Bống hé cánh cửa sổ, nheo mắt lên tán cây có những tia nắng nghiêng nghiêng nhảy nhót. Đúng là mấy quả trứng đã nở thành mấy chú chim Ri con. Cái tổ hơi cựa quậy, một cái đầu chim quen quen đang gật lên gật xuống, thì ra đó là chim mẹ đang rỉa lông cho lũ chim non. Chim Ri bố đang canh chừng. Đêm qua nghe tiếng “rích rích” Bống đã nghi nghi rồi !
Cây nhãn to bên hè, tán rộng che mát cả phòng của Bống và khu vườn phía sau. Phòng của Bống trên lầu, mùa quả , chỉ với tay ra cửa sổ ra là có nhãn ăn. Mỗi buổi sáng, Bống đứng cạnh cửa sổ ngắm lũ chim Ri nhảy tung tăng đùa giỡn nhau trên cây. Chúng cãi nhau như họp chợ. Có lúc chúng còn lao vào nhau, nhưng chỉ lát lại làm lành, lại líu ríu nói chuyện, lại rỉa lông cho nhau. Đúng là lũ chim Ri này cũng chẳng khác bọn Bống là mấy.
Bỗng một hôm, Bống thấy lũ chim không còn tụ tập nhảy nhót và cãi vã nữa. Chúng đã chia nhau ra từng cặp, rồi cùng nhau đi tha từng sợi rơm vàng óng, từng cọng cỏ khô về làm tổ. Thấy lạ Bống hỏi bà ngoại, bà xoa đầu Bống :
- Chúng là vợ chồng rồi, nên chúng đi tha rơm về làm tổ để đẻ trứng.
- Vậy là nhà mình có thêm nhiều bạn chim nữa bà nhỉ ? Thích quá, thích quá ! Nhưng bà ơi, trứng đẻ bao lâu thì nở con nhỉ ?
Bà cốc nhẹ vào đầu Bống :
- Con bé này, tò mò thế ! Khoảng hai tuần thì nở. Nhưng chúng phải ấp liên tục mới nở được. Cháu theo dõi đi, có nhiều điều hay lắm !
- Vâng ạ, cháu sẽ xem “trên từng cây số “ bà nhỉ !
. Từ bữa đó, mỗi khi rảnh là Bống lại mở cửa sổ quan sát lũ chim làm tổ. Trên cây nhãn có nhiều cặp làm tổ. Nhưng Bống chỉ theo dõi cặp làm tổ gần cửa sổ của Bống nhất. Cặp chim Ri này đi tha rơm cỏ về khoảng một tuần thì làm xong tổ. Chim vợ đẻ vào đó ba quả trứng nhỏ xíu, màu xám, để nhìn được trứng trong tổ. Bống bắt ba công kênh lên vai mới nhìn thấy được chúng. Hai vợ chồng chim Ri thay nhau ấp cho ba cái trứng đó, và khoảng hai tuần sau thì nở ra chim non.
Từ ngày có lũ chim non, vợ chồng chim Ri bận bịu hẳn. Hai vợ chồng thay nhau đi kiếm mồi về nuôi lũ con, khi thì con châu chấu, khi thì con sâu, có khi có hẳn một con dế cơm khá là to. Mà lũ chim non ăn đến là khỏe, vừa ăn xong, thấy động là cả ba cái miệng lại ngoác ra, lắc lư lắc lư. Chỉ vài ngày, từ những chú chim trần trụi đỏ hỏn, giờ đã khoác lên người bộ lông xám đen óng mượt. Trông rất đáng yêu ! Những khi bố mẹ đi kiếm mồi chúng tranh thủ đùa giỡn. Có con còn đứng lên cả thành tổ ngúc ngoắc cái đầu ngó nghiêng. Mỗi lần thấy Bống ngồi nhìn là cu cậu sợ hãi nhảy tọt vào trong tổ. Giờ chúng đã lớn lắm rồi, đã biết mổ nhau, cãi nhau cũng không thua chim bố mẹ mấy, cứ "lích rích" suốt ngày.
Hai ngày nghỉ cuối tuần vừa rồi, ba Bống chở hai bà cháu ra thăm ông ngoại. Tối chủ nhật mới về. Chiều thứ hai vừa đi học về là Bống chạy lên phòng, mở cửa sổ để chơi với lũ chim Ri. Bống sững sờ, tổ chim trống trơn, không một động tĩnh. Chim bố mẹ cũng không thấy bên ngoài tổ như mọi khi, hoảng hốt, Bống nức nở :
- Hu hu hu, ai bắt hết chim đi rồi... hu hu hu...bà ơi !
Bà ngoại lật đật chạy lên, thấy Bống nước mắt nước mũi tèm lem. Bà ngoại hiểu ra chuyện, ôm Bống vào lòng, bà hỏi :
- Không còn con chim nào trong tổ phải không, cháu yêu của bà ?
Bống gật đầu mếu máo:
- Ồ, cháu yêu, không ai bắt chim đi đâu. Chúng đã lớn. Nên bố mẹ chúng đã dắt chúng đi để dạy cho chúng tập bay, tập bắt mồi. Dần dần chúng sẽ tự lo được cho bản thân.
Bống tròn xoe mắt nhìn bà ngoại:
- Thật thế hả bà ?
Ôm Bống vào lòng, vuốt tóc Bống, bà chậm rãi :
- Thật chứ, cũng như cháu gái yêu của bà đây này. Bây giờ cháu phải học hành, để mai sau lớn khôn tự lo cho mình được.
Bống vẫn lo lắng :
- Rồi ba con chim non kia có về đây không bà ?
- Có chứ, cháu bà ngoan thế này. Cháu yêu quí và biết lo lắng cho chúng. Thế nào lũ chim cũng quay lại. Rồi lại làm những cái tổ mới, rồi lại đẻ trứng, trứng nở thành chim non...
Nghe bà nói, Bống không còn thấy buồn nữa. Bống sẽ chờ đợi ít ngày nữa, lũ chim Ri lại quay về cây nhãn vui chơi và làm tổ. Bống sẽ chờ.
*** Con chim có tổ / Như ta có nhà /Tối về chim ngủ /Ban ngày chim ca /Con chim yêu tổ /Như ta yêu nhà / Chim mà mất tổ /Chim buồn không ca !