Đề tài hiện đại trên sân khấu Thủ đô: Chờ sự dấn thân sáng tạo

Hanoimoi| 24/08/2022 11:35

Những vấn đề thời sự, những câu chuyện “nóng bỏng” ở ngoài đời hay cuộc sống muôn màu hiện nay chắc chắn sẽ thu hút sự quan tâm của công chúng khi được đưa lên sân khấu. Nhưng thực tế, sân khấu Thủ đô hiện nay vắng vở diễn về đề tài hiện đại như thế. Nhu cầu thưởng thức của khán giả khá lớn, chỉ cần sự dấn thân mạnh mẽ của giới nghề sẽ tạo bước chuyển trong mảng đề tài này trên sân khấu.

Đề tài hiện đại trên sân khấu Thủ đô: Chờ sự dấn thân sáng tạo
Một cảnh trong vở “Người yêu... Hoa hậu” của Nhà hát Kịch Việt Nam.

Thưa vắng đề tài hiện đại

Trên sân khấu Thủ đô những năm gần đây, các vở diễn có đề tài hiện đại đều thành công. Ở loại hình kịch nói, vở “Làng song sinh” của Nhà hát Kịch Hà Nội về thiện - ác trong mỗi người và sự lựa chọn lối sống, luôn được khán giả đón nhận nhiệt tình mỗi buổi diễn. Vở “Người yêu… Hoa hậu” của Nhà hát Kịch Việt Nam “đón” vấn đề đang gây chú ý là “mưa” cuộc thi sắc đẹp năm nay, nên vừa ra mắt đã tạo sức hút. Song, ghi dấu ấn phải là vở “Tai biến” của đơn vị này về cuộc đấu tranh với “lợi ích nhóm”, ra mắt từ nhiều năm, nhưng mỗi lần diễn là “cháy vé”.

Nhà hát Tuổi trẻ có điểm nhấn là chùm kịch về những vấn đề đương đại của tác giả Lưu Quang Vũ, như: “Hoa cúc xanh trên đầm lầy”, “Lời thề thứ 9”, “Ai là thủ phạm”… luôn có lượng khán giả đều đặn. Sân khấu Lệ Ngọc nhanh nhạy với những câu chuyện nóng hổi, như “Cuộc chiến Covid” về đại dịch Covid-19 ở Việt Nam hay “Nước mắt của mẹ” mang thông điệp ý nghĩa về gia đình thời hiện đại, tạo được “sóng” trong đời sống sân khấu…

Sân khấu kịch hát truyền thống ít tác phẩm về đề tài hiện đại hơn, điển hình là “Mong manh vùng sáng tối” (Nhà hát Cải lương Hà Nội) phản ánh lối sống, đạo đức của con người ở xã hội hiện đại; “Điều còn lại” (Nhà hát Chèo Hà Nội) về những di chứng của chiến tranh... Sân khấu xiếc và múa rối cũng có đề cập đến đề tài hiện đại, nhưng thường chỉ là những tiểu phẩm, tiết mục nhỏ, chưa có tác phẩm dài hơi.

So với đề tài lịch sử, dân gian, cận đại, số lượng vở diễn về đề tài hiện đại khiêm tốn hơn nhiều. Không chỉ ở sân khấu Thủ đô, đời sống sân khấu cả nước cũng lâm vào tình cảnh này. Tại Liên hoan chèo toàn quốc 2019, chỉ có 8 vở diễn về đề tài hiện đại trong số 26 vở tham dự. Ở Liên hoan kịch nói toàn quốc 2021 đợt 1, trong 18 vở tranh tài, thì chỉ có 5 vở diễn về cuộc sống đương đại, chủ yếu về nội dung phòng, chống tham nhũng. Năm 2017, hơn 80 vở diễn được dàn dựng trên sân khấu các đơn vị; trong đó, có 27 vở diễn kịch hát (tuồng, chèo, cải lương, kịch dân ca) được dàn dựng mới hoặc phục hồi, chỉ có 3 vở kịch hát mang đề tài hiện đại. Còn tại Liên hoan cải lương toàn quốc 2018, chỉ có 9/32 vở diễn phản ánh cuộc sống hôm nay.

Rõ ràng sân khấu Thủ đô và cả nước đều thiếu vắng đề tài hiện đại, chưa đi vào những vấn đề đang “nóng hổi”, gai góc trong cuộc sống, chưa khai thác sâu tâm lý, suy tư, trăn trở, khát khao, ước mơ của con người trong cuộc sống hiện thời… để thỏa mãn nhu cầu khán giả.

Đề tài hiện đại trên sân khấu Thủ đô: Chờ sự dấn thân sáng tạo
Vở “Điều còn lại” của Nhà hát Chèo Hà Nội là một trong số ít tác phẩm thể hiện đề tài hiện đại của sân khấu kịch hát.

Thúc đẩy sự sáng tạo

Theo dõi mảng sân khấu lâu năm, nhà báo Phạm Thu Hương (Báo An ninh Thủ đô) chỉ ra nguyên nhân sự thiếu vắng đề tài hiện đại: “So với vở diễn lịch sử, dân gian, thì vở diễn đề tài hiện đại gây nhiều thách thức hơn cho đội ngũ tác giả vì phải bắt đầu từ con số 0. Tức là, tác giả phải tạo ra một cốt truyện, hình tượng nhân vật, tình tiết, sự kiện… Trong khi, ở vở diễn đề tài lịch sử, dân gian đã có sẵn câu chuyện, nhân vật, tình huống, thậm chí cách giải quyết xung đột, nên rất thuận cho người viết kịch”.

Về phía đơn vị nghệ thuật, Nghệ sĩ nhân dân Trung Hiếu, Giám đốc Nhà hát Kịch Hà Nội thừa nhận, nhà hát gặp khó khăn trong việc lựa chọn kịch bản dàn dựng hằng năm, bởi thiếu kịch bản hay, chất lượng, nhất là kịch bản về đề tài hiện đại. Những cây bút tên tuổi dần ra đi. Tác giả trẻ có cách tiếp cận trực diện, cái nhìn trẻ trung, mới mẻ, cách đặt vấn đề thú vị, nhưng tình huống kịch còn sơ lược, nội dung chưa đủ chiều sâu, thông điệp chưa rõ ràng…

Còn theo Tiến sĩ Trần Thị Minh Thu (Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia Việt Nam), sân khấu kịch hát truyền thống còn gặp khó khăn hơn khi thực hiện tác phẩm đề tài hiện đại. Phần lớn kịch bản đề tài này đều chuyển thể từ kịch nói với cấu trúc khác sang. Hơn nữa, việc kể câu chuyện hiện đại trên sân khấu kịch hát mà vẫn giữ được đặc trưng của thể loại không đơn giản… Vì vậy, các cấp quản lý và đơn vị nghệ thuật cần đầu tư đào tạo, bồi dưỡng, mở trại sáng tác cho tác giả chuyên về đề tài hiện đại ở từng loại hình.

Để có nhiều vở diễn đề tài hiện đại chất lượng cho sân khấu Thủ đô và cả nước, Nghệ sĩ nhân dân Trần Quốc Chiêm, Chủ tịch Hội Liên hiệp văn học, nghệ thuật Hà Nội cho rằng, các cơ quan quản lý, hội nghề nghiệp phải tăng cường tổ chức cho các tác giả đi thực tế cơ sở, bám sát đời sống thực tiễn, tạo cảm hứng sáng tác. Các đơn vị nghệ thuật cũng cần mạnh dạn dàn dựng những tác phẩm đương đại, có góc nhìn mới. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, thành phố Hà Nội cần tổ chức các cuộc thi, liên hoan sân khấu về đề tài hiện đại; thi sáng tác kịch bản về đề tài này và kết nối để kịch bản tốt được dàn dựng… Bên cạnh đó, thành phố Hà Nội nên xây dựng kênh thông tin trên mạng xã hội để quảng bá, giới thiệu tác phẩm sân khấu, đồng thời tiếp nhận phản hồi để nâng cao chất lượng tác phẩm.

(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Báo chí cách mạng Việt Nam 100 năm đồng hành cùng dân tộc
    Tròn một thế kỷ kể từ ngày báo Thanh Niên ra số đầu tiên (21/6/1925), báo chí cách mạng Việt Nam luôn song hành cùng dân tộc trên mọi chặng đường lịch sử, từ phong trào giải phóng dân tộc đến công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Với sứ mệnh là vũ khí tư tưởng sắc bén, báo chí không chỉ là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân mà còn là diễn đàn dân chủ, nơi lan tỏa những giá trị nhân văn, thúc đẩy đổi mới và phát triển xã hội. Trong kỷ nguyên mới của dân tộc, báo chí cách mạng tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong, kiên định bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đồng thời thích ứng linh hoạt để truyền tải tinh thần yêu nước, khát vọng vươn lên và bản sắc văn hóa Việt đến với công chúng trong nước và quốc tế.
  • Bác Hồ với báo chí cách mạng Việt Nam
    Trong hành trình 100 năm hình thành và phát triển (1925 - 2025), báo chí cách mạng Việt Nam đã lớn mạnh không ngừng về nội dung, hình thức và đội ngũ làm báo. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, đặc biệt là vai trò định hướng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nền báo chí cách mạng Việt Nam từng bước khẳng định vai trò là vũ khí tư tưởng sắc bén phục vụ sự nghiệp cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là lãnh tụ vĩ đại, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa kiệt xuất mà còn là người đặt nền móng xây dựng, phát triển nền báo chí cách mạng Việt Nam. Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Người đã để lại gần 2.000 bài báo dưới hàng trăm bút danh, thể hiện tư duy sắc sảo, tình cảm thiết tha với dân tộc và trách nhiệm xã hội sâu sắc.
  • Ra mắt sách tập hợp 40 bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng
    Nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát hành cuốn sách “Báo chí trước hết phải phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân”. Ấn phẩm tuyển chọn 40 tác phẩm tiêu biểu của Chủ tịch Hồ Chí Minh, bao gồm các bài viết, bài phát biểu, thư, điện, lời kêu gọi gửi tới bạn đọc, người làm báo, các cơ quan báo chí trong nước và quốc tế từ năm 1922 đến năm 1962.
  • Báo Tuổi trẻ Thủ đô vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng Ba
    Chiều 18/6, Báo Tuổi trẻ Thủ đô tổ chức lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025) và Đón nhận Huân chương Lao động hạng Ba.
  • Phát động Cuộc thi báo chí viết về bình đẳng giới và mất cân bằng giới tính khi sinh năm 2025
    Ngày 18-6, Chi cục Dân số, Trẻ em và Phòng, chống tệ nạn xã hội thành phố Hà Nội chính thức phát động cuộc thi các tác phẩm báo chí viết về bình đẳng giới và mất cân bằng giới tính khi sinh năm 2025.
Đừng bỏ lỡ
  • “Nhìn lại quá khứ”: Lời tự thú lịch sử và bài học từ một cuộc chiến
    Cuốn sách “Nhìn lại quá khứ: Tấn thảm kịch và những bài học về Việt Nam” của cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert S. McNamara vừa được Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát hành tại Việt Nam nhân dịp kỷ niệm 30 năm ngày ra mắt ấn phẩm đầu tiên tại Hoa Kỳ. Không chỉ là một tài liệu lịch sử quý giá, cuốn sách còn là lời mời đối thoại để cùng thấu hiểu, bao dung và tiến xa hơn trong hành trình hòa giải, hợp tác giữa hai quốc gia.
  • Lan tỏa những điển hình phụ nữ Thủ đô
    Chào mừng 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925–21/6/2025) và hướng tới Kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, sáng ngày 18/6, tại trụ sở Hội Liên hiệp Phụ nữ Hà Nội, Báo Phụ nữ Thủ đô phối hợp với Ban Thi đua – Khen thưởng Thành phố Hà Nội tổ chức chương trình giao lưu gương điển hình tiên tiến, người tốt, việc tốt năm 2025 với chủ đề “Phụ nữ Thủ đô Tự tin – Hội nhập – Kết nối thành công”.
  • [Video] Hành trình tôn vinh người làm báo qua lăng kính nghệ thuật
    Triển khai kế hoạch của Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương và Thành ủy Hà Nội về Kế hoạch Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025), Tạp chí Người Hà Nội (Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội) đã xây dựng Kế hoạch tổ chức và phát động “Cuộc vận động sáng tác văn học nghệ thuật về Nghề báo - Người làm báo Thủ đô và cả nước” để tôn vinh nghề báo và những “chiến sĩ thông tin trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa” trên mọi miền Tổ quốc.
  • Chùm thơ của tác giả Quang Hoài
    Tạp chí Người Hà Nội xin trân trọng giới thiệu chùm thơ (hai bài) của tác giả Quang Hoài.
  • Trưng bày “Báo chí Huế trong dòng chảy Báo chí Cách mạng Việt Nam”
    Nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, Hội Nhà báo Thành phố Huế phối hợp Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành uỷ, Sở Văn hoá Thể thao tổ chức Triển lãm trưng bày “Báo chí Huế trong dòng chảy Báo chí cách mạng Việt Nam”.
  • Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà: Bản sắc riêng là nguồn lực để tạp chí Người Hà Nội phát triển
    “Tạp chí Người Hà Nội có bản sắc riêng và không hòa lẫn với với những tạp chí, cơ quan báo chí khác. Chúng ta phải tìm được lối đi, cách làm riêng chuyên sâu về văn hóa, con người Hà Nội” - Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà nhấn mạnh.
  • Trại viết Lý luận, phê bình VHNT “50 năm Văn học Nghệ thuật Việt Nam đồng hành cùng dân tộc”
    Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam tổ chức Trại viết Lý luận, phê bình VHNT “50 năm Văn học Nghệ thuật Việt Nam đồng hành cùng dân tộc” tại Thành phố Huế.
  • Hành trình của người họa sĩ từ cao nguyên Mộc Châu đến xưởng họa giữa lòng Thủ đô
    Sinh ra và lớn lên tại thôn Văn Minh, xã Cam Thượng, huyện Ba Vì, Hà Nội, họa sĩ Quách Chiến Thắng (sinh ngày 17/11/1994) đã trải qua một hành trình nghệ thuật đầy biến động nhưng không kém phần đam mê. Từ những ngày đầu chập chững vào nghề cho đến nay, anh đã và đang khẳng định được tên tuổi với những tác phẩm sơn dầu giàu cảm xúc, và gần đây là những thử nghiệm mới mẻ với chất liệu sơn mài truyền thống.
  • Khắc họa chân dung người làm báo giữa lửa đạn
    Hướng tới Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (1925-2025), Bảo tàng Báo chí Việt Nam tổ chức chiếu phim tài liệu “Kim Toàn, Nhà báo - Chiến sĩ”. Bộ phim khắc họa chân thực cuộc đời, sự nghiệp và tinh thần chiến đấu vì Tổ quốc của nhà báo Kim Toàn, một hình mẫu tiêu biểu của thế hệ “nhà báo - chiến sĩ”.
  • Triển lãm tranh cổ động kỷ niệm các ngày lễ lớn của dân tộc
    Triển lãm do Hội Mỹ thuật Việt Nam tổ chức, với sự tham dự của các họa sỹ chuyên sáng tác tranh cổ động đến từ thành phố Hà Nội và các tỉnh Thái Bình, Hải Dương, Vĩnh Phúc, Quảng Ninh, Hà Nam.
Đề tài hiện đại trên sân khấu Thủ đô: Chờ sự dấn thân sáng tạo
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO