Đình, đền, chùa Đông Thiên (quận Hoàng Mai)

Chùa Đông Thiên có tên chữ là Phúc Khánh tự.

Theo Ngọc phả của Vĩnh Tuy, đình và đền Đông Thiên được xây dựng từ đời vua Lê Thánh Tông (1443 - 1497). Năm Hồng Đức thứ 2 (1471), sau khi đánh thắng Chiêm Thành, với tấm lòng nhân nghĩa bao dung, rộng lượng khoan hồng, vua Lê Thánh Tông đã ra lệnh cho dựng một căn nhà tranh để thờ vua và công chúa Chiêm Thành vừa bại trận. Ông còn cho phép tù binh Chiêm Thành được khai khẩn đất hoang, lập làng mới ở vùng Vĩnh Hưng. Trải qua nhiều lần mở mang, tu sửa, ngôi nhà tranh xưa kia đã được xây gạch lợp ngói. Bên thờ vua và công chúa Chiêm Thành là đình; bên thờ Mẫu gọi là đền.

Chùa Đông Thiên chưa rõ được khởi dựng từ bao giờ. Căn cứ vào niên đại tấm bia cổ nhất còn bảo lưu được ở chùa, khắc tháng 12 niên hiệu Cảnh Hưng thứ 38 (1777) thì có thể chùa được dựng cùng một lúc với đình, đền. Theo văn bia và bài minh trên chuông ở chùa thì chùa được sửa chữa nhiều lần, gần nhất là vào năm 1941.

Đình, đền nằm giữa cánh đồng, đền ở bên trái đình. Đình, đền đều bố cục hình chữ “đinh”, có 3 gian Tiền tế, 3 gian Hậu cung. Đình có thêm 2 nhà Tả, Hữu mạc. Chùa có mặt bằng hình chữ “đinh”, Tiền đường 3 gian, Hậu điện 3 gian, hành lang 5 gian. Nhà hậu cũng hình chữ “đinh”, Tiền tế 5 gian, Hậu cung 1 gian. Đình, đền, chùa Đông Thiên còn bảo lưu được nhiều hiện vật cổ có giá trị của các triều Lê, Nguyễn. Hàng năm ở đình diễn ra 2 ngày tế lễ; lễ nhỏ vào ngày 2 tháng 9 âm lịch, lễ lớn vào ngày 8 tháng 10 âm lịch.

Đình, đền, chùa Đông Thiên đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1990./.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01