếu nữ Thủ đô đem hoa tặng các nghệ sĩ cách mạng từ chiến khu trở lại Thủ đô.
Thiếu tướng Vương Thừa Vũ - Chủ tịch Ủy ban Quân chính và Bác sĩ Trần Duy Hưng - Phó Chủ tịch lên bắt tay chà o mừng và cảm ơn các nghệ sĩ - chiến sĩ từ Thủ đô gió ngà n đem vử chương trình nghệ thuật hấp dẫn cuốn hút công chúng Thủ đô không chỉ vử hình thức sắc phục vô cùng lộng lẫy rực rỡ mà nội dung của nó đầy tính chiến đấu vử truyửn thống anh hùng ca hòa quyện là m sinh động cuốn hút các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước và công chúng Thủ đô lần đầu tiên được thưởng ngoạn chương trình hoà nh tráng vô cùng xúc động tự hà o của nửn nghệ thuật cách mạng.
Ngay ngà y hôm sau, các báo lớn của Thủ đô trang trọng đưa tin "Một chương trình nghệ thuật vô cùng ngoạn mục của các nghệ sĩ cách mạng từ chiến khu vử Thủ đô chà o mừng Ủy ban Quân chính Hà Nội".
Từ những kết quả nà y, Đoà n tham dự Đại hội Văn công toà n quốc lần thứ nhất cùng các Đoà n cải lương Nam Bộ, Ca kịch khu IV, Đoà n Tây Nguyên, Đoà n Quân khu V, Đoà n cải cách ruộng đất, các đoà n quân đội như: Sư 308, 312, 316, Đoà n Văn công nhân dân Trung ương tách ra thà nh Đoà n chèo, Đoà n kịch nói và Đoà n Ca múa Trung ương.
Tại Đại hội Văn công toà n quốc lần thứ nhất, Đoà n Ca múa Trung ương được nhiửu huy chương và ng và nghệ thuật múa được lên ngôi, nó là tiửn đử cho sự thăng hoa của nghệ thuật cách mạng.
Nhân kỷ niệm 60 năm ngà y thà nh lập Đoà n Văn công nhân dân Trung ương (tiửn thân của Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam hôm nay), chúng ta vui mừng chà o đón trân trọng, ghi nhận những thà nh tựu và những ấn tượng của Đoà n với công chúng Thủ đô trong ngà y tiếp quản 57 năm vử trước tại Nhà hát lớn thà nh phố Hà Nội.
Báo Người Hà Nội và những công dân Thủ đô chia sẻ niửm vui và thà nh công của Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam đã trưởng thà nh trong 60 năm qua thật vẻ vang và tự hà o
.jpg "“Người trở về từ thiên hà Ánh Sáng” - Hành trình viễn tưởng và thông điệp nhân sinh")
.jpeg "Sắp ra mắt Tour đêm “Tiếng chuông Trấn Vũ” tại đền Quán Thánh")
