Check in Hà Nội

Đình Đại Yên (Ba Đình)

Sơn Dương (t/h) 07/04/2023 10:04

Đình Đại Yên thuộc trại Đại Yên, nay là phường Ngọc Hà, quận Ba Đình, thành phố Hà Nội. Từ trung tâm thành phố theo đường Tràng Thi - Điện Biên Phủ - Lê Hồng Phong - Đội Cấn đến số nhà 203, rẽ phải vào đường gạch khoảng 700m là tới di tích.

Đình Đại Yên gắn với khu “Thập tam trại” ở phía tây kinh thành Thăng Long từ thời Lý. Đình thờ vị Thành hoàng làng là công chúa Ngọc Hoa - một cô bé mới 9 tuổi đã lập công to trong trận đánh vua Chāmpa là Chế Ma Na năm 1104. Hiện nay phía sau Hậu cung đình vẫn còn gò đất cao, tương truyền đó là mộ của nàng Ngọc Hoa.

Truyện kể rằng: vào thời Lý, có người tên là Trần Huấn, nguyên quán xã Phúc Lâm (huyện Yên Định, Thanh Hoá ngày nay) ra Thăng Long dạy học và lấy vợ ở Đại Yên. Bà vợ bán tôm, buôn cá nên hàng ngày thường qua lại chợ An Bản (Đại Bi). Một hôm, bà bắt được tấm lụa của người phụ nữ đi chợ bỏ quên. Vốn là người không tham lam, bà Huấn liền gọi trả lại người đánh mất. Đêm đó, bà mộng thấy một cụ già hiện lên trao cho bà viên ngọc quý. Tỉnh dậy, bà thấy người khác lạ, từ đó bà mang thai, sau sinh hạ được một người con gái, ông bà đặt tên con là Ngọc Hoa.

Ngọc Hoa sống với mẹ ở Đại Bi. Bấy giờ, nước ta có giặc Ma Na sang xâm lược. Vua truyền hịch xuất chinh, nàng Hoa khi ấy mới lên 9 nhưng xem ra đã là một thiếu nữ xinh đẹp, duyên dáng. Nàng đã giả trai xin gia nhập quân đội và cùng cha đi dẹp giặc.

Tới miền đất địch, quân ta hạ trại, cùng giao chiến với địch mấy trận mà không phân thắng bại nàng Hoa bèn lập kế vờ làm cô gái bán trầu cau, thuốc lào đem hàng vào bán ở đất địch. Quân giặc do nghiện trầu thuốc nặng lại thấy cô gái xinh đẹp bán hàng nên càng thích, chúng xúm quanh gánh trầu thuốc đông như kiến, không phòng bị gì cả. Nàng Hoa thu thập được nhiều tin tức của quân địch, nàng lựa thời cơ đến, làm ám hiệu cho quân ta xông vào diệt địch. Quân giặc thua phải rút hết về nước, đất ta sạch bóng quân thù.

Khải hoàn trở về, nàng Hoa bèn xin về quê mẹ là Đại Bi và hoá tại địa điểm dựng đình ngày nay. Nhà vua vô cùng thương tiếc, phong cho nàng là Ngọc Hoa công chúa.

Hiện nay ở đình còn nhiều câu đối ca ngợi công lao của nàng như:

“Nhất trận hoàn quân, địa Yên Vũ trụ Cửu linh phá tặc, phù Lý giang sơn”

Một trận thắng hồi quân, khiến đất Yên tưng bừng vũ trụ, Chín tuổi thơ dẹp giặc, phò nhà Lý bền vững non sông.

Hay:

“Phụ giới xuất anh thư, Trưng Triệu nhị hậu, Quốc triều long bảo cáo, sinh tử phi phàm”

Tạm dịch:

Nữ giới nảy anh hùng, Trưng Triệu tiếp gót, Triều đình ban sắc chỉ, sống chết khác thường.

Đình Đại Yên được xây dựng từ rất sớm và được đại tu lớn vào năm 1886. Kiến trúc đình gồm: cổng đình, sân gạch, Tả vu, Hữu vu. Tiền tế, Đại bái, Hậu cung, phía sau là khu mộ Ngọc Hoa.

Cổng đình được làm kiểu ngũ môn có mái che, qua cổng tới sân đình, hai bên là tả hữu vu, mỗi bên 3 gian. Toà tiền tế gồm 5 gian, mái lợp ngói ta, kết cấu vì kiểu “chồng rường giá chiêng” bên trong đặt một cỗ kiệu bát cống, một cỗ long đình và một hương án lớn. Qua tiền tế là đại bái xây nhỏ hơn gồm 3 gian và hậu cung 3 gian xây dọc. Trong cung xây bệ thờ 2 tầng, tầng trên đặt khám thờ lớn bên trong đặt tượng Ngọc Hoa, tầng dưới đặt long ngai, bài vị Thành hoàng ghi rõ: “Ngọc Hoa công chúa” và hòm đựng 5 đạo sắc của các triều vua phong tặng.

Đình Đại Yên với hình ảnh cô bé Ngọc Hoa 9 tuổi đầy mưu trí, dũng cảm theo cha ra trận đã là tấm gương tiêu biểu cho lòng yêu nước, chí căm thù giặc của những thiếu niên đất Việt. Nàng Ngọc Hoa đã theo gương người anh hùng làng Gióng thuở xưa làm nên những trang huyền thoại đầy hương sắc, yêu nước, thương nòi sáng mãi trong lòng người Hà Nội.

Hội làng Đại Yên được tổ chức vào ngày 14 tháng ba âm lịch hàng năm. Trong ngày hội, sau phần lễ là điệu múa “Dâng hoa" với nàng công chúa Ngọc Hoa và các em bé áo tứ thân cầm những bông hoa hồng nhịp nhàng tiến lui...

Đình Đại Yên đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng di tích - lịch sử, kiến trúc, nghệ thuật năm 1990./.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01

Bài liên quan
  • Đình Áng Phao
    Đình toạ lạc tại thôn Áng Phao, xã Cao Dương, huyện Thanh Oai, Hà Nội.
(0) Bình luận
  • Ô Quan Chưởng - Cửa ô cuối cùng của Hà Nội
    Cửa Ô Quan Chưởng nằm ở phía Đông thành Thăng Long xưa, hiện nay thuộc phường Đồng Xuân, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Đây là một trong những cửa ô quan trọng của thành Thăng Long còn sót lại cho đến ngày nay. Chứng kiến biết bao biến đổi thăng trầm của Thủ đô, giữa phố phường Hà Nội nhộn nhịp hôm nay, Ô Quan Chưởng vẫn sừng sững uy nghiêm, khoác lên mình vẻ đẹp cổ kính, bình yên...
  • Bảo tàng Mỹ thuật ở giữa làng quê (huyện Ba Vì)
    Xứ Đoài là một vùng đất tối cổ - vùng địa văn hoá, địa thi hoạ - nơi mà con người có thể trải nghiệm đời mình trong hệ sinh thái tự nhiên của vùng đất, đi qua những truyền thuyết, cổ tích, để từ đó tạo nên tâm tính, giọng nói đặc trưng của con người xứ Đoài. Nắng và gió, núi và sông xứ Đoài đã gợi cảm hứng sáng tác cho một Tản Đà, một Quang Dũng và nhiều thi nhân, hoạ sĩ: từ Tô Ngọc Vân, Nguyễn Gia Trí đến Sĩ Tốt, Nguyễn Tiến Chung, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Sáng... và những thế hệ văn nghệ sĩ sau này, ở họ đều có những sáng tác xuất sắc về xứ Đoài.
  • Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày (huyện Phú Xuyên)
    Đi khắp các vùng miền của Tổ quốc, những cựu tù binh Phú Quốc đã sưu tầm kỷ vật, di vật, tranh ảnh có liên quan đến các nhà tù trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược mà đồng đội và các ông đã trải qua. Hơn 20 năm kiếm tìm và góp nhặt, Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày, do chính những người cựu tù năm xưa thành lập là những minh chứng chân thực về một thời oanh liệt và hào hùng của dân tộc.
  • Bảo tàng Quê hương phong trào chiếc gậy Trường Sơn (huyệnỨng Hoà)
    Hoà Xá là một làng quê nằm sát bờ tả sông Đáy, thuộc vùng ven chiêm trũng Khu Cháy. Nơi đây sớm có phong trào cách mạng ngay từ những năm 1930, là hậu phương trung thành của cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Hòa Xá được xem là quê hương của phong trào động viên thanh niên lên đường “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” và câu chuyện huyền thoại “chiếc gậy Trường Sơn”.
  • Khu Cháy, Bảo tàng Khu Cháy - một địa chỉ đỏ về truyền thống đấu tranh cách mạng ở Ứng Hoà, Phú Xuyên
    “Khu Cháy” là thuật ngữ để nói về một khu du kích trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp gồm 22 xã ở phía nam huyện Ứng Hoà và tây huyện Phú Xuyên, Hà Nội.
  • Bảo tàng Tổng cục II (quận Hoàng Mai)
    Toạ lạc tại số 322 đường Lê Trọng Tấn, quận Hoàng Mai, Hà Nội trên khuôn viên rộng 3.500m2, gồm 2 tầng nhà và phần trưng bày ngoài trời, Bảo tàng Tổng cục II hiện lưu giữ 5.830 hiện vật, trong đó có nhiều hiện vật quý hiếm gắn liền với cuộc đời hoạt động của nhiều chiến sĩ tình báo xuất sắc của Quân đội nhân dân Việt Nam. Với chức năng phục vụ công tác nghiên cứu, tham quan học tập, giáo dục truyền thống, Bảo tàng Tổng cục II chính thức được Bộ Văn hoá - Thông tin công nhận nằm trong hệ thống các bảo tàng cấp 2 toàn quân.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Huế trong thơ Lê Vĩnh Thái
    Thơ Lê Vĩnh Thái ở bất kỳ chặng nào, tập nào cũng khó đọc, khó hiểu, không thể nhớ. Tôi quen biết anh gần 20 chục năm nay, gần như tập thơ nào cũng đọc, song đều để riêng một góc… và suy ngẫm.
  • Thân thương căn bếp mùa đông
    Ngoài kia, gió mùa Đông Bắc ào ạt tìm về, bập bùng trên mái tôn, hun hút luồn vào khe cửa. Những chiếc lá cuối thu lặng lẽ buông mình. Đất trời hanh hao đón một mùa đông mới. Chị em tôi chui ra khỏi chăn chờ mẹ tìm quần áo ấm.
  • [Podcast] Truyện ngắn: Trăng thơm
    Thoan ngồi giặt ở cầu ao. Trăng nhấp nhoáng dưới làn nước. Hoa bèo tím thẫm một mảng bồng bềnh trong âm thanh rền rã của bầy ve kêu trên cây nhãn già. Cây nhãn này mấy năm trước đứt hoa, mùa xuân năm nay bung lại, hoa kết từng chùm vàng nhạt, li ti, đậu quả bện trĩu cành. Ngang trưa nay, chị Hà đi lấy hàng về sớm, thấy thằng cu Minh đánh quần đùi, áo ba lỗ, mũ lưỡi trai đội ngược, cầm sào đi bắt ve qua ngõ, bèn vẫy lại: “Cu Minh, trèo cây vặt nhãn hộ cô”.
  • Hơn 3.000 người dân Thủ đô được thăm khám, sàng lọc sức khoẻ miễn phí
    Ngày 8/12, tại phố đi bộ Hoàn Kiếm (Hà Nội), Trung ương Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam tổ chức chương trình Sống khỏe mỗi ngày - Vì một Việt Nam khỏe mạnh.
  • Triển lãm "Kinh Bắc art 3"- nơi gặp mặt của hội họa miền quan họ
    Triển lãm "Kinh Bắc art 3" khai mạc vào 17h ngày 7/12 và kéo dài đến ngày 13/12 tại Trung tâm Giám định và Triển lãm tác phẩm Mỹ thuật và Nhiếp ảnh - 29 Hàng Bài, Hà Nội.
Đừng bỏ lỡ
Đình Đại Yên (Ba Đình)
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO