Cụ rùa hồ Gươm 'quê' ở đâu?

Theo Phó giáo sư, Tiến sĩ Hà  Đình Аức, thời gian gần đây, một chuyên gia nước ngoà i đã liên hệ với ông để xin các tà i liệu, hình ảnh mới nhất vử cụ rùa hồ Gươm để trình bà y tại một hội thảo khoa học tại Singapore. Tuy nhiên, ông Аức đã từ chối vì chuyên gia nà y từng tuyên bố cụ rùa hồ Gươm là  loà i giải Rafetus Swinhoei ở Thượng Hải, Trung Quốc.

Lý giải vử xuất xứ của cụ rùa hồ Gươm, ông Аức cho biết, và o thời Lý Công Uẩn dời đô vử Thăng Long, không thấy ai nói rằng ở hồ Lục Thủy (nay là  hồ Hoà n Kiếm) có rùa to. Chỉ đến khi vua Lê Lợi lên ngôi thì mới có chuyện rùa ở hồ Gươm.

Có lẽ Lê Lợi đã đem rùa từ Thanh Hóa ra thả ở Hồ Lục Thủy vì trong sách cổ có nói, xưa kia ở Vũng Sung (thuộc sông Lương, Lam Kinh, Thanh Hóa) có một loà i rùa to bằng chiếc chiếu đôi, và o mùa sinh sản, rùa quần nhau là m đục cả nước. Lại có chuyện kể rằng, khi Lê Lợi chạy giặc ở Lam Kinh thì có một con ba ba rất to đi sau xóa dấu vết, sau được Lê Lợi phong thần ba ba.

Cũng thời đó, tương truyửn ở vùng Phúc Аịa gần Lam Kinh, có con rùa to đến nỗi mai của nó có đủ chỗ cho ba người trú mưa mà  không bị ướt. Khi con rùa lên bử đẻ trứng, người dân đã buộc hai chân sau của nó và o hai con trâu mộng để bắt, nhưng nó đã kéo tuột cả hai con trâu xuống nước sông, à”ng Hà  Đình Аức phửng đoán.

Theo ông Hà  Đình Аức, nếu cụ rùa hồ Gươm có gốc gác ở Hà  Nội thì hồ Tây và  các hồ ở Hà  Nội cũng phải có, bởi hồ Gươm và  hồ Tây cùng có nguồn gốc từ dòng sông Cái cổ (sông Hồng).

Vử thông tin rùa hồ Gươm là  loà i giải Thượng Hải, Trung Quốc, ông Аức cho biết, ông đã sang Thượng Hải để là m việc với một bảo tà ng tự nhiên ở đây.

Theo ông Аức: Nhìn và o hai bức ảnh sọ của con Rafetus leloii (tên khoa học của rùa hồ Gươm) và  con Rafetus swinhoei (giải Thượng Hải) thấy hoà n toà n khác nhau: cái tù, cái nhọn; cái ổ mắt bầu dục, cái ổ mắt tròn; tỷ lệ ổ mắt so với sọ khác nhau; xương chẩm cái như thìa, cái gử nhử; phía hà m dưới cái gần hình thang, cái nhọn; hình thái của mai cũng khác nhau.

Sau nữa, ông Аức khẳng định, để xác minh nguồn gốc nòi giống của loà i rùa hồ Gươm, cuối năm 2004, Viện Công nghệ Sinh học đã xét nghiệm ADN để so sánh rùa hồ Gươm với các loà i rùa khác và  kết luận rùa hồ Gươm là  một loà i rùa mới, thuộc dòng rùa mai mửm nước ngọt khổng lồ.

à”ng Аức cho biết thêm, ở các vùng lòng hồ thuộc sông Hồng, sông Mã, sông Đà  từ xưa đã tồn tại loại rùa mai mửm nước ngọt khổng lồ và  Viện Công nghệ Sinh học còn lưu lại một số mẫu tiêu bản. Qua nghiên cứu, phân tích cũng khẳng định rùa hồ Gươm không phải là  loại giải Thượng Hải (Rafetus swinhoei).

Phân tích nguồn gen cũng cho thấy rùa hồ Gươm là  độc nhất vô nhị nên tôi kết luận cụ rùa hồ Gươm là  loà i rùa mới và  đặt tên khoa học là  Rafetus leloii (Lê Lợi), Phó giáo sư Hà  Đình Аức cho biết.

Аược biết, một số nhà  nghiên cứu vử loà i rùa như Tiến sĩ Peter Maylan (Аại học Eckerd); Giáo sư Kraig Adler (Аại học Cornell - Mử¹) đã đồng ý với quan điểm của ông Аức rằng rùa hồ Gươm thuộc loà i rùa mai mửm nước ngọt khổng lồ, loà i thứ 5 có ở Việt Nam và  cũng là  loà i thứ 23 trên thế giới.