"Vớt chiều" thổn thức mơ về xa… xưa…

Vũ Nho| 19/09/2017 11:12

Chàng trai quê An Ninh, Tiền Hải, Thái Bình mải mê sự nghiệp và mưu sinh mãi đến khi 63 cái lá vàng rơi mới in tập thơ đầu tiên nhan đề “Tìm lại mùa thu” (2014). Cách một tập “Lặng giữa xôn xao” (2015), bây giờ lại trình làng “Vớt chiều” (Nxb Hội Nhà văn, 2017). Vớt chiều, theo tác giả viết là để “thả si mê” (Vớt chiều lên thả si mê), để “dâng một chút thơm ngan ngát riêng mình” (Nguyện). Dâng ai đây? Chắc chắn là dâng bạn đọc, dâng đời rồi. Rộng quá. Hẹp hơn là dâng quê hương, dâng mẹ, dâng tuổi thơ, dâng


Nói mơ về xa… xưa… là nói tinh thần chung của cả tập thơ. Thực tế thì vẫn có những bài thơ về  hiện tại, về những vấn đề của hôm nay. Chẳng hạn về trận “Lũ miền Trung” vừa mới xảy ra :

Gói mì nhai sống cầm hơi
Tím da con trẻ giữa trời lạnh mưa
Gió Lào từng cháy nắng trưa
Lũ chồng lên lũ nước vừa quét qua
(Lũ miền Trung)

Về hình ảnh người mẹ già gọi con lúc lâm chung mà con từ lâu đã thành liệt sĩ Trường Sơn trong bài thơ mở đầu tập:

Mẹ già mái tóc hoa râm
Lâm chung nghẹn tắc thì thầm gọi con
Trường Sơn thăm thẳm núi non
Có nghe thấu tiếng gọi con nát lòng
(Gọi con)

Tác giả cảm thông với liền chị quan họ “vớt chút duyên chờ/ Tuổi xuân rơi ngoài trận tuyến” trong câu hát tha thiết “Người ơi…đừng về”:

Xuân đang thì nhiều “kẻ đón người đưa”
Em nhạt duyên rồi
Khát thèm sao bi bô tiếng trẻ
Quan họ ơi xin đừng về người nhé!
Xuân lỡ thì, môi nhạt thếch miếng trầu xanh
(Men câu quan họ)

Và không phải là  đêm ngày xưa, chỉ là đêm ngày nay, đêm hiện tại ở Bắc Hà trong buổi chợ đêm có sáo Mông, có em múa sinh tiền trong ánh đuốc:

Chợ đêm rực đuốc Bắc Hà
Tay em dệt lửa thắp hoa cháy hồng
Rượu ngô ủ đậm men nồng
Uống chưa nửa bát mà lòng đê mê
(Đêm Bắc Hà)

Trong hầu hết các bài thơ khác  “ngày nay, phút giây này, ánh mắt kia, hò hẹn nọ” chỉ là cái cớ, chỉ là thời điểm khơi gợi cảm xúc, khơi gợi ký ức. Nhiều khi, tác giả trực tiếp viết về thời xa, thời xưa ấy như các bài thơ Bến xưa, Cảm quê, Tuổi thơ, Trả lại cho nhau, Đêm công trường, Đêm trở gió, Vu lan nhớ mẹ, Kỷ niệm,…

Trong ký ức thời xa ấy, ám ảnh của một thời nghèo khó trong bữa cơm đạm bạc:

Củ giong riềng cõng hạt gạo tháng ba
Mấy con tép bơi trong canh lõng bõng
Tan học muộn, mẹ thắt lòng trông ngóng
Hao gầy nghẹn tiếng nấc mùa đông
(Tuổi thơ)

Hoặc kỷ niệm về một mối tình chẳng nên duyên đau quặn lòng người về bến cũ:

Chiều năm ấy em theo chồng sang ngang
Vẫn mùi cơn gió đi hoang
Bao năm còn thổi lỡ làng vào anh
(Bến xưa)

“Ngày xưa òa sống dậy” (Nước trôi) là hình ảnh người đọc gặp trong những bài thơ của người rời quê “lập nghiệp xứ người” nhưng lúc nào cũng đau đáu nhớ mẹ, nhớ quê, nhớ kỷ niệm ấu thơ. Cũng đúng thôi, vì quê hương luôn là điểm tựa, là nguồn dưỡng chất nuôi tâm hồn mỗi con người. Đỗ Chiến Thắng là người đa cảm, đa tình sao lại không da diết nhớ? Làm thơ cũng là để dâng quê hương. Chàng trai giàu mơ mộng ấy từng mong muốn: 

Mượn em sợi tóc buộc thơ
Níu thầm hương vị giấc mơ quê nhà
(Níu)

Có cảm giác như càng làm thơ thì tâm hồn lại càng trẻ trung, nhất là  mảng thơ liên quan đến tình yêu. Có cả một bài thơ “Bắt đền”, trong đó người đang yêu “ăn vạ” từ  “tiếng lá nhẹ rơi” đến “áng mây trời lãng du”, từ “ánh mắt mùa thu” đến “ heo may quyện tiếng chim gù” rồi “tình khúc dịu êm”. Bất cứ điều gì khơi gợi “vần thơ đa tình” đều bị ăn vạ, bắt đền. Bắt đền “cơn gió làm anh thẫn thờ” (Níu). Rồi bắt đền cả ông trời kia nữa: 

Bắt đền trời rắc chữ yêu
Gối chăn tủi dỗi, lệch xiêu hẹn hò
(Giận hờn) 

Cái người đang hồi xuân tình cảm ấy lúc khắc khoải (Vơi đầy khắc khoải tiếng cười mùa Xuân) -  Vệt chiều); khi hờn giận (Đêm cô đơn trằn trọc nỗi giận buồn - Trả lại cho nhau); khi cảm động say sưa (Run lòng chợt gặp vần thơ/ Pha vào men rượu lơ mơ cả chiều -  Vu vơ); khi cô đơn mất ngủ (Vần thơ hay cựa mình đêm mất ngủ/ Gối lên nỗi cô đơn/ Rơi vỡ tiếng gà - Ẩn dụ); khi lắng nghe niềm đau cơn gió  với  băn khoăn ai đó (Nghe chăng tiếng nấc thở dài/ Đau cơn gió lạnh thổi ngoài hồn nhau - Nấc); khi giật mình tỉnh giấc tan mộng đẹp (Giật mình tỉnh giấc mơ đêm/ Lăn qua gò má lệ mềm rơi nghiêng – Em về trong giấc mơ tôi). Thi nhân đa tình ấy còn trò chuyện với cả nàng xuân bằng giọng của một tình nhân:

Xuân ơi sao chả sang sông
Chỉ xanh lộc biếc gió đông ỡm ờ
Phải vì mưa bụi giăng mờ
Hay vì thuyền cứ lững lờ trôi xuôi
Mưa bay xuân giấu nụ cười
Phải vì dành để đợi người tri âm
Giọt xuân rơi giữa lặng thầm
Dùng dằng khao khát kìa xuân… ráng chiều
(Xuân chờ)

Đọc “Tháng Giêng” của tác giả, chợt nhớ câu ca dao “Xềnh xoàng đánh bạn xềnh xoàng/ Trẻ vui bạn trẻ, già choang bạn già” xa xưa. Hay gần đây của thi sĩ Phạm Công Trứ “Trên đò các cụ tụng kinh/ Chúng mình còn trẻ, chúng mình tụng nhau”. Tình yêu không tuổi là điều mà các nhà khoa học đã khẳng định. Nếu cần một minh chứng, thì đây, khổ thơ yêu này của tác giả:

Anh giơ tay kéo lệch dải phù vân
Lộ nét xuân thì khuôn trăng em đầy đặn
Chúm chím môi hồng, má đồng tiền tươi tắn
Vịn tháng giêng dậy thì, ta hái một nhành xuân
(Tháng Giêng)

Thơ giăng mắc hai đầu thương nhớ. Người  viết  bộc  bạch  như  vậy  trong bài  “Câu thơ viết dở”. Ký ức tuổi thơ nhọc nhằn, ấn tượng lưu lạc mưu sinh xứ người, hình ảnh dòng sông gầy chảy xiết ước mơ nơi quê hương, hình ảnh người mẹ đảm đang tảo tần, hình ảnh người bạn tình “Ngực con gái tròn căng cười khúc khích” có ánh mắt “vừa dao cau”, những nỗi buồn vui, những trái ngang, những lỡ làng,… luôn ám ảnh người viết. Có lẽ thơ anh chưa  thể dừng lại ở đây.

Tập “Vớt chiều”  ghi nhận cố gắng vượt chính mình của tác giả Đỗ Chiến Thắng. Cũng còn có bài cảm xúc chưa thật dồn nén. Lục bát của tác giả khá chỉn chu, vần nhịp mạch lạc. Một số câu ấn tượng. Tuy vậy, tác giả vẫn cần phải công phu hơn nữa trong việc chọn lọc từ ngữ, tránh sự trùng lặp, từ ngữ trùng lặp dễ nghĩ tới mòn sờn. Có một số bài ngắn, tứ thơ vững, lời thơ chắt lọc, đạt đến độ sâu của những cây bút chuyên nghiệp.  
(0) Bình luận
  • Đôi mắt xuyên bão
    Buổi sáng đầu thu, gió vương chút lạnh và lá trên hàng sấu trước cửa văn phòng Hương bắt đầu úa vàng. Hương pha một ấm trà sen. Thói quen ấy cô đã giữ suốt bao năm cho dù cô chẳng nghiện.
  • Chuyện người đàn bà
    Chín năm về trước, vào khoảng chiều tối, anh phó công tố viên Py-ốt-tơ-rơ Xia-rơ-dếch và tôi ngồi xe ngựa băng qua đồng cỏ đang mùa phơi để đưa mấy lá thư từ trạm về.
  • Sau bão
    Tiếng ấm đun sôi ùng ục. Chị toan mở nắp, chợt nghe có tiếng bước chân. Lại thế. Bà Thịnh giật lấy quả trứng khỏi tay chị. Bà miết ngón trỏ lên vỏ trứng nhẵn bóng như muốn truyền vào đó một thứ nôn nóng khó tả, rồi đập vỡ bằng cái bực dọc đang hừng hực dâng lên. Chẳng ai được ăn quá hai quả trong tuần. “Mì còn dư, lại muốn trương ra rồi húp?” - bà liếc sắc lẹm, ánh nhìn như lưỡi móc câu thọc thẳng vào miệng cá.
  • Tiếng “tút tút” cuối cùng
    Xóm Tìm nằm nép mình bên dòng sông Trà Lý, nơi bầu trời dường như sà xuống thấp hơn, và mùi bùn non cứ thế quyện vào hơi thở, vào máu thịt của những người dân lam lũ. Ở cái xóm nhỏ ven đê này, mỗi buổi sáng, vào lúc sáu giờ, một chuỗi âm thanh quen thuộc “tút tút…” lại vang lên từ chiếc loa truyền thanh của xã đặt trên đỉnh cột làm từ một cây xoan già.
  • Cuộc phiêu lưu của chì gầy
    Tôi nằm vạ vật ở quầy bán văn phòng phẩm đã lâu mà chẳng cô cậu học sinh nào đoái hoài. Lớp bụi thời gian phủ lên thân thể gầy còm khiến tôi ngứa ngáy, khó chịu. Nhìn các bạn bút chì cùng trang lứa được đón về trong niềm hân hoan, tôi “gato” lắm. Nhiều lần tôi muốn nhào ra khỏi hộp hét lớn “bút chì gầy ở đây nè!” rồi lại thất vọng khi người ta chọn mấy chị bút máy xinh đẹp, anh bút xóa vạm vỡ hay các bạn bút bi sặc sỡ.
  • Phở Đệ Nhất Thanh - Truyện ngắn của Huỳnh Trọng Khang
    Con vàng anh yếm cam nghiêng đầu rỉa cánh. Trong ánh nhập nhoạng của ngày vừa vào sáng, nhúm lông vũ bé bỏng như đốm lửa hoang dã bập bùng trong chiếc lồng treo trước nhà chú Xè.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Tiên phong, đột phá trong kỷ nguyên mới phát triển Thủ đô Hà Nội văn minh, hiện đại, hạnh phúc
    Hà Nội không chỉ là trung tâm của cả nước, mà còn là ngọn cờ tiên phong mở đường cho đổi mới, nơi khởi phát khát vọng Việt Nam hùng cường, thịnh vượng và hạnh phúc. Trong ý nghĩa đặc biệt đó, Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, diễn ra từ ngày 15 đến 17-10-2025, là sự kiện chính trị trọng đại của Đảng bộ, chính quyền, lực lượng vũ trang và Nhân dân Thủ đô. Với phương châm “Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Đột phá - Phát triển”, Đại hội quyết tâm phát huy truyền thống ngàn năm văn hiến và anh hùng; đoàn kết xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh; tiên phong đột phá trong kỷ nguyên mới; xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại, hạnh phúc; góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi hai mục tiêu 100 năm của đất nước.
  • Hà Nội tiên phong, đột phá trong kỷ nguyên mới, hướng tới mục tiêu nhân dân hạnh phúc
    Công tác chuẩn bị cho Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025 – 2030 đã được hoàn tất, sẵn sàng cho ngày hội lớn của Đảng bộ và Nhân dân Thủ đô. Báo cáo Chính trị trình Đại hội, được xây dựng công phu, thể hiện được tầm vóc của một trung tâm chính trị, văn hóa, kinh tế của cả nước, hiện thực hóa khát vọng phát triển Thủ đô văn minh, hiện đại, hạnh phúc.
  • Khai trương Trung tâm báo chí phục vụ Đại hội XVIII Đảng bộ Thành phố Hà Nội
    Sáng 14/10, tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia Mỹ Đình đã diễn ra lễ khai trương Trung tâm báo chí phục vụ Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030.
  • Lực lượng vũ trang hỗ trợ người dân ngoại thành Hà Nội khắc phục hậu quả sau mưa lũ
    Trong những ngày qua, người dân một số xã ngoại thành Hà Nội ven sông Cầu đã chịu ảnh hưởng nặng nề do lũ lớn gây ra. Trong suốt quá trình đó, sự hỗ trợ của lực lượng vũ trang trên địa bàn đã giúp người dân giảm thiểu tối đa thiệt hại cả về người và của. Khi nước rút, hàng trăm cán bộ, chiến sĩ của các đơn vị quân đội và công an lại cùng người dân khắc phục hậu quả, sớm ổn định đời sống và sinh hoạt cho hàng trăm gia đình.
  • Vinh danh Top doanh nghiệp được yêu thích nhất năm 2025
    CareerViet vừa công bố Bảng xếp hạng “Doanh nghiệp Yêu thích 2025 – Enterprise of Choice” do người lao động bình chọn, nhằm tôn vinh các doanh nghiệp có môi trường làm việc hấp dẫn, chiến lược nhân sự bền vững và được cộng đồng đánh giá cao về trải nghiệm làm việc.
Đừng bỏ lỡ
  • Bánh dầy dâng Thành hoàng làng Lý Nhân
    Làng Lý Nhân, xã Dục Tú (huyện Đông Anh), xưa thuộc tổng Dục Tú, huyện Đông Ngàn, phủ Từ Sơn, xứ Kinh Bắc. Trước năm 1945, làng có tên là Phi Thôn. Làng Lý Nhân thờ hai vị Thành hoàng, trong đó có Ả Lã Nàng Đê - một nữ tướng thời Hai Bà Trưng.
  • Đêm nhạc đặc biệt tôn vinh 4 nhạc sĩ tài ba của âm nhạc Việt Nam
    Cuối tháng 12 này, khán giả Thủ đô sẽ được thưởng thức đêm nhạc đặc biệt "Về đây bốn cánh chim trời" - chương trình lần đầu tiên tôn vinh bốn nhạc sĩ lớn của nền âm nhạc Việt Nam: Văn Cao, Phạm Duy, Trịnh Công Sơn và Trần Tiến.
  • Hội nghị tập huấn Luật Thủ đô và các văn bản triển khai thi hành của ngành văn hóa và thể thao
    Hội nghị tập huấn Luật Thủ đô 2024 và các văn bản triển khai thi hành cho công chức văn hóa 126 xã, phường năm 2025 diễn ra sáng 14/10 tại Bảo tàng Hà Nội. Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Bạch Liên Hương, nhấn mạnh: “Việc tổ chức Hội nghị tập huấn dịp này nhằm giúp đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, ngành văn hóa và thể thao Hà Nội hiểu rõ, nắm chắc các nội dung cốt lõi, điểm mới, từ đó làm cơ sở cho việc áp dụng và thực hiện đúng quy định của Luật trong thực tiễn công tác và quản lý Nhà nước tại
  • Công trình kiến trúc Pháp - Ga Huế được công nhận là điểm du lịch
    Công trình Ga Huế được người Pháp xây dựng năm 1906 đã được Sở Du lịch TP Huế giao cho Chi nhánh Khai thác Đường sắt Thừa Thiên Huế quản lý, khai thác và phát triển du lịch.
  • Ra mắt bộ sách “Truyện cổ tích hiện đại Việt Nam”
    Nhà xuất bản Kim Đồng vừa ra mắt bạn đọc bộ sách “Truyện cổ tích hiện đại Việt Nam” gồm 3 tập do tiến sĩ Lê Nhật Ký tuyển chọn và giới thiệu. Bộ sách quy tụ các tác phẩm tiêu biểu của gần 20 tác giả Việt Nam, trải dài gần một thế kỷ sáng tác (từ thập niên 1940 đến nay).
  • Ông cháu Chích Chòe
    Chích Chòe rũ mình, rỉa lông, rỉa cánh. Nó thích thú chải chuốt bộ trang phục bóng bẩy của mình. Khoái chí, anh chàng ngẩng cao đầu, cất tiếng hót trong vắt giữa trời xuân.
  • Cải cách hành chính công, xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số đưa Hà Nội phát triển trong giai đoạn mới
    Đảng bộ Thành phố Hà Nội khóa XVII, nhiệm kỳ 2020 – 2025 đã thực hiện thắng lợi hầu hết các nhiệm vụ, mục tiêu, chỉ tiêu đặt ra. Trong đó có công tác cải cách hành chính công, xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số. Đây cũng là nội dung được Đảng bộ Thành phố chú trọng triển khai trong giai đoạn phát triển mới, cụ thể là tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025 – 2030.
  • Trưng bày quy hoạch, kiến trúc khu phố cũ tại Vườn hoa Tao Đàn
    Chào mừng Đại hội Đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030, sáng 13/10, UBND phường Cửa Nam tổ chức khai mạc trưng bày quy hoạch, kiến trúc khu phố cũ tại Vườn hoa Tao Đàn.
  • Phố phường Hà Nội được trang hoàng rực rỡ chào mừng Đại hội Đảng bộ Thành phố
    Chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030, những ngày này, trên khắp các tuyến phố của Thủ đô được trang hoàng rực rỡ cờ, hoa, băng rôn, pano, áp phích.
  • Thanh Hóa tổ chức Lễ hội Lam Kinh năm 2025
    Sáng 13-10 (tức ngày 22 tháng Tám âm lịch), tại Khu di tích quốc gia đặc biệt Lam Kinh (xã Lam Sơn, tỉnh Thanh Hóa), tỉnh Thanh Hóa tổ chức trọng thể Lễ hội Lam Kinh năm 2025 - Kỷ niệm 607 năm Khởi nghĩa Lam Sơn (năm 1418-2025), 597 năm Vua Lê Thái Tổ đăng quang (năm 1428-2025) và 592 năm ngày mất của Anh hùng dân tộc Lê Lợi (năm 1433-2025).
"Vớt chiều" thổn thức mơ về xa… xưa…
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO