"Vớt chiều" thổn thức mơ về xa… xưa…

Vũ Nho| 19/09/2017 11:12

Chàng trai quê An Ninh, Tiền Hải, Thái Bình mải mê sự nghiệp và mưu sinh mãi đến khi 63 cái lá vàng rơi mới in tập thơ đầu tiên nhan đề “Tìm lại mùa thu” (2014). Cách một tập “Lặng giữa xôn xao” (2015), bây giờ lại trình làng “Vớt chiều” (Nxb Hội Nhà văn, 2017). Vớt chiều, theo tác giả viết là để “thả si mê” (Vớt chiều lên thả si mê), để “dâng một chút thơm ngan ngát riêng mình” (Nguyện). Dâng ai đây? Chắc chắn là dâng bạn đọc, dâng đời rồi. Rộng quá. Hẹp hơn là dâng quê hương, dâng mẹ, dâng tuổi thơ, dâng


Nói mơ về xa… xưa… là nói tinh thần chung của cả tập thơ. Thực tế thì vẫn có những bài thơ về  hiện tại, về những vấn đề của hôm nay. Chẳng hạn về trận “Lũ miền Trung” vừa mới xảy ra :

Gói mì nhai sống cầm hơi
Tím da con trẻ giữa trời lạnh mưa
Gió Lào từng cháy nắng trưa
Lũ chồng lên lũ nước vừa quét qua
(Lũ miền Trung)

Về hình ảnh người mẹ già gọi con lúc lâm chung mà con từ lâu đã thành liệt sĩ Trường Sơn trong bài thơ mở đầu tập:

Mẹ già mái tóc hoa râm
Lâm chung nghẹn tắc thì thầm gọi con
Trường Sơn thăm thẳm núi non
Có nghe thấu tiếng gọi con nát lòng
(Gọi con)

Tác giả cảm thông với liền chị quan họ “vớt chút duyên chờ/ Tuổi xuân rơi ngoài trận tuyến” trong câu hát tha thiết “Người ơi…đừng về”:

Xuân đang thì nhiều “kẻ đón người đưa”
Em nhạt duyên rồi
Khát thèm sao bi bô tiếng trẻ
Quan họ ơi xin đừng về người nhé!
Xuân lỡ thì, môi nhạt thếch miếng trầu xanh
(Men câu quan họ)

Và không phải là  đêm ngày xưa, chỉ là đêm ngày nay, đêm hiện tại ở Bắc Hà trong buổi chợ đêm có sáo Mông, có em múa sinh tiền trong ánh đuốc:

Chợ đêm rực đuốc Bắc Hà
Tay em dệt lửa thắp hoa cháy hồng
Rượu ngô ủ đậm men nồng
Uống chưa nửa bát mà lòng đê mê
(Đêm Bắc Hà)

Trong hầu hết các bài thơ khác  “ngày nay, phút giây này, ánh mắt kia, hò hẹn nọ” chỉ là cái cớ, chỉ là thời điểm khơi gợi cảm xúc, khơi gợi ký ức. Nhiều khi, tác giả trực tiếp viết về thời xa, thời xưa ấy như các bài thơ Bến xưa, Cảm quê, Tuổi thơ, Trả lại cho nhau, Đêm công trường, Đêm trở gió, Vu lan nhớ mẹ, Kỷ niệm,…

Trong ký ức thời xa ấy, ám ảnh của một thời nghèo khó trong bữa cơm đạm bạc:

Củ giong riềng cõng hạt gạo tháng ba
Mấy con tép bơi trong canh lõng bõng
Tan học muộn, mẹ thắt lòng trông ngóng
Hao gầy nghẹn tiếng nấc mùa đông
(Tuổi thơ)

Hoặc kỷ niệm về một mối tình chẳng nên duyên đau quặn lòng người về bến cũ:

Chiều năm ấy em theo chồng sang ngang
Vẫn mùi cơn gió đi hoang
Bao năm còn thổi lỡ làng vào anh
(Bến xưa)

“Ngày xưa òa sống dậy” (Nước trôi) là hình ảnh người đọc gặp trong những bài thơ của người rời quê “lập nghiệp xứ người” nhưng lúc nào cũng đau đáu nhớ mẹ, nhớ quê, nhớ kỷ niệm ấu thơ. Cũng đúng thôi, vì quê hương luôn là điểm tựa, là nguồn dưỡng chất nuôi tâm hồn mỗi con người. Đỗ Chiến Thắng là người đa cảm, đa tình sao lại không da diết nhớ? Làm thơ cũng là để dâng quê hương. Chàng trai giàu mơ mộng ấy từng mong muốn: 

Mượn em sợi tóc buộc thơ
Níu thầm hương vị giấc mơ quê nhà
(Níu)

Có cảm giác như càng làm thơ thì tâm hồn lại càng trẻ trung, nhất là  mảng thơ liên quan đến tình yêu. Có cả một bài thơ “Bắt đền”, trong đó người đang yêu “ăn vạ” từ  “tiếng lá nhẹ rơi” đến “áng mây trời lãng du”, từ “ánh mắt mùa thu” đến “ heo may quyện tiếng chim gù” rồi “tình khúc dịu êm”. Bất cứ điều gì khơi gợi “vần thơ đa tình” đều bị ăn vạ, bắt đền. Bắt đền “cơn gió làm anh thẫn thờ” (Níu). Rồi bắt đền cả ông trời kia nữa: 

Bắt đền trời rắc chữ yêu
Gối chăn tủi dỗi, lệch xiêu hẹn hò
(Giận hờn) 

Cái người đang hồi xuân tình cảm ấy lúc khắc khoải (Vơi đầy khắc khoải tiếng cười mùa Xuân) -  Vệt chiều); khi hờn giận (Đêm cô đơn trằn trọc nỗi giận buồn - Trả lại cho nhau); khi cảm động say sưa (Run lòng chợt gặp vần thơ/ Pha vào men rượu lơ mơ cả chiều -  Vu vơ); khi cô đơn mất ngủ (Vần thơ hay cựa mình đêm mất ngủ/ Gối lên nỗi cô đơn/ Rơi vỡ tiếng gà - Ẩn dụ); khi lắng nghe niềm đau cơn gió  với  băn khoăn ai đó (Nghe chăng tiếng nấc thở dài/ Đau cơn gió lạnh thổi ngoài hồn nhau - Nấc); khi giật mình tỉnh giấc tan mộng đẹp (Giật mình tỉnh giấc mơ đêm/ Lăn qua gò má lệ mềm rơi nghiêng – Em về trong giấc mơ tôi). Thi nhân đa tình ấy còn trò chuyện với cả nàng xuân bằng giọng của một tình nhân:

Xuân ơi sao chả sang sông
Chỉ xanh lộc biếc gió đông ỡm ờ
Phải vì mưa bụi giăng mờ
Hay vì thuyền cứ lững lờ trôi xuôi
Mưa bay xuân giấu nụ cười
Phải vì dành để đợi người tri âm
Giọt xuân rơi giữa lặng thầm
Dùng dằng khao khát kìa xuân… ráng chiều
(Xuân chờ)

Đọc “Tháng Giêng” của tác giả, chợt nhớ câu ca dao “Xềnh xoàng đánh bạn xềnh xoàng/ Trẻ vui bạn trẻ, già choang bạn già” xa xưa. Hay gần đây của thi sĩ Phạm Công Trứ “Trên đò các cụ tụng kinh/ Chúng mình còn trẻ, chúng mình tụng nhau”. Tình yêu không tuổi là điều mà các nhà khoa học đã khẳng định. Nếu cần một minh chứng, thì đây, khổ thơ yêu này của tác giả:

Anh giơ tay kéo lệch dải phù vân
Lộ nét xuân thì khuôn trăng em đầy đặn
Chúm chím môi hồng, má đồng tiền tươi tắn
Vịn tháng giêng dậy thì, ta hái một nhành xuân
(Tháng Giêng)

Thơ giăng mắc hai đầu thương nhớ. Người  viết  bộc  bạch  như  vậy  trong bài  “Câu thơ viết dở”. Ký ức tuổi thơ nhọc nhằn, ấn tượng lưu lạc mưu sinh xứ người, hình ảnh dòng sông gầy chảy xiết ước mơ nơi quê hương, hình ảnh người mẹ đảm đang tảo tần, hình ảnh người bạn tình “Ngực con gái tròn căng cười khúc khích” có ánh mắt “vừa dao cau”, những nỗi buồn vui, những trái ngang, những lỡ làng,… luôn ám ảnh người viết. Có lẽ thơ anh chưa  thể dừng lại ở đây.

Tập “Vớt chiều”  ghi nhận cố gắng vượt chính mình của tác giả Đỗ Chiến Thắng. Cũng còn có bài cảm xúc chưa thật dồn nén. Lục bát của tác giả khá chỉn chu, vần nhịp mạch lạc. Một số câu ấn tượng. Tuy vậy, tác giả vẫn cần phải công phu hơn nữa trong việc chọn lọc từ ngữ, tránh sự trùng lặp, từ ngữ trùng lặp dễ nghĩ tới mòn sờn. Có một số bài ngắn, tứ thơ vững, lời thơ chắt lọc, đạt đến độ sâu của những cây bút chuyên nghiệp.  
(0) Bình luận
  • Trao giải 11 tác phẩm xuất sắc “Truyện ngắn Sông Hương 2024”
    Ban tổ chức đã trao giải 11 tác phẩm xuất sắc cho cuộc thi “Truyện ngắn Sông Hương 2024” do Tạp chí Sông Hương phát động.
  • Thiền đào
    Chàng vẫn âm thầm dõi theo những bài viết của nàng và không bỏ sót bất kỳ phóng sự nào về nàng. Đôi mắt nàng khi bảy tuổi hay của bây giờ vẫn vậy. Xoáy xiết, ám ảnh. Nhấn chàng xuống đỉnh vực. Vẫy vùng. Ngộp thở. Toàn thân không trọng lượng. Đôi vực sâu đồng tử đã xoáy chàng đến một nơi quen thuộc. Là dinh đào, khi ấy chàng đang ở tuổi mười ba.
  • Ăn Tết nay yêu Tết xưa
    Đợt rét ngọt đầu tiên của tháng Chạp đã luồn qua khe cửa, bà Ngân thoáng rùng mình khi trở dậy vào sáng sớm. Loẹt quẹt đi xuống bếp, rót đầy một cốc nước gừng nóng sực đã ủ sẵn trong bình, bà vừa xuýt xoa uống vừa nhẩm tính xem Tết năm nay nên sắm sửa những thức gì. Kỳ thực, quanh đi quẩn lại, năm nào bà cũng bày biện từng ấy món quen thuộc. Nhưng cái việc nôn nao nghĩ suy về cái Tết sắp đến mới ngọt ngào làm sao, nhất là khi năm nay gia đình bà có thêm cô con dâu mới.
  • Lễ phạt vạ
    Ba ngày nữa là đến giao thừa mà Cầm Bá Cường chưa thể về nhà. Đã vậy anh còn mắc vạ trưởng bản, phải chịu phạt. Ký túc xá giáo viên ở Mường Lôm giờ đây còn mỗi mình anh. Ôi chao là buồn! Cầm Bá Cường nhìn ra khoảng sân ký túc xá.
  • Họp lớp
    Tôi bước vào lớp, có lẽ tôi là người đến cuối cùng, bởi trong lớp đã kín gần hết chỗ ngồi, chỉ còn trống một chỗ ở cuối dãy bàn bên phải. Hơi ngượng vì đến muộn nên tôi ngần ngừ trước cửa mấy giây.
  • Sen quán
    Loay hoay mãi chị mới cởi nổi bộ khuy áo. Cái áo cánh nâu bà ngoại để lại. May sao áo của bà không chỉ vừa mà như muốn vẽ lại những đường cong đẹp nhất của chị. Chị là người Hà Nội. Mẹ không biết cụ tổ đến Hà Nội từ bao giờ mà chỉ biết và kể chuyện từ đời ông bà ngoại. Rằng ông ngoại từng là nhà buôn vải lụa còn bà là ca nương ca trù nổi tiếng ở đất kinh kỳ.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • “Sắp xếp đơn vị hành chính nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển đô thị, văn hóa, lịch sử... phát huy hiệu quả hơn không gian và nguồn lực Thủ đô”
    Sáng 30/6, cùng với cả nước, Thành ủy - HĐND - UBND - Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội đã long trọng tổ chức Lễ công bố Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các Quyết định, Nghị quyết của Thành phố Hà Nội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của Thành phố. Buổi Lễ diễn ra trực tiếp tại Cung Văn hóa Hữu nghị Việt – Xô và được kết nối tới trụ sở 126 xã/phường mới của Thành phố Hà Nội.
  • TP. Hồ Chí Minh trưng bày 17 Bảo vật quốc gia
    Từ ngày 29/6 đến 10/8/2025 tại Bảo tàng Lịch sử TP Hồ Chí Minh sẽ diễn ra trưng bày chuyên đề “Bảo vật quốc gia - Những kiệt tác di sản”.
  • Ra mắt sách tranh song ngữ “Kể chuyện Bác Hồ”
    Nhân kỷ niệm 100 năm thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (6/1925 – 6/2025), Nhà xuất bản Kim Đồng giới thiệu tới bạn đọc cuốn sách tranh "Kể chuyện Bác Hồ", ấn bản song ngữ Việt – Trung.
  • Quán quân 'Điểm hẹn tài năng' 2025 gọi tên Nguyễn Thanh Thụy
    Với giọng hát nội lực, cảm xúc sâu lắng và khả năng biểu diễn đầy cuốn hút, Nguyễn Thanh Thụy vượt qua 3 thí sinh xuất sắc khác là Nguyễn Hoàng Minh Khôi, Nguyễn Hoàng Bão Ngọc và Võ Hoài Anh để giành ngôi vị quán quân chương trình "Điểm hẹn tài năng" 2025 – sân chơi âm nhạc mới do Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức.
  • Khởi động cuộc thi "Viết chữa lành"
    Bài dự thi thuộc thể loại văn xuôi, có độ dài từ 1.500-5.000 chữ, kèm 1 hoặc nhiều hình ảnh minh họa có liên quan về chủ đề viết, kể về hành trình đi qua những tổn thương của bạn và của những người bạn gặp, giúp bạn rung động, thấu hiểu, kết nối để gói ghém đổ vỡ và xoa dịu những chấn thương.
Đừng bỏ lỡ
  • Danh sách Bí thư, Chủ tịch 126 xã, phường Hà Nội
    Sáng 30/6, Hà Nội công bố Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã, phường và chỉ định nhân sự cấp ủy, lãnh đạo HĐND, UBND, Ủy Ban MTTQ Việt Nam cấp xã, phường.
  • Cơ hội trải nghiệm văn hóa truyền thống tại “Ngôi nhà chung”
    Từ ngày 1 đến 31/7/2025, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) tổ chức chuỗi hoạt động với chủ đề “Về làng trải nghiệm nét văn hóa truyền thống”. Sự kiện có sự tham gia của hơn 100 đồng bào đến từ 16 dân tộc, nhằm tạo sân chơi bổ ích ngày hè cho thiếu nhi, đồng thời giới thiệu những giá trị đặc sắc trong đời sống văn hóa của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam.
  • “Gặp tôi trong tương lai”: Khơi dậy ước mơ nghề nghiệp từ trang sách thiếu nhi
    Sáng 29/6/2025, tại Nhà xuất bản Kim Đồng, lễ khai mạc trưng bày “Gặp tôi trong tương lai” đã diễn ra, mở đầu cho chuỗi hoạt động tổng kết chương trình kêu gọi ý tưởng sáng tác sách thiếu nhi. Đây là một sáng kiến được khởi xướng bởi The Initiative of Children’s Book Creative Content (ICBC), phối hợp thực hiện cùng ECUE VGEM và Nhà xuất bản Kim Đồng, với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính từ chương trình Investing in Women, một sáng kiến của Chính phủ Australia.
  • Khán giả Hà Nội chuẩn bị được thưởng thức kịch rối truyền thống Bunraku Nhật Bản
    Ra đời từ đầu thế kỷ 17 và phát triển rực rỡ trong thời kỳ Edo, Bunraku không chỉ là di sản văn hóa đặc sắc của Nhật Bản mà còn được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào năm 2003.
  • UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn
    Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn là minh chứng rõ nét cho nỗ lực gìn giữ và quảng bá di sản văn hóa Việt Nam cùng với các di sản văn hóa phi vật thể như tín ngưỡng thờ Mẫu, hát Then của người Tày, Nùng, Thái...
  • 9 tựa sách hay trong Tủ sách gia đình của Nhã Nam
    Ngày Gia đình Việt Nam 28/6 là dịp để mỗi người lắng lại, cảm nhận rõ hơn giá trị của tình thân, của những khoảnh khắc bên nhau giản dị mà quý giá. Trong nhịp sống hiện đại, một trong những cách đẹp đẽ để giữ gìn và bồi đắp sợi dây gắn kết gia đình chính là cùng nhau đọc sách – những cuốn sách đầy yêu thương, sẻ chia và thấu cảm. Hiểu được điều đó, Nhã Nam đã kỳ công tuyển chọn và xây dựng Tủ sách Gia đình. Đây là những cuốn sách giúp nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, lan tỏa giá trị yêu thương trong mỗi mái ấm, để mỗi em bé đều được lớn lên trong vòng tay chan chứa hạnh phúc của gia đình.
  • Phu nhân Tổng Bí thư và Tổng Giám đốc UNESCO tham dự triển lãm ảnh "Chúng tôi có thể"
    Các tác phẩm là sản phẩm tiêu biểu của dự án “Chúng tôi CÓ THỂ” – sáng kiến phối hợp giữa UNESCO và Bộ Giáo dục và Đào tạo, hướng đến mục tiêu trao quyền học tập và phát triển toàn diện cho phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại các vùng khó khăn.
  • Người đẹp Phú Yên Hà Trúc Linh đăng quang Hoa hậu Việt Nam 2024
    Hà Trúc Linh - 21 tuổi, quê Phú Yên, sinh viên Đại học Tài chính Marketing TP HCM - vượt top 24 để đoạt vương miện Hoa hậu Việt Nam 2024.
  • Ra mắt sách “Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn"
    Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vừa ra mắt cuốn sách "Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn", tuyển chọn các bài viết tiêu biểu của nữ trí thức trên tuần báo Phụ nữ tân văn – một diễn đàn quan trọng trong phong trào nữ quyền Việt Nam đầu thế kỷ XX. Ấn phẩm dày 600 trang, do Đoàn Ánh Dương biên soạn và giới thiệu, được phát hành trên toàn quốc từ tháng 6/2025.
  • Hà Nội nêu cao tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”
    Tại kỳ họp thứ 24 (kỳ họp chuyên đề) diễn ra sáng 27/6, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 đã thông qua Nghị quyết về phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực kinh tế - xã hội trên địa bàn Thành phố, bảo đảm thực hiện đúng phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
"Vớt chiều" thổn thức mơ về xa… xưa…
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO