"Vớt chiều" thổn thức mơ về xa… xưa…

Vũ Nho| 19/09/2017 11:12

Chàng trai quê An Ninh, Tiền Hải, Thái Bình mải mê sự nghiệp và mưu sinh mãi đến khi 63 cái lá vàng rơi mới in tập thơ đầu tiên nhan đề “Tìm lại mùa thu” (2014). Cách một tập “Lặng giữa xôn xao” (2015), bây giờ lại trình làng “Vớt chiều” (Nxb Hội Nhà văn, 2017). Vớt chiều, theo tác giả viết là để “thả si mê” (Vớt chiều lên thả si mê), để “dâng một chút thơm ngan ngát riêng mình” (Nguyện). Dâng ai đây? Chắc chắn là dâng bạn đọc, dâng đời rồi. Rộng quá. Hẹp hơn là dâng quê hương, dâng mẹ, dâng tuổi thơ, dâng


Nói mơ về xa… xưa… là nói tinh thần chung của cả tập thơ. Thực tế thì vẫn có những bài thơ về  hiện tại, về những vấn đề của hôm nay. Chẳng hạn về trận “Lũ miền Trung” vừa mới xảy ra :

Gói mì nhai sống cầm hơi
Tím da con trẻ giữa trời lạnh mưa
Gió Lào từng cháy nắng trưa
Lũ chồng lên lũ nước vừa quét qua
(Lũ miền Trung)

Về hình ảnh người mẹ già gọi con lúc lâm chung mà con từ lâu đã thành liệt sĩ Trường Sơn trong bài thơ mở đầu tập:

Mẹ già mái tóc hoa râm
Lâm chung nghẹn tắc thì thầm gọi con
Trường Sơn thăm thẳm núi non
Có nghe thấu tiếng gọi con nát lòng
(Gọi con)

Tác giả cảm thông với liền chị quan họ “vớt chút duyên chờ/ Tuổi xuân rơi ngoài trận tuyến” trong câu hát tha thiết “Người ơi…đừng về”:

Xuân đang thì nhiều “kẻ đón người đưa”
Em nhạt duyên rồi
Khát thèm sao bi bô tiếng trẻ
Quan họ ơi xin đừng về người nhé!
Xuân lỡ thì, môi nhạt thếch miếng trầu xanh
(Men câu quan họ)

Và không phải là  đêm ngày xưa, chỉ là đêm ngày nay, đêm hiện tại ở Bắc Hà trong buổi chợ đêm có sáo Mông, có em múa sinh tiền trong ánh đuốc:

Chợ đêm rực đuốc Bắc Hà
Tay em dệt lửa thắp hoa cháy hồng
Rượu ngô ủ đậm men nồng
Uống chưa nửa bát mà lòng đê mê
(Đêm Bắc Hà)

Trong hầu hết các bài thơ khác  “ngày nay, phút giây này, ánh mắt kia, hò hẹn nọ” chỉ là cái cớ, chỉ là thời điểm khơi gợi cảm xúc, khơi gợi ký ức. Nhiều khi, tác giả trực tiếp viết về thời xa, thời xưa ấy như các bài thơ Bến xưa, Cảm quê, Tuổi thơ, Trả lại cho nhau, Đêm công trường, Đêm trở gió, Vu lan nhớ mẹ, Kỷ niệm,…

Trong ký ức thời xa ấy, ám ảnh của một thời nghèo khó trong bữa cơm đạm bạc:

Củ giong riềng cõng hạt gạo tháng ba
Mấy con tép bơi trong canh lõng bõng
Tan học muộn, mẹ thắt lòng trông ngóng
Hao gầy nghẹn tiếng nấc mùa đông
(Tuổi thơ)

Hoặc kỷ niệm về một mối tình chẳng nên duyên đau quặn lòng người về bến cũ:

Chiều năm ấy em theo chồng sang ngang
Vẫn mùi cơn gió đi hoang
Bao năm còn thổi lỡ làng vào anh
(Bến xưa)

“Ngày xưa òa sống dậy” (Nước trôi) là hình ảnh người đọc gặp trong những bài thơ của người rời quê “lập nghiệp xứ người” nhưng lúc nào cũng đau đáu nhớ mẹ, nhớ quê, nhớ kỷ niệm ấu thơ. Cũng đúng thôi, vì quê hương luôn là điểm tựa, là nguồn dưỡng chất nuôi tâm hồn mỗi con người. Đỗ Chiến Thắng là người đa cảm, đa tình sao lại không da diết nhớ? Làm thơ cũng là để dâng quê hương. Chàng trai giàu mơ mộng ấy từng mong muốn: 

Mượn em sợi tóc buộc thơ
Níu thầm hương vị giấc mơ quê nhà
(Níu)

Có cảm giác như càng làm thơ thì tâm hồn lại càng trẻ trung, nhất là  mảng thơ liên quan đến tình yêu. Có cả một bài thơ “Bắt đền”, trong đó người đang yêu “ăn vạ” từ  “tiếng lá nhẹ rơi” đến “áng mây trời lãng du”, từ “ánh mắt mùa thu” đến “ heo may quyện tiếng chim gù” rồi “tình khúc dịu êm”. Bất cứ điều gì khơi gợi “vần thơ đa tình” đều bị ăn vạ, bắt đền. Bắt đền “cơn gió làm anh thẫn thờ” (Níu). Rồi bắt đền cả ông trời kia nữa: 

Bắt đền trời rắc chữ yêu
Gối chăn tủi dỗi, lệch xiêu hẹn hò
(Giận hờn) 

Cái người đang hồi xuân tình cảm ấy lúc khắc khoải (Vơi đầy khắc khoải tiếng cười mùa Xuân) -  Vệt chiều); khi hờn giận (Đêm cô đơn trằn trọc nỗi giận buồn - Trả lại cho nhau); khi cảm động say sưa (Run lòng chợt gặp vần thơ/ Pha vào men rượu lơ mơ cả chiều -  Vu vơ); khi cô đơn mất ngủ (Vần thơ hay cựa mình đêm mất ngủ/ Gối lên nỗi cô đơn/ Rơi vỡ tiếng gà - Ẩn dụ); khi lắng nghe niềm đau cơn gió  với  băn khoăn ai đó (Nghe chăng tiếng nấc thở dài/ Đau cơn gió lạnh thổi ngoài hồn nhau - Nấc); khi giật mình tỉnh giấc tan mộng đẹp (Giật mình tỉnh giấc mơ đêm/ Lăn qua gò má lệ mềm rơi nghiêng – Em về trong giấc mơ tôi). Thi nhân đa tình ấy còn trò chuyện với cả nàng xuân bằng giọng của một tình nhân:

Xuân ơi sao chả sang sông
Chỉ xanh lộc biếc gió đông ỡm ờ
Phải vì mưa bụi giăng mờ
Hay vì thuyền cứ lững lờ trôi xuôi
Mưa bay xuân giấu nụ cười
Phải vì dành để đợi người tri âm
Giọt xuân rơi giữa lặng thầm
Dùng dằng khao khát kìa xuân… ráng chiều
(Xuân chờ)

Đọc “Tháng Giêng” của tác giả, chợt nhớ câu ca dao “Xềnh xoàng đánh bạn xềnh xoàng/ Trẻ vui bạn trẻ, già choang bạn già” xa xưa. Hay gần đây của thi sĩ Phạm Công Trứ “Trên đò các cụ tụng kinh/ Chúng mình còn trẻ, chúng mình tụng nhau”. Tình yêu không tuổi là điều mà các nhà khoa học đã khẳng định. Nếu cần một minh chứng, thì đây, khổ thơ yêu này của tác giả:

Anh giơ tay kéo lệch dải phù vân
Lộ nét xuân thì khuôn trăng em đầy đặn
Chúm chím môi hồng, má đồng tiền tươi tắn
Vịn tháng giêng dậy thì, ta hái một nhành xuân
(Tháng Giêng)

Thơ giăng mắc hai đầu thương nhớ. Người  viết  bộc  bạch  như  vậy  trong bài  “Câu thơ viết dở”. Ký ức tuổi thơ nhọc nhằn, ấn tượng lưu lạc mưu sinh xứ người, hình ảnh dòng sông gầy chảy xiết ước mơ nơi quê hương, hình ảnh người mẹ đảm đang tảo tần, hình ảnh người bạn tình “Ngực con gái tròn căng cười khúc khích” có ánh mắt “vừa dao cau”, những nỗi buồn vui, những trái ngang, những lỡ làng,… luôn ám ảnh người viết. Có lẽ thơ anh chưa  thể dừng lại ở đây.

Tập “Vớt chiều”  ghi nhận cố gắng vượt chính mình của tác giả Đỗ Chiến Thắng. Cũng còn có bài cảm xúc chưa thật dồn nén. Lục bát của tác giả khá chỉn chu, vần nhịp mạch lạc. Một số câu ấn tượng. Tuy vậy, tác giả vẫn cần phải công phu hơn nữa trong việc chọn lọc từ ngữ, tránh sự trùng lặp, từ ngữ trùng lặp dễ nghĩ tới mòn sờn. Có một số bài ngắn, tứ thơ vững, lời thơ chắt lọc, đạt đến độ sâu của những cây bút chuyên nghiệp.  
(0) Bình luận
  • Tiếng “tút tút” cuối cùng
    Xóm Tìm nằm nép mình bên dòng sông Trà Lý, nơi bầu trời dường như sà xuống thấp hơn, và mùi bùn non cứ thế quyện vào hơi thở, vào máu thịt của những người dân lam lũ. Ở cái xóm nhỏ ven đê này, mỗi buổi sáng, vào lúc sáu giờ, một chuỗi âm thanh quen thuộc “tút tút…” lại vang lên từ chiếc loa truyền thanh của xã đặt trên đỉnh cột làm từ một cây xoan già.
  • Cuộc phiêu lưu của chì gầy
    Tôi nằm vạ vật ở quầy bán văn phòng phẩm đã lâu mà chẳng cô cậu học sinh nào đoái hoài. Lớp bụi thời gian phủ lên thân thể gầy còm khiến tôi ngứa ngáy, khó chịu. Nhìn các bạn bút chì cùng trang lứa được đón về trong niềm hân hoan, tôi “gato” lắm. Nhiều lần tôi muốn nhào ra khỏi hộp hét lớn “bút chì gầy ở đây nè!” rồi lại thất vọng khi người ta chọn mấy chị bút máy xinh đẹp, anh bút xóa vạm vỡ hay các bạn bút bi sặc sỡ.
  • Phở Đệ Nhất Thanh - Truyện ngắn của Huỳnh Trọng Khang
    Con vàng anh yếm cam nghiêng đầu rỉa cánh. Trong ánh nhập nhoạng của ngày vừa vào sáng, nhúm lông vũ bé bỏng như đốm lửa hoang dã bập bùng trong chiếc lồng treo trước nhà chú Xè.
  • Trao giải 11 tác phẩm xuất sắc “Truyện ngắn Sông Hương 2024”
    Ban tổ chức đã trao giải 11 tác phẩm xuất sắc cho cuộc thi “Truyện ngắn Sông Hương 2024” do Tạp chí Sông Hương phát động.
  • Thiền đào
    Chàng vẫn âm thầm dõi theo những bài viết của nàng và không bỏ sót bất kỳ phóng sự nào về nàng. Đôi mắt nàng khi bảy tuổi hay của bây giờ vẫn vậy. Xoáy xiết, ám ảnh. Nhấn chàng xuống đỉnh vực. Vẫy vùng. Ngộp thở. Toàn thân không trọng lượng. Đôi vực sâu đồng tử đã xoáy chàng đến một nơi quen thuộc. Là dinh đào, khi ấy chàng đang ở tuổi mười ba.
  • Ăn Tết nay yêu Tết xưa
    Đợt rét ngọt đầu tiên của tháng Chạp đã luồn qua khe cửa, bà Ngân thoáng rùng mình khi trở dậy vào sáng sớm. Loẹt quẹt đi xuống bếp, rót đầy một cốc nước gừng nóng sực đã ủ sẵn trong bình, bà vừa xuýt xoa uống vừa nhẩm tính xem Tết năm nay nên sắm sửa những thức gì. Kỳ thực, quanh đi quẩn lại, năm nào bà cũng bày biện từng ấy món quen thuộc. Nhưng cái việc nôn nao nghĩ suy về cái Tết sắp đến mới ngọt ngào làm sao, nhất là khi năm nay gia đình bà có thêm cô con dâu mới.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • 160 hiện vật, tài liệu kể chuyện Bình dân học vụ
    Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, sáng ngày 22/8/2025, tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia đã diễn ra lễ khai mạc trưng bày chuyên đề “Bình dân học vụ – Thắp sáng tương lai”. Đây là cơ hội để công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ, hiểu sâu sắc hơn về ý nghĩa lịch sử của phong trào Bình dân học vụ – một biểu tượng cho ý chí vượt khó và khát vọng vươn lên bằng tri thức của dân tộc Việt Nam. Đồng thời, nhấn mạnh vai trò học tập suốt đời trong xây dựng một xã hội tri thức.
  • Hiểu thêm những trang sử hào hùng của dân tộc qua ấn phẩm của NXB Kim Đồng
    Nhân dịp kỉ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945 – 19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 – 02/9/2025), NXB Kim Đồng ra mắt nhiều ấn phẩm tôn vinh những người con ưu tú của dân tộc, ngợi ca vẻ đẹp quê hương đất nước, tình đoàn kết các dân tộc anh em; qua đó giúp bạn đọc hiểu thêm về những trang sử hào hùng và hành trình giành độc lập dưới ngọn cờ của Đảng và Bác Hồ kính yêu.
  • Trung tâm Văn hóa và Thư viện Hà Nội lan tỏa hào khí cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9
    Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9, Trung tâm Văn hóa và Thư viện Hà Nội (cơ sở 1, phố Trần Hưng Đạo, phường Cửa Nam) tổ chức hoạt động trưng bày, phòng đọc chuyên đề lan tỏa sự kiện lịch sử trọng đại của dân tộc.
  • Xây dựng phường Bồ Đề phát triển toàn diện bền vững, văn minh, hiện đại
    Chiều 22/8, Đại hội đại biểu Đảng bộ phường Bồ Đề lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 diễn ra trong không khí trang trọng, dân chủ, trách nhiệm. Khẳng định quyết tâm xây dựng phường ngày càng hiện đại, giàu bản sắc, đáng sống ở phía Đông Thủ đô.
  • DPR IAN thả tim, tương tác nhiệt tình ngay khi đến Việt Nam, sẵn sàng cháy hết mình cho 8Wonder
    Tiếp sau The Kid LAROI, “chàng trai khiến cả sân Mỹ Đình phát cuồng” DPR IAN cũng vừa hạ cánh sân bay Nội Bài để góp mặt tại đại nhạc hội 8Wonder 2025: Momments of Wonder, sự kiện do Tập đoàn Vingroup tổ chức.
Đừng bỏ lỡ
  • Chương trình nghệ thuật đặc biệt “Hà Nội - Sáng mãi khát vọng Việt Nam”
    Chương trình là lời tri ân sâu sắc tới các thế hệ đi trước - những người đã hiến dâng tuổi trẻ và xương máu cho nền độc lập, tự do của Tổ quốc. Đồng thời, tôn vinh những thành tựu nổi bật, toàn diện và bền vững mà đất nước nói chung và Thủ đô Hà Nội nói riêng đã đạt được, đặc biệt sau 40 năm đổi mới.
  • "Nhà tôi có treo một lá cờ" - MV mới của Hà Anh Tuấn rợp sắc cờ đỏ, gợi niềm tự hào Việt Nam
    Ca khúc "Nhà tôi có treo một lá cờ" là bài hát trong MV mới của ca sĩ Hà Anh Tuấn. Ca khúc chứa chan tình yêu dành cho Quốc kỳ của người Việt Nam. Đồng thời là lời tri ân đến các thế hệ cha anh đã hy sinh vì độc lập, tự do; đồng thời gửi gắm thông điệp về niềm tự hào và trách nhiệm của thế hệ hôm nay trong hành trình dựng xây đất nước.
  • [Podcast] Cổng trại bảo an binh – Dấu ấn ngày toàn thắng
    Mùa thu năm 1945, Hà Nội rợp cờ đỏ sao vàng, khắp phố phường vạn người như một cùng cất tiếng hô vang “Độc lập – Tự do”, đánh dấu thắng lợi vĩ đại của Cách mạng tháng Tám. Trải qua tám thập kỷ, nhiều di tích từ mùa thu năm ấy vẫn còn hiện hữu giữa đời sống hôm nay, kể lại câu chuyện của một Thủ đô Anh hùng của đất nước Việt Nam anh hùng. Trong dòng chảy ấy, Cổng Trại Bảo An binh chính là dấu tích của cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám năm 1945 - một sự kiện lịch sử trọng đại của đất nước.
  • "Hạt giống hạnh phúc" - Phim tài liệu đặc biệt về tình hữu nghị Việt Nam và Cuba phát sóng tối 2/9
    Bộ phim tài liệu với tên gọi "Hạt giống hạnh phúc" sẽ được phát sóng vào 20h10 tối 2-9-2025 trên kênh VTV1. Cùng thời điểm này, Truyền hình Quốc gia Cuba - Cubavisión cũng phát sóng bộ phim đặc biệt này, mở ra một dấu mốc hiếm có trong lịch sử hợp tác truyền hình giữa hai nước.
  • [Video] Triển lãm “Mùa Xuân độc lập”: Tôn vinh khát vọng tự do và hòa bình qua lăng kính hội họa
    Với phong cách kết hợp giữa chất liệu sơn mài truyền thống và tư duy tạo hình đương đại, các tác phẩm được trưng bày trong triển lãm “Mùa Xuân độc lập” tại Bảo tàng Hồ Chí Minh nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng 8 thành công và 80 năm Quốc khánh 2/9, mỗi bức tranh của họa sỹ trẻ Chu Nhật Quang mang đến cảm nhận về chiều sâu thẩm mỹ mới mẻ, tôn vinh khát vọng độc lập, tự do và hòa bình của dân tộc Việt Nam.
  • Hà Nội rực rỡ cờ hoa – Tự hào 80 năm mùa Thu cách mạng
    Tháng Tám lịch sử lại về, mang theo ký ức hào hùng của dân tộc. Tròn 80 năm kể từ Cách mạng tháng Tám 1945, Hà Nội hôm nay khoác lên mình chiếc áo rực rỡ trong những ngày chuẩn bị cho Quốc khánh 2/9. Trên từng góc phố, nẻo đường, Thủ đô vừa cổ kính vừa hiện đại như sống lại khí thế mùa Thu cách mạng, đồng thời thể hiện khát vọng vươn lên của đất nước trong kỷ nguyên mới.
  • Kiện toàn Ban Chỉ đạo xây dựng, bảo tồn và phát huy giá trị khu di tích chùa Hương
    UBND Thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định số 4248/QĐ-UBND ngày 14/8/2025 về kiện toàn Ban Chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện Đề án đổi mới mô hình tổ chức, phương thức quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị khu di tích quốc gia đặc biệt lịch sử và danh lam thắng cảnh quần thể Hương Sơn (chùa Hương), thành phố Hà Nội.
  • Phát triển phường Từ Liêm thành đô thị văn minh tiêu biểu từ giá trị văn hóa truyền thống
    Sáng 19/8, Đảng bộ phường Từ Liêm (Hà Nội) đã long trọng tổ chức Đại hội đại biểu Đảng bộ phường Từ Liêm lần thứ I nhiệm kỳ 2025 - 2030 với tinh thần “Đoàn kết – Dân chủ - Kỷ cương – Đột phá – Phát triển”.
  • Khám phá 54 sắc màu văn hóa trong "Chung một ngôi nhà"
    Nhân kỷ niệm 80 năm Quốc khánh (2/9/1945 – 2/9/2025), Nhà xuất bản Kim Đồng giới thiệu ấn phẩm đặc biệt “Chung một ngôi nhà – Atlas 54 dân tộc Việt Nam” do tác giả Võ Thị Mai Chi biên soạn, họa sĩ Hồ Quốc Cường minh họa. Cuốn sách mang đến cho độc giả cái nhìn sinh động về văn hóa và đời sống tinh thần phong phú của 54 dân tộc, đồng thời là hành trang tinh thần giúp thế hệ trẻ gìn giữ bản sắc, nuôi dưỡng tình yêu quê hương và tự tin hội nhập quốc tế.
  • [Infographic] Lộ trình của các khối diễu binh, diễu hành dịp Quốc khánh 2/9
    Sáng 2/9, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, (Hà Nội) sẽ long trọng diễn ra Lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bắt đầu từ 6h30 và kết thúc lúc 10h. Dự kiến, sau khi đi qua lễ đài tại Quảng trường Ba Đình, các khối diễu binh, diễu hành sẽ chia làm 7 hướng, đi qua các tuyến phố trung tâm Thành phố Hà Nội.
"Vớt chiều" thổn thức mơ về xa… xưa…
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO