Chùa Nam Đồng (quận Đống Đa)

Theo truyền thuyết, chùa Nam Đồng có tên chữ là Càn An tự được xây dựng năm Tân Dậu (1141) niên hiệu Đại Định thứ hai đời vua Lý Anh Tông. Trong thời kỳ Nam Bắc triều (1527 - 1595), chùa bị chiến tranh tàn phá nặng nề và đã trải qua nhiều lần trùng tu tôn tạo.

Theo văn bia “Sáng tạo Càn An tự bi ký” dựng năm Vĩnh Tự thứ ba Tân Dậu (1621), đời vua Lê Thần Tông thì vào năm Nhâm Tý (1612) đã khởi công xây dựng lại chùa. Đến năm Đinh Sửu (1697) niên hiệu Chính Hoà thứ 18, đời vua Lê Hy Tông, chùa lại được tu sửa lớn: Xây lại chính điện, Tiền đường, Tam quan, gác chuông và trở thành trung tâm Phật giáo của Thăng Long lúc bấy giờ ...

Nghi môn chùa có 3 cửa, cửa giữa có hai tầng với lớp mái giả bùng với vữa.

Tiền đường có 7 gian, xây kiểu tường hồi bít đốc vì kèo kiểu giá chiêng. Mặt ngoài Tiền đường có mái hiên rộng đè lên kẻ cong có ngỗng ăn qua mộng cột quân.

Ở Phật điện đáng lưu ý nhất là các pho tượng Tam thể, nhục khối nổi cao, mặt phúc hậu. Đài sen chạm khác tỉ mỉ hoa sen, hoa cúc văn xoắn, thân bệ tượng xoắn cách điệu với long mã đang phi trên dòng đại thuỷ. Pho Quan Âm và Đại Thế Chí tạc trong thế đang đứng, đầu đội mũ tỳ lư, trên nền cúc mãn khai, dáng nét tự nhiên, thuần hậu.

Chùa Nam Đồng còn lưu giữ được nhiều hiện vật có giá trị khác như bia đá, chuông đồng, các bộ cửa võng rất chau chuốt và một cỗ kiệu sơn son thếp vàng mang phong cách nghệ thuật thế kỷ XVIII.

Hội đình, chùa Nam Đồng trong năm có các ngày: 5 tháng giêng âm lịch, ngày 7 tháng ba; 17 tháng hai là chính hội. Lễ hội có rước kiệu - có năm rước kiệu xuống chùa Chiêu Thiền (Láng), tế lễ, hát chèo, võ vật...

Chùa Nam Đồng - Càn An tự đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1992./.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02