Đình, miếu Hà Trì

Theo các nguồn tư liệu cổ lưu tại di tích và lời kể của người già trong khu thì đình, miếu Hà Trì thờ Thành hoàng là Đô Hồ đại vương. Sự tích kể rằng: Đô Hồ đại vương sinh ra trong một gia đình nề nếp, phúc hậu. Từ nhỏ, ngài có tướng mạo tuấn tú, thông minh hơn người. Năm 18 tuổi, ngài đỗ Khôi nguyên rồi sau đó làm quan triều Trần. Trần mạt, Hồ Quý Ly tiếm vị, giặc Minh xâm lược nước ta.

Đô Hồ liền tham gia nghĩa quân chống giặc Minh dưới ngọn cờ của Giản Định Đế. Sự nghiệp phục quốc của triều Trần thất bại, Đô Hồ bỏ trốn về Thanh Hoá rồi tham gia nghĩa quân Lam Sơn, chiến đấu đến ngày giành lại độc lập. Về già, ông xin về nghỉ tại vùng đất Hà Trì. Tại đây, ông chiêu mộ dân mở ấp, xây dựng làng xóm. Sau khi ông mất, dân làng lập miếu thờ phụng.

Đình, miếu Hà Trì là cụm công trình kiến trúc được khởi dựng từ lâu nhưng đã qua nhiều lần tu sửa. Hiện nay đình bao gồm các hạng mục Nghi môn, Thiêu hương và Đại bái và Hậu cung. Thiêu hương có kiến trúc khối vuông, 2 tầng 8 mái đao cong với bộ khung làm theo kiểu “gọng vó, rường nách, bẩy hiện”. Các mảng chạm trang trí trên bộ khung theo đề tài tứ linh, tùng hạc, mai hoa, cúc trĩ... Đại bái là một nếp nhà 3 gian 2 chái, các bộ vì làm theo kiểu “chồng rường giá chiêng kẻ suốt”. Các bức cốn trang trí theo tích độc long, long nghệ quần tụ mang phong cách kiến trúc thời Lê. Các bộ vì Hậu cung chủ yếu bào trơn, đóng bén thiên về độ bền chắc.

Miếu Hà Trì cách đình không xa, có kết cấu kiến trúc theo kiểu chữ “đinh” gồm Tiền tế và Hậu cung. Kiến trúc của ngôi miếu này không được bề thế bằng ngôi đình, tương truyền là mộ tướng công Đô Hồ đại vương. Trong miếu còn lưu giữ được nhiều di vật có giá trị như bộ long ngai bài vị, kiệu, hoành phi, câu đối, bát bửu...

Đình, miếu Hà Trì đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1993.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01