KTS Nguyễn Hoà ng Minh, giảng viên Khoa QH trường ĐH Kiến trúc Hà Nội đã đóng góp một ý tưởng cho Đại lễ Kỷ niệm 1000 năm Thăng Long Hà Nội. Dự án nà y đã được trình gửi UBND thà nh phố Hà Nội xem xét. Dưới đây là bà i viết tóm tắt những ý chính của tác giả để mọi người cùng tham gia thảo luận.
Thà nh Hà Nội xưa
Thăng Long - Hà Nội một thủ đô nghìn năm văn hiến, nơi thấm đượm những dấu ấn văn hóa, những sự kiện lịch sử, những thăng trầm của quốc gia, thủ đô của những những hà o hùng, những linh thiêng đúng như vua Lý Công Uẩn đã khẳng định trong Chiếu dời đô "...ở giữa bử cõi đất nước, có thế rồng cuộn, hổ ngồi, bốn phía đông, tây, nam, bắc tiện hình thế núi, sông, sau, trước đất rộng, bằng phẳng, cao ráo, sáng sủa, dân cư không phải khổ vì ngập lụt, muôn vật phồn thịnh. Xem khắp đất Việt ta, chỉ nơi nà y là thắng địa. Thật là nơi then chốt của bốn phương họp lại và cũng là nơi đô thà nh bậc nhất của đế vương muôn đời...".
Điửu nay cà ng được khẳng định trong suốt chiửu dà i lịch sử hà o hùng của dân tộc từ thời Lý, thời Trần, thời nhà Hồ, thời Hậu Lê, triửu Mạc, nhà Tây Sơn, thời Nguyễn với bao các vị vua anh minh, những vị tướng tà i ba, những nhà học giả xuất sắc, những bậc vĩ nhân đã cống hiến sức lực cho dân tộc. Ngay cả đến thời kử³ kháng chiến chống Pháp, công cuộc chống Mử¹ thống nhất đất nước và giai đoạn Hồ Chí Minh vẫn được bừng sáng cho đến ngà y nay, khẳng định sức sống không thể hao mòn của đất Kinh kử³.
Chúng ta biết rằng, những chứng tích còn lại cho đến nay trong khu vực Hoà ng Thà nh từ Kử³ Đà i, Ngọ Môn, Điện Kính Thiên cho đến Cửa Bắc và lớp lớp các tầng di tích là một sự phản ánh trung thực vử sự tồn tại, phát triển và biến đổi của những thế hệ cha ông đã lãnh đạo xây dựng nên dân tộc Việt Nam kiên cường bất khuất, sáng tạo, thông minh... Những công trình còn sót lại đến nay tuy không phản ánh đầy đủ qui mô của Hoà ng Thà nh qua các thời kử³ mà chỉ là dấu ấn của những công trình thời Nguuyễn nhưng lại là những di tích quan trọng phản ánh điểm cuối cùng trong nhiửu tầng lớp văn hóa đã gắn liửn với lịch sử của cả dân tộc qua các thời đại đã được đúc kết nơi đây.
Lịch sử nơi đây đã khẳng định trong bao năm tháng gam go của đất nước, bao vị hiửn quân, tướng tà i đã đưa ra những quyết sách gắn liửn với vận mệnh của dân tộc, là chốn linh thiêng thể hiện hà o khí dân tộc, tinh hoa, khí phách của cả dân tộc đửu dồn cả ở đây. Thậm chí cho đến nay đâu đó trong khu vực Hoà ng Thà nh vẫn là nơi đưa ra những quyết sách lớn nhất cho cả dân tộc.
Liệu trong cái ô vuông mỗi chiửu dà i hơn 1km ấy có là nơi đất rồng thiêng, nơi giao hòa của con người và đất trời chăng? Phải chăng với những câu chuyện lịch sử khi bất cứ một triửu đại nà o rời bử kinh thà nh Thăng Long mà lập kinh đô nơi khác đửu sớm là sự kết thúc và chỉ khi quay lại kinh đô Thăng Long thì mới có sự thịnh vượng lâu dà i cho cả dân tộc? Chúng ta thật khó mà tìm được câu trả lời thích đáng! Chỉ biết rằng Kinh đô Thăng Long-Hà Nội, Hoà ng Thà nh Thăng Long vẫn là một địa danh thật thiêng liêng với mọi người dân Việt Nam.
Hoà ng Thà nh đồng thời không chỉ mang những giá trị lịch sử quan trọng trong thời kử³ Phong Kiến mà còn có ý nghĩa quan trọng trong giai đoạn chống Pháp, chống Mử¹ già nh độc lập và xây dựng đất nước cho đến nay. à nghĩa của ranh giới trong khoảng hơn 1km2 của Hoà ng Thà nh vẫn được khẳng định bởi các cơ quan đầu não của Đảng, các cơ quan Chính Phủ, các Tổ chức xã hội và các di tích quan trọng khác vẫn nằm trọn trong khuôn viên nà y.
Bởi vậy ranh giới nà y vẫn bao hà m một ý nghĩa cực kử³ quan trọng trong suốt quá trình 1000 năm lịch sử, nơi hội tụ sinh khí của cả dân tộc Việt Nam, của tinh thần Việt Nam sẽ được tôn vinh mãi.
Năm 2009, chỉ còn một năm nữa sẽ đến lễ Kỷ niệm Thăng Long - Hà Nội tròn 1000 năm tuổi. Với tất cả những thà nh tựu đã đạt được trong 1000 năm qua từ Kinh tế, xã hội, văn hóa chính trị, quân sự... chúng ta đã ngà y cà ng trưởng thà nh. Lịch sử 1000 năm oai hùng, Thăng Long - Hà Nội gắn liửn với những gì thiêng liêng nhất của dân tộc Việt Nam.
Chúng ta không có tham vọng tái tạo một hình ảnh đầy đủ của Hoà ng Thà nh với các cung điện, tường thà nh, tòa tháp hay những gác canh hay ngay cả những dấu tích của qui mô Hoà ng thà nh của thời kử³ thịnh vượng thời Lý, thời Lê thời Trần cũng khó có thể xác định. Do vậy chúng ta nên tập trung và o khu vực Hoà ng Thà nh thời Nguyễn vẫn còn lại đến nay, tuy chỉ bằng Cấm Thà nh thời Lê nhưng cũng đánh dấu khu vực có ý nghĩa hết sức quan trọng.
ành sáng, nguồn năng lượng vô tận tượng trưng cho sự TRƯửœNG Tử’N, sức mạnh khởi nguồn của Sử° SửNG, có sức ảnh hưởng lớn tới tâm tưởng của con người, có tác dụng tạo nên hình ảnh THIàŠNG LIàŠNG và MẠNH MẼ sẽ là một lựa chọn tối ưu cho việc tái tạo hình ảnh của Hoà ng Thà nh xưa một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất và phù hợp nhất với những gì còn lại tại Hoà ng thà nh.
Mặt khác có một ý nghĩa vử mặt tâm linh mang tính TRUYử€N THửNG như việc tế lễ cảm tạ TRửœI ĐẤT, đặc biệt cần đến trong đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội. Hình ảnh của Thăng Long xưa, một dấu ấn Hoà ng Thà nh trên trời cao với những cột sáng thẳng lên trời như lời BàO à‚N gửi đến ĐẤT TRửœI.
Một dấu ấn của Hoà ng Thà nh xưa sẽ được in lên trời mây, một Hoà ng Thà nh vuông vức có thể được nhìn thấy từ trên cao, từ rất xa, từ ngay dưới chân của Hoà ng Thà nh xưa... đây có thể là một cách thể hiện ý nguyện của con cháu đất Việt đời nay Tà”N VINH 1000 năm LửŠCH Sử¬ của đất Kinh Kử³, của thủ đô Hà Nội ngà n năm văn hiến, trái tim của cả dân tộc Việt Nam.
Chúng ta tôn vinh Thăng Long - Hà Nội có nghĩa phải tôn vinh lịch sử 1000 năm của đất Kinh Kử³, tôn vinh những dấu ấn của lịch sử của Hoà ng Thà nh ngà n năm còn lại đến nay.
Hãy là m cho Lịch sử Tửa sáng - HOà€NG THà€NH TỞA SàNG trên đất Thăng Long - Hà Nội, để những người dân Việt Nam hay bạn bè quốc tế đến thăm Hà Nội biết rằng đã có một Hoà ng Thà nh ngà n năm xưa tồn tại nơi đây, nơi khởi nguồn của hà o khí Thăng Long - Hà Nội, chốn linh thiêng của cả dân tộc Việt Nam.
Bản đồ Hà Nội năm 1890. Cấu trúc Hoà ng Thà nh vẫn được giữ nguyên vẹn
Bản đồ Hà Nội năm 1936.
Cấu trúc hình vuông của Hoà ng Thà nh bị phá vỡ bởi đại lộ Puginier
(tuyến đường Điện Biên Phủ hiện nay)
Mô phửng Cột ành sáng từ Hoà ng Thà nh được chiếu thẳng
lên trời được nhìn từ máy bay.
(Nguồn ảnh: Google Earth)
Mô phửng góc nhìn từ Hồ Gươm. (Nguồn:Tác giả)