Sưa là loà i cây sống kiên cường trên đá. |
Chuyến đi Trung Quốc tìm lời giải cho câu hửi: Người Trung Quốc mua gỗ sưa là m gì? của các nhà khoa học Việt Nam thất bại, rồi hà ng loạt vụ trộm sưa diễn ra, rồi giá của một khối gỗ sưa lên đến cả chục tỷ đồng, khiến những lời đồn vử gỗ sưa cà ng thêm phần huyửn bí. Trên các diễn đà n mạng của Việt Nam một thời, người ta đồn thổi không biết bao chuyện huyễn hoặc vử gỗ sưa. Rằng, người Trung Quốc mua gỗ sưa bán cho giới mafia, để chúng nghiửn thà nh bột, pha trộn với ma túy, để tăng lợi nhuận mà vẫn giữ được công dụng của ma túy. Rồi, các đại gia Trung Quốc thu mua gỗ sưa là m chất ướp xác, là m bùa ngải hại người. Thậm chí, hà i ước đến nỗi, người ta còn đồn rằng, người Nhật mua gỗ sưa ép lấy dầu dùng cho việc... phóng tà u vũ trụ! Tôi đã nhử Thạc sĩ Đặng Vân (Deng Yun), người Tứ Xuyên, Trung Quốc, tra cứu trên các phương tiện truyửn thông của Trung Quốc, và thấy rằng những tin đồn như trên xuất hiện trên các trang web "lá cải", hoặc các diễn đà n.
Những tin đồn nà y được dịch ra tiếng Việt, rồi người ta thêm mắm thêm muối, khiến cho lời đồn vử gỗ sưa cà ng thêm bí ẩn. TS Nguyễn Lân Cường, chuyên gia mộ xác ướp bác bử ngay thông tin dùng gỗ sưa ướp xác. Đơn giản vì gỗ sưa không có tinh dầu. Với lại, chất ướp xác trong các ngôi mộ hợp chất đã được xác định rõ là gỗ ngọc am (Trung Quốc gọi là san mộc), chứ không phải là gỗ sưa.
"Người rừng" Trần Ngọc Lâm từng sang tận Trung Quốc để tìm hiểu vử gỗ sưa. |
Ở Việt Nam, ngoà i đoà n nhà khoa học bí ẩn mà GS Phùng Tửu Bôi kể lại, thì có một người đã trực tiếp sang tận Trung Quốc để hửi cho ra nhẽ vử cây gỗ sưa, đó chính là ông Trần Ngọc Lâm, người sống trong rừng Hoà ng Liên Sơn (Sapa, Là o Cai).
à”ng Lâm từng bị bệnh ung thư, từng lái xe thuê nhiửu năm cho người Trung Quốc, chở hà ng từ Là o Cai xuyên qua Trung Quốc, lên Tây Tạng, sang tận vùng Tây à. Trong thời gian nà y, ông đã học được nhiửu bà i thuốc của người Trung Quốc và người Tây Tạng, có nhiửu mối quen biết với những người liên quan đến ngà nh dược. Hiện ông sống trong rừng Hoà ng Liên Sơn và tự chữa bệnh ung thư phổi cho mình.
Theo ông Lâm, cơn sốt gỗ sưa đã trà n sang Là o Cai đầu tiên, vì Là o Cai giáp với Trung Quốc, có cửa khẩu thuận lợi đi lại, buôn bán. à”ng Lâm cho hay, người Trung Quốc cực kử³ cao thủ trong việc thu mua nguyên liệu từ nước ngoà i. Không bao giử họ tiết lộ công dụng của những thứ mà họ sẽ mua. Bởi vì, nếu công dụng của thứ họ mua lộ ra, người khác sẽ biết cách chế biến, sử dụng, như vậy, họ sẽ khó thu mua tiếp, hoặc phải thu mua với giá cao.
Cây cử nhung đã bị người Trung Quốc thu mua sạch sẽ. Hiếm hoi lắm mới tìm thấy một cây nhử xíu trong rừng. |
à”ng Lâm lấy ví dụ, khi người Trung Quốc phát hiện ra cây cử nhung, một loại cây mà người Trung Quốc, đặc biệt là vùng Tây Tạng dùng nhiửu để điửu trị ung thư, tăng cường sức khửe, có ở rừng Hoà ng Liên Sơn, từ độ cao 2.000m trở lên, họ đã tìm sang thu mua. Họ mang cây cử nhung đó sang gặp đồng bà o người H™Mông, những người leo núi rất khửe và đử nghị đồng bà o tìm cho họ những cây giống như thế.
Lúc đầu, họ mua với giá 50 ngà n đồng/kg. Thời gian sau, họ nâng lên 100 ngà n đồng/kg, rồi tới 500 ngà n đồng. Bây giử, khi loại cây nà y đã cực kử³ quý hiếm, họ đã nâng lên tới 1 triệu đồng/kg, gồm cả rễ lẫn đất.
Khi người dân Sapa biết công dụng của loà i cử nhung, thì nó đã bị tuyệt diệt. |
à”ng Lâm là người sống ở Trung Quốc nhiửu năm, lại học được bà i thuốc, tự chữa bệnh ung thư phổi cho mình bằng cây cử nhung, nên ông hiểu rất rõ giá trị của loại cây nà y. Từ cả chục năm trước, ở Trung Quốc và Nhật Bản, cử nhung đã có giá tới 5 triệu đồng/kg lá tươi.
Tuy nhiên, khi phần lớn người dân ở Là o Cai biết công dụng và giá trị của cây cử nhung, thì loà i cây nà y gần như đã tuyệt diệt. Khắp dãy Hoà ng Liên Sơn, chỉ còn và i khu vườn nho nhử có cử nhung, do ông Lâm trồng. Kử³ khôi nhất là chuyện người Trung Quốc sang Là o Cai thu mua... khoai lang núi.
Họ cũng cầm một loại củ, có thân ngoằn ngoèo như con rắn, mỗi đốt thân dà i chừng nửa cm sang Là o Cai gặp đồng bà o H™Mông. Họ bảo rằng, họ cần thu mua những củ khoai lang núi nà y để... ăn chống đói. Thế là , đồng bà o ầm ầm và o rừng Hoà ng Liên Sơn, đà o bới không biết bao nhiêu khoai lang núi, hết tấn nọ đến tấn kia, bán cho người ta.
Lúc đầu, giá mỗi kg khoai lang núi chỉ và i chục ngà n, rồi tăng lên và i trăm ngà n đồng. Khi người Trung Quốc nâng giá khoai lang núi lên và i triệu một kg, thì có "bói" cũng chả tìm ra củ nà o nữa.
Người Trung Quốc thu mua gỗ sưa để là m gì? |
Cũng lại ông Trần Ngọc Lâm, đã mò sang tận Trung Quốc tìm hiểu, mới vỡ lẽ ra rằng, cái củ mà đám con buôn người Trung Quốc nói với đồng bà o H™Mông là khoai lang núi thực ra là thiết trúc nhân sâm. Đây là một loại sâm mà thân có đốt như cây trúc, nhưng đốt rất ngắn. Mỗi năm, cây sâm nà y chỉ ra một đốt.
Đồng bà o ta đã hăng hái nhổ những củ sâm có tuổi hà ng trăm năm trời, quý ngang sâm Ngọc Linh và sâm Triửu Tiên, bán cho người Trung Quốc rẻ như bán khoai. Và gần đây, đến lượt cây gỗ sưa. Đã có thời kử³, đồng bà o ầm ầm và o rừng Hoà ng Liên Sơn truy tìm những cây gỗ sưa, đem bán cho người Trung Quốc với giá rẻ như các loại gỗ khác. Theo ông Lâm, những loà i gỗ khác, mọc trong Hoà ng Liên Sơn đã cực kử³ chậm lớn, nhưng cây sưa còn chậm lớn hơn. Một cây sưa thân to bằng cái phích có thể phải mất cả trăm năm sinh trưởng. Vì thế, những cây sưa to cỡ cái phích, đã cho lõi rất dà y.
Tôi đã từng có nhiửu chuyến đi rừng với ông Lâm và không ít lần ông chỉ tay và o những khu đất trống bảo rằng: Trước kia, chỗ nà y có nhiửu sưa lắm!. Tôi và ông Lâm đi mãi, chỉ gặp những chồi sưa mới mọc lên từ gốc cây đã bị lâm tặc đốn hạ. Từ khi người dân trong nội địa nước ta chưa biết gỗ sưa là cây gì, có tác dụng gì, thì đồng bà o, lâm tặc ở vùng Là o Cai đã chặt phá tan tà nh, đem hết gỗ sưa sang Trung Quốc bán rồi.
Một cây sưa trong rừng Hoà ng Liên Sơn đã bị lâm tặc chặt hạ từ lâu, giử mới mọc nhánh. |
Để tìm hiểu vì sao người Trung Quốc lùng mua ráo riết loại cây mà người Việt không coi trọng, ông Trần Ngọc Lâm đã sang tận Trung Quốc để dò hửi. à”ng Lâm đã gặp trực tiếp Tiến sĩ, Thiếu tướng quân y Vương Đức Tà i, Chủ nhiệm Trung tâm thuốc Trung Y (Trung Quốc). à”ng Tà i là người đã từng gặp ông Lâm đử nghị mua công thức bà i thuốc Mử¹ nhân thang mà ông học được từ người Tây Tạng, song ông Lâm không bán.
Vị thiếu tướng của Trung Quốc nà y đã nói với ông Lâm rằng, với người Trung Quốc, ngoà i việc sử dụng gỗ sưa là m mộc như các loại gỗ quý khác, thì gỗ sưa còn có dược tính, đặc biệt quan trọng là trị được căn bệnh viêm xương quái đản. Từ lâu, người Trung Quốc đã chiết xuất từ lõi cây sưa đử ra một hoạt chất và dùng hoạt chất nà y điửu trị bệnh viêm xương rất hiệu quả.
Nghe vị tướng đứng đầu một trung tâm dược phẩm nói thế, thì ông Lâm chỉ biết tin vậy. Còn thực hư vử công dụng gỗ sưa thế nà o, ông vẫn không thể chắc chắn. Theo ông Lâm, cũng giống như khoai lang núi và cây cử nhung, chỉ khi nà o lãnh thổ Việt Nam hết sạch gỗ sưa, may ra mới biết rõ người Trung Quốc thu mua gỗ sưa với giá cắt cổ để là m gì.