Châu Nương Phu nhân

GS. Bùi Văn Nguyên| 10/06/2020 17:28

(Thành hoàng làng Giảng Võ, phường Giảng Võ, quận Ba Đình, TP. Hà Nội)

Châu Nương Phu nhân
Đình Giảng Võ, phường Giảng Võ, quận Đống Đa, TP. Hà Nội.
Châu Nương họ Lý, xưa ở ven hồ phía Giảng Võ ngày nay, có công bảo vệ kho tàng chống giặc thời vua Nhân Tông nên được nhân dân lập đền thờ, cha của nàng là Lý Quỳnh, vốn người làng Cổ Pháp (Bắc Ninh), làm chức Điển bộ binh lương, tức coi kho tàng quân đội (ở Thăng Long). Năm ông ngoài 60 tuổi, lấy người thiếp ở Giảng Võ và sinh ra nàng, đặt tên là Châu Nương. Lúc nhỏ, Châu Nương học chữ Hán với một ông thầy ở phường Bích Câu, đến năm 18 tuổi thì cha mất. Nàng đẹp và hay chữ có tiếng lúc bấy giờ. Thời đó, có vị quan họ Trần, tước Thái Bảo, làm Đốc bộ ở Hoan Châu (Nghệ Tĩnh), ghé qua Thăng Long, nghe tiếng bèn xin cưới làm thiếp, năm đó nàng 22 tuổi. 

Gặp lúc quân Mông - Nguyên từ phía Chiêm Thành tràn sang cướp phá Hoan Châu, Thái Bảo phải ra đèo ngang chống giặc, giao cho Châu Nương ở lại chỉ huy quân sĩ bảo vệ kho tàng. Quân giặc lúc ấy rất mạnh, Thái Bảo phải rút về Diễn Châu củng cố và bổ sung đội ngũ. Thành Hoan Châu (thời đó ở vùng Rú Thành, thuộc huyện Hưng Nguyên hiện nay) bị giặc vây riết, tình hình rất nguy nan. Châu Nương rất bình tĩnh, gan dạ, không hề nao núng, giúp chồng bảo vệ thành Diễn Châu, làm một hậu phương vững chắc, do đó Thái Bảo có điều kiện chuẩn bị phản công. Quả nhiên, được ít lâu, Thái Bảo tập kích giặc, từ ngoài đánh vào, từ trong đánh ra, khiến giặc phải rút chạy về phía đèo Ngang thuộc châu Bố Chính (Quảng Bình hiện nay).

Được tin Thái Bảo thắng trận, vua Trần triệu cả hai vợ chồng về kinh đô khen thưởng và giao cho hai vợ chồng nhiệm vụ ở lại tham gia bảo vệ kinh đô, đề phòng giặc báo thù. Thái Bảo được giao chức Tiền quân dực thánh, bảo vệ nhà vua, và Châu Nương được giao nhiệm vụ coi kho phủ Phụng Thiên, tức kinh đô Thăng Long. Quả nhiên, giặc Nguyên - Mông quay sang báo thù, đốt phá kinh thành. Thế giặc quá mạnh. Triều đình phải rút ra khỏi kinh đô để bảo toàn lực lượng. Thái Bảo được giao bảo vệ mặt trận phía sông Thao, rồi tử trận ở đó. Châu Nương nghe tin chồng mất khóc lóc thảm thiết, ngửa mặt lên trời than rằng: “Trời sinh ta là gái, nhưng ta nguyện vì dân, vì nước, dù thịt nát xương tan, mong được tiếng thơm muôn đời”. 

Sau đó, lâm vào thế không thể cản giặc được nữa, phu nhân cho phân tán cất giấu của cải được chừng nào hay chừng ấy, rồi vào kho lấy khăn hồng thắt cổ tự vẫn. Nhân dân rất cảm phục khí tiết của phu nhân, tin rằng phu nhân không chết, đã hóa phép về trời, tấm khăn hồng bay về làng Giảng Võ, nơi sinh của phu nhân. Khi quân giặc vào kho lùng sục, thấy kho trống trải, chỉ có con rắn lớn hung dữ lao ra, nên chúng phải bỏ đi, người đời nói đó là hồn của phu nhân nhập vào rắn thần. 

Sau khi quân giặc bị dẹp tan, Thượng hoàng Thánh Tông và vua Nhân Tông về kinh đô, nghe tin Châu Nương tử tiết, bèn phong là “Quản Chưởng Quốc Khố Công Chúa”, và sức cho làng Giảng Võ (xưa là Võ Trại) và các làng ở Diễn Châu xưa (Nay thuộc Diễn Châu, Yên Thành, Quỳnh Lưu) tất cả 22 nơi lập miếu thờ, riêng miếu nơi kho ở Giảng Võ là miếu chính. 

Tại đình làng Giảng Võ hiện nay, còn đôi câu đối ghi lại sự tích đó. 

Tài chính túc sung quân, khổn nội mệnh văn thiên 
tử chiếu;
Âm mưu năng thoái lỗ, 
quốc trung danh chấn nữ thần quyền.

Dịch nghĩa:

Của cải đủ nuôi quân, 
khăn yếm ra tay vân 
chiếu chỉ;
Hồn thiêng còn đuổi giặc, non sông vang dậy tiếng 
công nương.

Đình Giảng Võ có 11 đạo sắc của các triều đại phong thần cho bà Chúa Kho, đạo sớm nhất đề năm Cảnh Hưng thứ 44 (1783); đạo muộn nhất đề năm Khải Định thứ 9 (1925), và một bản chức văn bằng chữ Hán Nôm ca ngợi công tích bà.

Đình Giảng Võ đã được công nhận là Di tích Lịch sử văn hóa cấp Quốc gia.
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • 5 lĩnh vực Hà Nội ưu tiên thực hiện để phát triển Thủ đô “văn minh, hiện đại, hạnh phúc”
    Trong giai đoạn phát triển mới, Đảng bộ Thành phố Hà Nội xác định 5 lĩnh vực ưu tiên thực hiện, từ đó khẳng định vai trò tiên phong, đột phá của Thủ đô trong kỷ nguyên mới; phát triển Hà Nội “văn minh, hiện đại, hạnh phúc” đúng với chủ đề Đại hội Đại biểu Đảng bộ Thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025 – 2030 đặt ra.
  • Khai trương Trung tâm báo chí phục vụ Đại hội XVIII Đảng bộ Thành phố Hà Nội
    Sáng 14/10, tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia Mỹ Đình đã diễn ra lễ khai trương Trung tâm báo chí phục vụ Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030.
  • Hội Sân khấu Hà Nội tìm giải pháp cho kịch bản đề tài đương đại
    Sáng 13/10, tại Hà Nội, Hội Sân khấu Hà Nội tổ chức hội thảo “Xây dựng kịch bản sân khấu đề tài đương đại” với sự tham dự của đông đảo các nhà nghiên cứu, nhà viết kịch, đạo diễn, nghệ sĩ sân khấu Thủ đô. Đây là một hoạt động chuyên môn quan trọng nhằm nhận diện những khoảng trống trong sáng tác kịch bản sân khấu hiện nay, đồng thời đề xuất các giải pháp để đưa những vấn đề của đời sống đương đại lên sàn diễn, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của công chúng.
  • Kỳ 6: Hiệu lực, hiệu quả, tiên phong sắp xếp mô hình chính quyền địa phương 2 cấp của Hà Nội
    Thực hiện chỉ đạo, chủ trương của Trung ương, nhiệm kỳ 2020 – 2025, Thành phố Hà Nội là địa phương tiên phong, đồng thời nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, điều hành của chính quyền các cấp, gắn với thực hiện thí điểm quản lý theo mô hình chính quyền đô thị và sắp xếp đơn vị hành chính theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Trong chương trình hôm nay, xin mời quý vị và các bạn cùng đến với nội dung hiệu lực, hiệu quả, tiên phong sắp xếp đơn vị hành chính theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp của Thành phố Hà Nội.
  • [Podcast] Dân dã món nộm rau muống tôm đồng Hà Nội
    Ẩm thực Thăng Long – Đông Đô - Hà Nội là bức tranh sống động, đậm nét văn hóa và con người được bồi đắp, gìn giữ và phát triển theo thời gian. Có những món ăn dân dã, giản đơn, nhưng lại thấm đẫm triết lý sống, tình cảm và sự sáng tạo của người Hà thành như bún thang, bát phở ngọt đượm, đến bát canh cua, đĩa cà muối. Và trong những món ăn dân dã ấy, nộm rau muống tôm đồng là một lát cắt rất riêng – bình dị mà duyên dáng, gợi nên bao nỗi nhớ về một Hà Nội thanh lịch và đầy sáng tạo.
Đừng bỏ lỡ
  • Hội nghị tập huấn Luật Thủ đô và các văn bản triển khai thi hành của ngành văn hóa và thể thao
    Hội nghị tập huấn Luật Thủ đô 2024 và các văn bản triển khai thi hành cho công chức văn hóa 126 xã, phường năm 2025 diễn ra sáng 14/10 tại Bảo tàng Hà Nội. Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Bạch Liên Hương, nhấn mạnh: “Việc tổ chức Hội nghị tập huấn dịp này nhằm giúp đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, ngành văn hóa và thể thao Hà Nội hiểu rõ, nắm chắc các nội dung cốt lõi, điểm mới, từ đó làm cơ sở cho việc áp dụng và thực hiện đúng quy định của Luật trong thực tiễn công tác và quản lý Nhà nước tại
  • Công trình kiến trúc Pháp - Ga Huế được công nhận là điểm du lịch
    Công trình Ga Huế được người Pháp xây dựng năm 1906 đã được Sở Du lịch TP Huế giao cho Chi nhánh Khai thác Đường sắt Thừa Thiên Huế quản lý, khai thác và phát triển du lịch.
  • Ra mắt bộ sách “Truyện cổ tích hiện đại Việt Nam”
    Nhà xuất bản Kim Đồng vừa ra mắt bạn đọc bộ sách “Truyện cổ tích hiện đại Việt Nam” gồm 3 tập do tiến sĩ Lê Nhật Ký tuyển chọn và giới thiệu. Bộ sách quy tụ các tác phẩm tiêu biểu của gần 20 tác giả Việt Nam, trải dài gần một thế kỷ sáng tác (từ thập niên 1940 đến nay).
  • Ông cháu Chích Chòe
    Chích Chòe rũ mình, rỉa lông, rỉa cánh. Nó thích thú chải chuốt bộ trang phục bóng bẩy của mình. Khoái chí, anh chàng ngẩng cao đầu, cất tiếng hót trong vắt giữa trời xuân.
  • Cải cách hành chính công, xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số đưa Hà Nội phát triển trong giai đoạn mới
    Đảng bộ Thành phố Hà Nội khóa XVII, nhiệm kỳ 2020 – 2025 đã thực hiện thắng lợi hầu hết các nhiệm vụ, mục tiêu, chỉ tiêu đặt ra. Trong đó có công tác cải cách hành chính công, xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số. Đây cũng là nội dung được Đảng bộ Thành phố chú trọng triển khai trong giai đoạn phát triển mới, cụ thể là tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025 – 2030.
  • Trưng bày quy hoạch, kiến trúc khu phố cũ tại Vườn hoa Tao Đàn
    Chào mừng Đại hội Đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030, sáng 13/10, UBND phường Cửa Nam tổ chức khai mạc trưng bày quy hoạch, kiến trúc khu phố cũ tại Vườn hoa Tao Đàn.
  • Phố phường Hà Nội được trang hoàng rực rỡ chào mừng Đại hội Đảng bộ Thành phố
    Chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030, những ngày này, trên khắp các tuyến phố của Thủ đô được trang hoàng rực rỡ cờ, hoa, băng rôn, pano, áp phích.
  • Thanh Hóa tổ chức Lễ hội Lam Kinh năm 2025
    Sáng 13-10 (tức ngày 22 tháng Tám âm lịch), tại Khu di tích quốc gia đặc biệt Lam Kinh (xã Lam Sơn, tỉnh Thanh Hóa), tỉnh Thanh Hóa tổ chức trọng thể Lễ hội Lam Kinh năm 2025 - Kỷ niệm 607 năm Khởi nghĩa Lam Sơn (năm 1418-2025), 597 năm Vua Lê Thái Tổ đăng quang (năm 1428-2025) và 592 năm ngày mất của Anh hùng dân tộc Lê Lợi (năm 1433-2025).
  • Hòa nhạc đặc biệt “Kết nối giai điệu Việt - Mỹ” diễn ra tại Nhà hát Hồ Gươm
    Chương trình hòa nhạc đặc biệt Kết nối giai điệu Việt - Mỹ sẽ diễn ra ngày 15/10 tại Nhà hát Hồ Gươm Hà Nội với sự góp mặt của nhiều nghệ sĩ hàng đầu đến từ hai quốc gia.
  • Góp phần thúc đẩy sự phát triển của tiểu thuyết Việt Nam hiện đại
    Chiều 10/10/2025, tại Hà Nội, Thời báo Văn học nghệ thuật phối hợp với Quỹ Hỗ trợ sáng tạo Văn học nghệ thuật Việt Nam và Công ty Cổ phần Truyền thông Tri thức số (TTS) tổ chức Lễ trao giải Cuộc thi Sáng tác Tiểu thuyết Thời báo Văn học Nghệ thuật lần thứ I (2023 – 2025).
Châu Nương Phu nhân
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO