Châu Nương Phu nhân

GS. Bùi Văn Nguyên| 10/06/2020 17:28

(Thành hoàng làng Giảng Võ, phường Giảng Võ, quận Ba Đình, TP. Hà Nội)

Châu Nương Phu nhân
Đình Giảng Võ, phường Giảng Võ, quận Đống Đa, TP. Hà Nội.
Châu Nương họ Lý, xưa ở ven hồ phía Giảng Võ ngày nay, có công bảo vệ kho tàng chống giặc thời vua Nhân Tông nên được nhân dân lập đền thờ, cha của nàng là Lý Quỳnh, vốn người làng Cổ Pháp (Bắc Ninh), làm chức Điển bộ binh lương, tức coi kho tàng quân đội (ở Thăng Long). Năm ông ngoài 60 tuổi, lấy người thiếp ở Giảng Võ và sinh ra nàng, đặt tên là Châu Nương. Lúc nhỏ, Châu Nương học chữ Hán với một ông thầy ở phường Bích Câu, đến năm 18 tuổi thì cha mất. Nàng đẹp và hay chữ có tiếng lúc bấy giờ. Thời đó, có vị quan họ Trần, tước Thái Bảo, làm Đốc bộ ở Hoan Châu (Nghệ Tĩnh), ghé qua Thăng Long, nghe tiếng bèn xin cưới làm thiếp, năm đó nàng 22 tuổi. 

Gặp lúc quân Mông - Nguyên từ phía Chiêm Thành tràn sang cướp phá Hoan Châu, Thái Bảo phải ra đèo ngang chống giặc, giao cho Châu Nương ở lại chỉ huy quân sĩ bảo vệ kho tàng. Quân giặc lúc ấy rất mạnh, Thái Bảo phải rút về Diễn Châu củng cố và bổ sung đội ngũ. Thành Hoan Châu (thời đó ở vùng Rú Thành, thuộc huyện Hưng Nguyên hiện nay) bị giặc vây riết, tình hình rất nguy nan. Châu Nương rất bình tĩnh, gan dạ, không hề nao núng, giúp chồng bảo vệ thành Diễn Châu, làm một hậu phương vững chắc, do đó Thái Bảo có điều kiện chuẩn bị phản công. Quả nhiên, được ít lâu, Thái Bảo tập kích giặc, từ ngoài đánh vào, từ trong đánh ra, khiến giặc phải rút chạy về phía đèo Ngang thuộc châu Bố Chính (Quảng Bình hiện nay).

Được tin Thái Bảo thắng trận, vua Trần triệu cả hai vợ chồng về kinh đô khen thưởng và giao cho hai vợ chồng nhiệm vụ ở lại tham gia bảo vệ kinh đô, đề phòng giặc báo thù. Thái Bảo được giao chức Tiền quân dực thánh, bảo vệ nhà vua, và Châu Nương được giao nhiệm vụ coi kho phủ Phụng Thiên, tức kinh đô Thăng Long. Quả nhiên, giặc Nguyên - Mông quay sang báo thù, đốt phá kinh thành. Thế giặc quá mạnh. Triều đình phải rút ra khỏi kinh đô để bảo toàn lực lượng. Thái Bảo được giao bảo vệ mặt trận phía sông Thao, rồi tử trận ở đó. Châu Nương nghe tin chồng mất khóc lóc thảm thiết, ngửa mặt lên trời than rằng: “Trời sinh ta là gái, nhưng ta nguyện vì dân, vì nước, dù thịt nát xương tan, mong được tiếng thơm muôn đời”. 

Sau đó, lâm vào thế không thể cản giặc được nữa, phu nhân cho phân tán cất giấu của cải được chừng nào hay chừng ấy, rồi vào kho lấy khăn hồng thắt cổ tự vẫn. Nhân dân rất cảm phục khí tiết của phu nhân, tin rằng phu nhân không chết, đã hóa phép về trời, tấm khăn hồng bay về làng Giảng Võ, nơi sinh của phu nhân. Khi quân giặc vào kho lùng sục, thấy kho trống trải, chỉ có con rắn lớn hung dữ lao ra, nên chúng phải bỏ đi, người đời nói đó là hồn của phu nhân nhập vào rắn thần. 

Sau khi quân giặc bị dẹp tan, Thượng hoàng Thánh Tông và vua Nhân Tông về kinh đô, nghe tin Châu Nương tử tiết, bèn phong là “Quản Chưởng Quốc Khố Công Chúa”, và sức cho làng Giảng Võ (xưa là Võ Trại) và các làng ở Diễn Châu xưa (Nay thuộc Diễn Châu, Yên Thành, Quỳnh Lưu) tất cả 22 nơi lập miếu thờ, riêng miếu nơi kho ở Giảng Võ là miếu chính. 

Tại đình làng Giảng Võ hiện nay, còn đôi câu đối ghi lại sự tích đó. 

Tài chính túc sung quân, khổn nội mệnh văn thiên 
tử chiếu;
Âm mưu năng thoái lỗ, 
quốc trung danh chấn nữ thần quyền.

Dịch nghĩa:

Của cải đủ nuôi quân, 
khăn yếm ra tay vân 
chiếu chỉ;
Hồn thiêng còn đuổi giặc, non sông vang dậy tiếng 
công nương.

Đình Giảng Võ có 11 đạo sắc của các triều đại phong thần cho bà Chúa Kho, đạo sớm nhất đề năm Cảnh Hưng thứ 44 (1783); đạo muộn nhất đề năm Khải Định thứ 9 (1925), và một bản chức văn bằng chữ Hán Nôm ca ngợi công tích bà.

Đình Giảng Võ đã được công nhận là Di tích Lịch sử văn hóa cấp Quốc gia.
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • “Tiếp sức” cho văn nghệ sỹ có thêm nhiều tác phẩm giá trị cao về nội dung, tư tưởng, nghệ thuật
    Cục Nghệ thuật biểu diễn vừa cho biết, đã xây dựng Dự thảo “Thông tư quy định định mức kinh tế - kỹ thuật, định mức chi phí hỗ trợ các hoạt động sáng tác của văn nghệ sĩ nhằm khuyến khích các tài năng sáng tạo, góp phần hình thành các tác phẩm văn học nghệ thuật có giá trị về nội dung, tư tưởng và nghệ thuật tại các trại sáng tác phục vụ nhiệm vụ chính trị” (Dự thảo Thông tư) để trình Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch ký ban hành.
  • NSND Bành Bắc Hải: Người thổi hồn vào âm thanh điện ảnh Việt
    Ngay từ khi ra đời, các loại hình nghệ thuật đều có ngôn ngữ thế hiện của riêng mình. Với điện ảnh, ngôn ngữ thể hiện chính là hình ảnh và âm thanh. Thực tế cho thấy, thành công của một bộ phim không thể thiếu sự đóng góp quan trọng của nghệ sĩ làm âm thanh. Âm thanh và âm nhạc khi được sử dụng hợp lý sẽ giúp các nhân vật thể hiện chiều sâu nội tâm, dẫn dắt cảm xúc người xem một cách tự nhiên, đồng thời góp phần gia tăng ấn tượng, tình cảm của khán giả đối với bộ phim. Giữa những nghệ sĩ thầm lặng tạo nên sức sống cho điện ảnh, đạo diễn âm thanh - NSND Bành Bắc Hải nổi bật với danh xưng “phù thủy âm thanh”.
  • Chuyên gia kiểm tra và đánh giá hiện trạng “Ngai vua triều Nguyễn” bị phá hoại
    Các chuyên gia kiểm tra và đánh giá hiện trạng “Ngai vua triều Nguyễn” sau khi bị xâm hại ngày 24/5 để phục hồi, bảo vệ nguyên trạng Bảo vật Quốc gia.
  • Hà Nội: Thêm 16 cá nhân được tặng danh hiệu “Người tốt, việc tốt”
    UBND thành phố Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 2724/QĐ-UBND về việc tặng danh hiệu “Người tốt, việc tốt”.
  • Hà Nội gấp rút cải tạo, tái thiết trụ sở 126 đơn vị hành chính cấp xã mới
    UBND Thành phố ban hành Công văn số 3280/UBND-KT ngày 01/6 về việc thực hiện một số nhiệm vụ phục vụ công tác tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền 02 cấp.
Đừng bỏ lỡ
  • Nữ nghệ sĩ Pháp Luiza khuấy động Lễ hội Âm nhạc 2025 bằng giai điệu và cảm xúc
    Trong khuôn khổ Lễ hội Âm nhạc 2025, nữ nghệ sĩ Luiza – giọng ca Pháp gốc Brazil với phong cách electro-pop tropical đầy màu sắc sẽ có buổi trình diễn bùng nổ vào lúc 20h ngày 19/6 tại Polygon Musik – COMPLEX 01 (Tây Sơn, Hà Nội). Đêm nhạc còn có sự góp mặt của hai khách mời đặc biệt: nhóm MẮM và ban nhạc The Gratoners
  • Nhiều nghệ sĩ nổi tiếng sẽ biểu diễn tại chương trình "Việt Nam xanh mãi bốn mùa"
    Chương trình sẽ diễn ra vào tối 5-6 tại Không gian Văn hóa Việt (phố Lê Thái Tổ, Hà Nội), với sự tham gia của nhiều nghệ sĩ tên tuổi như NSND Thanh Lam, NSƯT Việt Hoàn, ca sĩ Thái Thùy Linh, nhóm trống, CLB thiếu nhi Hà Nội, nhóm Hoa hậu - người mẫu và các nghệ sĩ Nhà hát Nghệ thuật Đương đại Việt Nam.
  • Đẩy mạnh tuyên truyền về Đại hội Thi đua yêu nước thành phố Hà Nội giai đoạn 2025 - 2030
    Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Hà Nội vừa có Hướng dẫn số 11 -HD/BTGDVTU Thông tin, tuyên truyền về Đại hội Thi đua yêu nước thành phố Hà Nội giai đoạn 2025 - 2030.
  • Nghệ sĩ Kiều Minh Hiếu làm Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam
    Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) vừa công bố quyết định về việc bổ nhiệm ông Kiều Minh Hiếu - Phó Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam làm Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam. Quyết định do Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Văn Hùng ký ngày 27/5.
  • TP. Huế báo cáo gì về việc bảo vật Quốc gia “Ngai vua triều Nguyễn” bị xâm hại?
    UBND Thành phố Huế báo cáo Bộ Văn hóa, Thể theo và Du lịch kết quả thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ về việc bảo vật Quốc gia “Ngai vua triều Nguyễn” bị xâm hại ngày 24/5.
  • Người mẹ của những trẻ em khuyết tật
    Hơn 80 tuổi, bà Phan Thị Phúc (hiện sống tại phố Nguyên Hồng, Đống Đa, Hà Nội) vẫn miệt mài với công việc gieo mầm yêu thương, giúp nhiều trẻ em khuyết tật trưởng thành, tự tin hơn và hòa nhập với cộng đồng. Ở Câu lạc bộ Văn nghệ trẻ em khuyết tật Hà Nội, các học trò đều gọi bà bằng cái tên đầy trìu mến: “Mẹ Phúc”.
  • “Mỗi cơ quan báo chí là một cơ quan văn hoá”
    Sáng 31/5 tại Trung tâm Hội nghị TP. Hải Phòng do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND TP Hải Phòng, Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức Diễn đàn “Vai trò của báo chí trong việc thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp văn hoá”. Đây là diễn đàn thiết thực nằm chuỗi các hoạt động hướng đến Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025). Diễn đàn gồm 2 phiên. Phiên 1, với nội dung vai trò của báo chí trong phát triển các ngành công nghiệp văn hoá; Phiên 2, đối thoại giữa b
  • Vở kịch “Tôi và chúng ta” mở màn “Sân khấu truyền hình” của Hà Nội
    Vở kịch "Tôi và chúng ta" – tác phẩm kinh điển của nhà viết kịch Lưu Quang Vũ – sẽ mở màn cho chương trình "Sân khấu truyền hình" do Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội thực hiện, phát sóng đầu tháng 6.
  • Những cuộc hẹn sôi nổi với sách thiếu nhi
    Một làn gió mới trong đời sống văn học thiếu nhi Việt Nam những năm gần đây phải kể tới là những cuộc hẹn giữa tác giả, dịch giả với độc giả. Trong những buổi gặp gỡ, giao lưu đó, người viết có cơ hội bước ra khỏi căn phòng sáng tác để chia sẻ sâu hơn về quá trình lao động nghệ thuật hay tìm kiếm những chất liệu mới cho nội dung tác phẩm. Điều này không chỉ giúp học sinh chủ động hơn trong việc tiếp cận sách, hiểu rõ thông điệp tác giả muốn gửi gắm mà còn khơi gợi cảm hứng để các em tìm hiểu sâu thêm về những kiến thức văn hóa, lịch sử, rèn luyện kỹ năng…
  • Người dân Hà Nội tất bật chuẩn bị Tết Đoan Ngọ
    Ngày Tết Đoan Ngọ, các khu chợ dân sinh, chợ truyền thống nhộn nhịp hơn khi người dân tất bật mua sắm các lễ vật để chuẩn bị cho mâm cúng dâng lên bàn thờ gia tiên.
Châu Nương Phu nhân
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO