Cuộc thi viết Hà Nội & Tôi

Ký ức không phai về Hà Nội

Nguyễn Tất Đạt 15:45 24/05/2024

Tôi tới Hà Nội lần đầu cách đây hơn 20 năm, khi còn học tiểu học. Tôi nhớ cảm giác háo hức vào đêm trước ngày xuất phát, nằm mãi không thể ngủ. Vì lẽ đó, trên chuyến xe đi Hà Nội, tôi nằm thiếp đi lúc nào không biết.

photo_2024-04-02_16-10-24.jpg
Cửa Lăng Bác đón tôi bằng cảm giác lành lạnh của điều hòa, mọi người kính cẩn và chậm rãi trước giây phút gặp vị Cha già dân tộc...

Hà Nội khi ấy với tôi là một thế giới lạ lẫm, hay theo lời nói của người lớn: “Đi lên phố”. Đường phố Hà Nội nhiều hàng quán, tán cây xanh rợp trời, xe cộ đi lại như mắc cửi. Còn tôi lúc ấy chỉ mong được đến lăng Bác, vì mẹ đã hứa như vậy khi tôi được điểm 10.

Chỉ mấy tiếng sau, mong ước của tôi đã thành sự thật. Nhìn từ xa, tôi thấy những người mặc trang phục dân tộc, thấy các bác lớn tuổi mặc quân phục xanh, trên ngực đeo đầy huy chương và thấy những chị mặc áo dài cùng xếp vào hàng người dài tới vài trăm mét.

Đứng giữa dòng người thăm Lăng, bước từng bước nhỏ, tôi bỗng ngoan hơn hẳn, không dám chạy đi chạy lại hay nói to, sợ “mấy chú quân phục trắng” mắng. Cửa Lăng Bác đón tôi bằng cảm giác lành lạnh của điều hòa, mọi người kính cẩn và chậm rãi trước giây phút gặp vị Cha già dân tộc.

Tôi nhớ như in khoảnh khắc được mẹ đưa vào. Tôi thấp quá, không nhìn được Bác, chỉ thấy bước chân của người đi trước. Tôi níu níu tay mẹ, nói khẽ. Mẹ hiểu ý, bế tôi lên ngắm Bác trong vài giây ngắn ngủi trước khi cùng dòng người ra ngoài Lăng.

Sau này lớn lên, tôi đã quên nhiều kỉ niệm, nhưng chuyến đi Hà Nội thì không.

Nhiều năm sau, tôi quay lại Hà Nội nhưng với một tâm thế mới: tôi đi học. Đối với tôi, Hà Nội khi ấy vẫn lạ lẫm, với những con người không quen, với những con đường chưa từng đi và khung cảnh chưa từng thấy.

Để “làm quen” với Hà Nội, tôi bắt đầu tìm hiểu về nơi này.

Tôi chọn đọc về Hà Nội trên báo nước ngoài. Và tôi bất ngờ.

Hà Nội là Thủ đô lâu đời nhất Đông Nam Á với hơn 1.000 năm tuổi, hiện lên trong mắt thế giới như biểu tượng hoàn mỹ của giá trị truyền thống Việt Nam. Trang Seasia của Indonesia tôn vinh Hà Nội là thành phố có người sinh sống liên tục lâu nhất trong lịch sử khu vực. Bách khoa toàn thư Baidu của Trung Quốc – nơi có hơn 400 triệu lượt đọc và tìm kiếm mỗi ngày – ca ngợi Hà Nội là thành phố của danh lam thắng cảnh, mệnh danh Hà Nội là “xứ sở di tích văn hóa ngàn năm”. Báo CNN của Mỹ từng mở một chiến dịch truyền thông dành riêng cho Hà Nội để chứng minh thành phố này mang nét đẹp độc nhất và là địa điểm phải đến thăm trong mọi lịch trình.

Tôi tìm đọc về khởi nguồn của Hà Nội, và không gì phù hợp hơn “Chiếu dời đô” của Vua Lý Công Uẩn.

Hà Nội khi ấy vẫn còn tên là Đại La. Nhà vua viết rằng thành Đại La “ở vào nơi trung tâm trời đất; được thế rồng cuộn hổ ngồi”. Rồng là thần cai quản mưa gió, bảo hộ tưới tiêu, rồng chính là sông. Hổ là chúa sơn lâm, bảo vệ đất thiêng, hổ chính là núi. Đại La là thắng địa có hổ canh gác, có rồng nuôi dưỡng. Mỗi lần đọc câu này và ngắm nhìn địa thế Hà Nội trên bản đồ, tôi lại thêm ngưỡng mộ quyết định dời đô năm xưa.

Tôi tin rằng vua Lý Công Uẩn và Thiền sư Vạn Hạnh - bằng mắt quan sát và tài trị nước hiếm có - từ hơn 1.000 năm trước đã phát hiện ra kết cấu phong thuỷ quý hiển của đất nước.

Phong là gió, thủy là nước. Ở đâu có gió, ở đó cuồn cuộn sinh khí. Gió thổi qua các dải núi hình rẻ quạt từ Đông sang Tây, cuối cùng lại đồng quy về Hà Nội. Ở đâu có nước, ở đó có sự sống. Nước tụ thành sông, sông lớn sông nhỏ lại tụ về động mạch chủ là sông Hồng. Nhờ khí hậu ôn hòa, cây cối tốt tươi, gia súc béo khỏe, người Hà Nội quanh năm không lo thiếu cơm gạo. Từ Hà Nội, muốn đi tới đâu cũng thuận tiện, dễ dàng. Người dân nhờ thế mà dễ bề sinh sống, buôn bán, lập nghiệp.

Vậy mới thấy, nhận định của Vua Lý Công Uẩn rằng Hà Nội là “kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời” quả không sai.

Tôi tò mò về ngày Hà Nội thoát khỏi gông cùm ngoại xâm, và bài “Tiến về Hà Nội” của nhạc sĩ Văn Cao đã ghi lại không khí lịch sử một cách trọn vẹn.

8wou5j7l.png
70 năm sau, Hà Nội đã thay da đổi thịt, nhưng tình yêu hòa bình không thay đổi... Ảnh: Đỗ Hà Minh Tuấn.

Nếu coi “Chiếu dời đô” của Lý Công Uẩn đánh dấu ngày Hà Nội trở thành thủ đô của đất nước, thì bài hát “Tiến về Hà Nội” lại là dấu mốc ngày Hà Nội tái sinh. Năm 1954, sau 9 năm kháng chiến, Việt Nam đã buộc Pháp phải kí hiệp định Geneva và rút quân khỏi Hà Nội.

Ngày 10/10, cả trăm nghìn người dân Hà Nội tay cầm cờ, tay cầm hoa vẫy chào đoàn quân tiến vào thủ đô. Tiếng loa phóng thanh vang vọng bài “Tiến về Hà Nội” làm bầu không khí thêm sục sôi, phấn khởi: Hà Nội từ nay mãi mãi độc lập.

Tôi càng bất ngờ khi biết về sự ra đời của bài hát này: nó không ra đời sau sự kiện lịch sử ấy, mà đã được hoàn thành trước đó tới 5 năm. Nhạc sĩ Văn Cao không chứng kiến khung cảnh Hà Nội rợp cờ hoa, không thấy các Trung đoàn tiếp quản Thủ đô tiến vào từ 5 cửa ô. Ông chỉ tưởng tượng hình ảnh hòa bình trong đầu, giữa những năm tháng bom đạn vẫn đang giày xéo quê hương.

Điều khiến tôi xúc động hơn cả là một câu nói về Hà Nội.

Trong một bữa cơm tối cuối năm 1948, đồng chí Lê Quang Đạo đã nắm tay nhạc sĩ Văn Cao, nói rất xúc động trước các nhạc phẩm của ông như Làng và Trường ca Sông Lô. “Vậy nếu cậu yêu Hà Nội, nhớ Hà Nội thì hãy sáng tác cho Hà Nội một bài hát vừa hùng tráng, vừa trữ tình nhé,” đồng chí Lê Quang Đạo nói.

Nhạc sĩ Văn Cao ôm trăn trở, trên đường về vừa ngắm nhìn ánh trăng sáng lấp ló sau bụi tre xanh, vừa ngân nga những nốt đầu tiên của bài nhạc bất hủ.

Sau này, khi được hỏi làm sao có thể viết được bài hát trước ngày giải phóng những 5 năm, nhạc sĩ Văn Cao đáp: “Giấc mơ ngày đất nước hòa bình độc lập ám ảnh tâm trí tôi… Bài "Tiến về Hà Nội" được viết trong những đêm dài gian khó của kháng chiến, chỉ mơ một ngày toàn thắng để nhân dân hưởng hòa bình độc lập, vợ chồng, cha con, anh em được đoàn tụ, yên vui...”.

70 năm sau, Hà Nội đã thay da đổi thịt, nhưng tình yêu hòa bình không thay đổi.

Để quen với Hà Nội, tôi chọn đi dạo quanh phố phường để tận hưởng bầu không khí an yên.

Năm 1999, Hà Nội vượt qua 70 ứng cử viên khác để được đề chọn là một trong năm thành phố được UNESCO vinh danh là “Thành phố vì hòa bình”. Những năm tiếp theo, Hà Nội lại được lựa chọn cho các sự kiện quốc tế: APEC Việt Nam năm 2006, Đại hội đồng Liên minh Nghị viện Thế giới năm 2015, Thượng đỉnh Mỹ - Triều năm 2019.

Để có quyền làm chủ nhà cho các sự kiện này, Hà Nội phải đảm bảo được sự an toàn tuyệt đối cho các chính khách. Nhưng dường như, chính các nguyên thủ thế giới lại chứng tỏ ít có nơi nào an ninh tốt như Hà Nội.

Tôi tự hào khi thấy hình ảnh Tổng thống Argentina Mauricio Macri thưởng thức cà phê vỉa hè, Tổng thống Pháp Francois Hollande đi dạo trong khu phố cổ và Tổng thống Mỹ Barack Obama ngồi ăn bún chả cùng người dân đã gửi đi những câu chuyện không lời về sự yên bình của Hà Nội.

10 năm sau ngày lên Hà Nội nhập học, không biết từ lúc nào Hà Nội đã trở nên quen thuộc, thành một phần không thể thiếu trong tâm trí tôi. Tôi bắt đầu cuộc sống mới tại thành phố này, tiếp tục dõi theo những bước phát triển mới của thủ đô.

Những năm gần đây, Hà Nội càng nhận được thêm nhiều sự chú ý của cộng đồng thế giới, cả về kinh tế và văn hóa.

Tôi bắt gặp nhận định trên chuyên trang du lịch TripAdvisor: “Thời gian trôi qua càng khiến Hà Nội trở nên quyến rũ. Thủ đô của Việt Nam đã bảo tồn Phố Cổ, di tích lịch sử và kiến trúc thời Pháp thuộc, đồng thời vẫn tạo điều kiện cho sự phát triển hiện đại”.

GRDP năm 2023 của Hà Nội ước tăng 6,27%, gấp 1,43 lần mức chung cả nước. Vào một buổi sáng sớm bất kì, người ta đều có thể cảm nhận nền kinh tế thủ đô đang chuyển mình. Dưới ánh ban mai, các quầy hàng rộn rã tiếng bếp núc, trò chuyện. Trên đường phố, người dân hối hả đi làm, đan xen nhau trong một điệu valse của những chiếc bánh xe – như National Geographic từng mô tả. Không khí ấm áp và nồng đượm mùi thịt nướng, xen lẫn hương thơm mát từ hoa tươi ngoài chợ.

Đó là nơi mà CNN, trong chiến dịch quảng bá thành công vượt sự mong đợi, gọi là “Trái tim Việt Nam” và “Cái nôi di sản”. Đó là Hà Nội mà tôi - cũng như nhiều người khác - dù đi đâu cũng luôn hướng về. Đó là thủ đô đất nước, nơi tôi thấy một Việt Nam hùng cường./.

Tác phẩm tham dự cuộc thi viết "Hà Nội và tôi" của tác giả Nguyễn Tất Đạt. Thông tin về cuộc thi xem tại đây.
Bài liên quan
  • Kỷ niệm một chuyến tham quan
    Ngày xưa, ngôi trường cấp 2 nơi tôi theo học vẫn giành phần thưởng đặc biệt cho các học sinh khá, giỏi khi kết thúc năm học. Đó là những chuyến tham quan du lịch khám phá những vùng đất mới để học sinh hiểu biết thêm về quê hương đất nước như đi tham quan Vườn Quốc gia Cúc Phương (Ninh Bình), nhà máy thủy điện Hòa Bình (Hòa Bình),... Những chuyến đi ấy thật quý giá bởi những năm tháng đó còn nhiều khó khăn, chưa có điều kiện như bây giờ!
(0) Bình luận
  • Nhớ gì khi xa Hà Nội
    Thanh xuân tươi đẹp nhất của tôi gắn bó cùng Hà Nội. Đó là quãng đời sinh viên tươi vui, hồn nhiên được cùng các bạn đồng trang lứa sinh sống và học tập giữa lòng Thủ đô, dưới mái trường Học viện hành chính Quốc gia. Lần đầu tiên bước ra khỏi ngưỡng cửa an toàn của gia đình, Hà Nội đã hiếu khách đón nhận, ôm tôi vào lòng, gieo vào tâm hồn thật nhiều kỉ niệm đặc biệt. Để rồi sau khi ra trường, trở về quê hương công tác, lòng tôi lại bồi hồi xao xuyến mỗi khi nhớ về Hà Nội với những hồi tưởng xuyến xao về quãng đời sinh viên.
  • Tô thắm Hà Nội bốn mùa hoa
    Có lẽ hiếm có Thủ đô của đất nước nào trên thế giới lại có đủ thời tiết đặc trưng của bốn mùa xuân, hạ, thu, đông, cùng với đó là thiên nhiên tuần hoàn luân chuyển quay vòng bốn mùa như Hà Nội. Để tạo nên diện mạo của Thủ đô, ngoài các công trình kiến trúc, danh lam thắng cảnh… thì còn có cả hệ thống cây xanh và hoa cỏ được trồng khắp các nẻo đường của Hà Nội.
  • Một thoáng Thủ đô, một đời vương vấn
    Tôi đến Thủ đô vào một ngày hè chói chang nắng lửa. Cảm giác nóng nực không ngăn nổi sự hiếu kì trong tôi về mảnh đất ngàn năm văn hiến, về những con người tao nhã, văn minh. Tôi thả hồn phiêu diêu qua từng con phố, lắng tai nghe nhịp thở của Hà thành mà nao nao hồi tưởng về những điều mình đã đọc, đã biết về lịch sử, con người nhân kiệt nơi đây.
  • Giai nhân trong bức ảnh Hà thành bất tử
    Nhân dịp 70 năm giải phóng Thủ đô xin được dâng truyện ngắn này như một nén nhang thơm để tưởng nhớ những nghĩa sĩ anh hùng đã dâng hiến đời mình cho cuộc chiến đấu giải phóng Thủ đô. Trong đó có vợ chồng ông Hai Hiên. Hai Hiên - vị lãnh tụ của cuộc khởi nghĩa “Hà thành đầu độc” năm 1908. Cuộc khởi nghĩa tuy thất bại nhưng đã làm chấn động 3 cõi Đông Dương khiến Paris phải run sợ. Ông Hai Hiên lúc đó mới ngoài 30 tuổi, bị thực dân Pháp xử tử chặt đầu, rồi treo thủ cấp ở Cửa Đông thành, nhằm uy hiếp tinh th
  • Nắng thu theo lối tôi về Hà Nội
    7 giờ sáng, đáp xuống nơi Thủ đô, trái tim của cả nước, tôi lại càng tự hào vì là người con Việt Nam. Đã lâu lắm rồi, kể từ ngày tôi xa nơi đây, hân hoan lắm, 7 tiếng trên máy bay đem tôi về quê nhà. 7 năm xa nhà, tôi từ nơi xa học và làm việc trở về nhưng ký ức của tôi và nơi này không thể xóa nhòa. Từ trên máy bay và từ sân bay về trung tâm, tôi càng thấy sự thay đổi rõ rệt của một Hà Nội chuyển mình, hiện đại, văn minh.
  • Cả nhà ước năm mới
    Đêm 30, sau khi tôi và Thạo (con cả của tôi) chuẩn bị xong mâm cúng giao thừa, như đã thống nhất, cả nhà quây quần bên bàn trà để cùng nhau mơ ước.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
  • Phường Xuân Phương: Sẵn sàng vận hành, nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân
    Chiều 30/6, Đảng uỷ - HĐND - UBND - UBMTTQ Việt Nam phường Xuân Phương đã tổ chức Lễ trao các quyết định của Thành phố về công tác cán bộ tại phường.
  • Danh sách Bí thư, Chủ tịch 126 xã, phường Hà Nội
    Sáng 30/6, Hà Nội công bố Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã, phường và chỉ định nhân sự cấp ủy, lãnh đạo HĐND, UBND, Ủy Ban MTTQ Việt Nam cấp xã, phường.
  • Cơ hội trải nghiệm văn hóa truyền thống tại “Ngôi nhà chung”
    Từ ngày 1 đến 31/7/2025, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) tổ chức chuỗi hoạt động với chủ đề “Về làng trải nghiệm nét văn hóa truyền thống”. Sự kiện có sự tham gia của hơn 100 đồng bào đến từ 16 dân tộc, nhằm tạo sân chơi bổ ích ngày hè cho thiếu nhi, đồng thời giới thiệu những giá trị đặc sắc trong đời sống văn hóa của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam.
  • “Gặp tôi trong tương lai”: Khơi dậy ước mơ nghề nghiệp từ trang sách thiếu nhi
    Sáng 29/6/2025, tại Nhà xuất bản Kim Đồng, lễ khai mạc trưng bày “Gặp tôi trong tương lai” đã diễn ra, mở đầu cho chuỗi hoạt động tổng kết chương trình kêu gọi ý tưởng sáng tác sách thiếu nhi. Đây là một sáng kiến được khởi xướng bởi The Initiative of Children’s Book Creative Content (ICBC), phối hợp thực hiện cùng ECUE VGEM và Nhà xuất bản Kim Đồng, với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính từ chương trình Investing in Women, một sáng kiến của Chính phủ Australia.
  • Khán giả Hà Nội chuẩn bị được thưởng thức kịch rối truyền thống Bunraku Nhật Bản
    Ra đời từ đầu thế kỷ 17 và phát triển rực rỡ trong thời kỳ Edo, Bunraku không chỉ là di sản văn hóa đặc sắc của Nhật Bản mà còn được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào năm 2003.
  • UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn
    Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn là minh chứng rõ nét cho nỗ lực gìn giữ và quảng bá di sản văn hóa Việt Nam cùng với các di sản văn hóa phi vật thể như tín ngưỡng thờ Mẫu, hát Then của người Tày, Nùng, Thái...
  • 9 tựa sách hay trong Tủ sách gia đình của Nhã Nam
    Ngày Gia đình Việt Nam 28/6 là dịp để mỗi người lắng lại, cảm nhận rõ hơn giá trị của tình thân, của những khoảnh khắc bên nhau giản dị mà quý giá. Trong nhịp sống hiện đại, một trong những cách đẹp đẽ để giữ gìn và bồi đắp sợi dây gắn kết gia đình chính là cùng nhau đọc sách – những cuốn sách đầy yêu thương, sẻ chia và thấu cảm. Hiểu được điều đó, Nhã Nam đã kỳ công tuyển chọn và xây dựng Tủ sách Gia đình. Đây là những cuốn sách giúp nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, lan tỏa giá trị yêu thương trong mỗi mái ấm, để mỗi em bé đều được lớn lên trong vòng tay chan chứa hạnh phúc của gia đình.
  • Phu nhân Tổng Bí thư và Tổng Giám đốc UNESCO tham dự triển lãm ảnh "Chúng tôi có thể"
    Các tác phẩm là sản phẩm tiêu biểu của dự án “Chúng tôi CÓ THỂ” – sáng kiến phối hợp giữa UNESCO và Bộ Giáo dục và Đào tạo, hướng đến mục tiêu trao quyền học tập và phát triển toàn diện cho phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại các vùng khó khăn.
  • Người đẹp Phú Yên Hà Trúc Linh đăng quang Hoa hậu Việt Nam 2024
    Hà Trúc Linh - 21 tuổi, quê Phú Yên, sinh viên Đại học Tài chính Marketing TP HCM - vượt top 24 để đoạt vương miện Hoa hậu Việt Nam 2024.
  • Ra mắt sách “Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn"
    Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vừa ra mắt cuốn sách "Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn", tuyển chọn các bài viết tiêu biểu của nữ trí thức trên tuần báo Phụ nữ tân văn – một diễn đàn quan trọng trong phong trào nữ quyền Việt Nam đầu thế kỷ XX. Ấn phẩm dày 600 trang, do Đoàn Ánh Dương biên soạn và giới thiệu, được phát hành trên toàn quốc từ tháng 6/2025.
Ký ức không phai về Hà Nội
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO