Hà Nội xưa - nay

Phố Châu Long - ký ức đẹp Hà Nội một thuở

Bảo Trâm 11:43 11/04/2024

Trải qua bao thăng trầm cùng lịch sử, phố Châu Long (quận Ba Đình, Hà Nội) vẫn còn giữ lại vẻ đẹp của một Hà Nội xưa sâu lắng, sang trọng mà gần gũi, kiêu sa mà mộc mạc… trong ký ức của những người yêu biết bao nhiêu mảnh đất ngàn năm văn hiến này.

image-11-tbrh.jpg

Em ơi! Hà Nội - phố!
Ta còn em mùi hoàng lan.
Ta còn em mùi hoa sữa.
Tiếng giày ai gõ nhịp đường khuya?
Cọt kẹt bước chân quen.
Thang gác thời gian
Mòn thân gỗ.
Ngôi sao lẻ lạc vào căn xép nhỏ...

Mỗi lần đi ngang qua những con phố cổ của Hà Nội, không hiểu sao trong tôi lại ngân nga lời thơ Phan Vũ. Những mái ngói phai màu cong cong trong chiều muộn, ô cửa xanh cũ kỹ, mùa thu hoa sữa nồng nàn, mùa đông lá bàng đỏ rực, mùa xuân hoa sưa trắng muốt, mùa hè tán sấu ve ran… Giữa cái ồn ào phố thị hiện đại, có một Hà Nội chầm chậm, mặc trầm, chạm vào ký ức khiến ta rưng rưng. Châu Long là một trong những con phố gợi cho người yêu Hà Nội nhiều hoài niệm đẹp như thế.

Con phố giàu ký ức

Phố Châu Long dài 477m, rộng 7m, bắt đầu từ phố Phó Đức Chính, cắt ngang qua phố Nguyễn Trường Tộ đến phố Quán Thánh, thuộc quận Ba Đình. Xưa, phố vốn được xây dựng trên nền đất của hai thôn Lạc Chính và Châu Yên thuộc tổng Yên Thành, huyện Vĩnh Thuận. So với bản đồ Hà Nội năm 1831, lúc bấy giờ Lạc Chính còn là 2 thôn: Ngũ Xã và tứ Chính, Châu Yên còn là hai thôn: Châu Long và Yên Canh, nay còn để lại dấu vết như đền Lạc Chính ở nhà số 15 thờ ông tổ nghề đúc đồng (Nguyễn Minh Không), đình làng Châu Long ở nhà số 4 ngõ Châu Long (bị phá từ năm 1947). Thời Pháp thuộc, Châu Long gồm hai phố khác nhau: đường số 93 (voie N093) năm 1928 được đặt tên là phố Ăng-toan Bon-nê (rue Antoine Bonnet) ở phía bắc, năm 1949 được gộp thêm phố Nguyễn Công Trứ ở phía Nam (là đường số 96 được đặt tên từ năm 1931), đến năm 1951 được gộp thêm một đoạn của đường số 96 (voie N096) mới được xây dựng để hình thành phố Châu Long ngày nay.
Mỗi giai đoạn, thời kỳ lịch sử lại để lại nơi con phố này nhiều chứng tích. Trải qua những năm tháng thăng trầm cùng lịch sử Hà Nội, phố Châu Long đã lưu giữ nhiều ký ức của một Hà Nội xưa - một Hà Nội thương nhớ trong hoài niệm bao người.

Nơi cất giữ vẻ đẹp Hà Nội xưa

Cách đây gần 150 năm, khi thực dân Pháp chiếm Thành Hà Nội và quy hoạch, xây dựng cho mục đích lâu dài của thuộc địa, những kiến trúc Pháp bắt đầu xuất hiện. Biệt thự Pháp xây dựng muộn hơn, nhưng cũng đều có tuổi đời trên dưới một thế kỷ. Cũng như nhiều phố cổ ở Hà Nội, vẻ đẹp của phố Châu Long có sự hiện diện của những biệt thự thời Pháp.

z5254926210191-eea2d01322be8919566f26446c4a7bff-8916-8044.jpg

Những biệt thự mang đậm dấu ấn kiến trúc Pháp với những nét đặc trưng được thể hiện qua mái nhà lợp ngói, các góc mái uốn cong, kiểu dáng cửa sổ, dầm cột… cùng phong cách kiến trúc cổ điển giao thoa Đông - Tây đã tạo nên dấu ấn văn hóa rất riêng cho Hà Nội. Có căn biệt thự ở phố Châu Long đã được UBND TP Hà Nội ghi nhận là một trong những căn nhà cổ đẹp và nguyên vẹn nhất của thành phố, được bảo tồn và giữ gìn như một tác phẩm nghệ thuật.
Bên cạnh những căn biệt thự thời Pháp mang nét sang trọng, tráng lệ, phố Châu Long còn những ngôi nhà cổ mang vẻ đẹp của sự cũ kỹ, hoài niệm của Hà Nội từ trăm năm trước. Căn nhà số 36 là một minh chứng Ngôi nhà này được xây dựng từ năm 1900. Trong suốt hơn một thế kỷ, Hà Nội đã có nhiều thay đổi, nhưng ngôi nhà vẫn gần như còn nguyên thiết kế ngày đầu, như một khoảng lặng của thời gian, một gam màu trầm giữa cái rực rỡ, nhộn nhịp của phố thị hiện đại.

Những lớp sơn bạc phếch, những những góc tường bám đầy rêu phong, cánh cửa gỗ mục… đã tạo nên một không gian đầy hoài niệm của một Hà Nội “cọt kẹt bước chân quen/ thang gác thời gian/ mòn thân gỗ/ ngôi sao lẻ lạc vào căn xép nhỏ” (thơ Phan Vũ) trong ký ức biết bao người. Đây cũng là địa chỉ được nhiều du khách chú ý, yêu thích thời gian gần đây.

Ký ức Hà Nội xưa trong phố Châu Long, cũng còn in dấu trong ngôi chùa cổ kính - chùa Châu Long.

Chùa Châu Long, hay Phúc Lâm tự, tọa lạc tại số 44 phố Châu Long, tương truyền là nơi công chúa của vua Trần Nhân Tông tu tập. Xưa kia, đây là một gò đất ăn ra giữa hồ Trúc Bạch, được gọi là núi Châu Long. Trải qua nhiều lần trùng tu, chùa vẫn giữ được nét cổ kính và lưu giữ nhiều hiện vật, đồ trang trí có giá trị nghệ thuật. Năm 1994, chùa Châu Long được xếp hạng Di tích nghệ thuật kiến trúc cấp quốc gia.

Lưu giữ di sản kiến trúc

Cũng như bao người dân Hà Nội, người Châu Long yêu và tự hào biết bao nhiêu về con phố thân thương, giàu ký ức của mình. Bà Hoàng Thị Xuân, một người sinh ra và lớn lên ở phố Châu Long chia sẻ, bà thân thuộc từng góc phố, ngôi nhà, thậm chí có thể đếm được hết bao nhiêu ngôi nhà, cây xanh ở khu vực này.

Thời gian chảy trôi, cuộc sống vận động không ngừng, đó là quy luật. Nhưng càng phát triển, người ta lại càng muốn gìn giữ ký ức, như một nơi neo đậu cho những giá trị cốt lõi. Bằng những cách riêng, nhiều người đã hành động, giữ lại cho Hà Nội những vẻ đẹp của mảnh đất ngàn năm văn hiến.

l3rthntynty.jpg

Từ nhiều năm nay, kiến trúc sư Thanh Thủy cùng những thành viên trong nhóm Ký họa đô thị Hà Nội đã góp phần lưu giữ lại nét đẹp của Thủ đô xưa qua những bức ký họa chân thực và sống động của mình.

“Chúng tôi yêu vẽ, yêu nơi mình đang sống, yêu Hà Nội nên muốn lưu giữ bằng ký họa những gì đẹp đẽ đang còn lại đâu đó. Cái giá trị mất đi sẽ không bao giờ quay trở lại, thay vì nuối tiếc, chúng ta hãy gìn giữ những gì đang có, đó là những giá trị rất riêng của Hà Nội mà không một đô thị nào có được”, kiến trúc sư Thanh Thủy Thủy chia sẻ.

Những góc nhỏ dưới ánh đèn vàng và mưa bụi, những mái ngói rong rêu nứt vỡ cố oằn mình tồn tại, những khung cửa bạc phếch với ban công gỉ sét màu thời gian, những gánh hàng rong lang thang với tiếng rao lạc lõng giữa còi xe và nhạc xập xình, những tô bún nóng trên vỉa hè chật chội, những mái bạt, cột điện cũ ngả nghiêng chen chân ôm lấy nhau đứng cho vững trong quá trình đô thị hóa, bê tông hóa khốc liệt… tất cả đã khơi nguồn cảm hứng để các tác giả ký họa nên một Châu Long thật thân thương, thật Hà Nội.

“Khi xem những bức ký họa này, trong tôi lại ùa về bao ký ức, hình ảnh ở những nơi chúng tôi đi qua”, bà Hoàng Thị Xuân xúc động chia sẻ.

Bà Bùi Thị Kim Nga thành viên nhóm Ký họa đô thị Hà Nội chia sẻ: qua những không gian đô thị pha trộn giữa quá khứ và hiện tại; các tác giả đã thể hiện những góc nhìn khác nhau, những dấu ấn riêng của con phố Châu Long, qua đó làm sáng lên di sản của Thủ đô trong ký ức của bao thế hệ người Hà Nội, để ta thêm yêu mảnh đất này.

Theo kiến trúc sư Thanh Thủy, đô thị hóa luôn là vấn đề nóng bỏng và cấp thiết. Làm sao để dung hòa giữa truyền thống, di sản, văn hóa và phát triển đô thị cũng là bài toán khó. Chị hy vọng, qua ký họa, nghệ thuật, sẽ góp thêm góc nhìn đa dạng để mọi người nâng cao nhận thức, yêu hơn nơi mình đang sống và chung tay gìn giữ những giá trị đẹp của đời sống đô thị./.

Mới đây, UBND phường Trúc Bạch và nhóm ký họa đô thị Hà Nội đã tổ chức triển lãm “Đánh thức nét đẹp kiến trúc phố Châu Long qua góc nhìn ký họa đô thị”. Triển lãm là hoạt động đầu tiên trong chuỗi các hoạt động giúp cộng đồng dân cư địa phương tìm hiểu và chung tay bảo tồn các giá trị văn hóa, lịch sử, kiến trúc. Sau khi kết thúc, triển lãm sẽ tiếp tục trưng bày tại Khu phố ẩm thực đêm Đảo Ngọc Ngũ Xã từ ngày 30/3 - 7/4/2024.

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Giới thiệu 150 bức ảnh quý về “Hà Nội ngày tiếp quản”
    150 bức ảnh quý về ngày đoàn quân tiến về Hà Nội, giải phóng Thủ đô (ngày 10/10/1954) vừa được giới thiệu với công chúng trong triển lãm ảnh “Hà Nội ngày tiếp quản” tại Trung tâm Thông tin văn hóa Hồ Gươm - số 2 Lê Thái Tổ, quận Hoàn Kiếm Hà Nội.
  • Chuyện kể ngày tiếp quản Thủ đô
    Năm nào cũng vậy, cứ đến ngày 10/10 là các cựu thanh niên xung phong (TNXP) công tác tiếp quản Thủ đô trong ngày giải phóng năm xưa lại gặp nhau. Dẫu số lượng người tham dự ngày càng ít đi vì người mất, người ốm đau, bệnh tật nhưng mỗi lần gặp lại, những kỉ niệm về ngày tiếp quản Thủ đô lại ùa về trong họ, như chưa từng có dấu vết của thời gian…
  • Bản hùng ca làng kháng chiến của Thủ đô
    Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945 - 1954), Thủ đô Hà Nội đã có nhiều “làng kháng chiến” ra đời. Chính ở những ngôi làng ấy, quân và dân đã cùng nhau đánh trận, diệt địch, thu giữ nhiều vũ khí, góp phần làm nên những chiến thắng vẻ vang, tạo thành bản hùng ca và thắp sáng truyền thống anh hùng cách mạng của mảnh đất Thăng Long - Hà Nội ngàn năm văn hiến. Tròn 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, chúng tôi tìm về những làng kháng chiến thuộc địa bàn huyện Đông Anh, Mê Linh và Thanh Oai. Nhữ
  • Đề xuất khôi phục và phát triển "Bát cảnh Tây Hồ" được đề cử Giải thưởng Bùi Xuân Phái
    Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội do báo Thể thao và Văn hóa và gia đình cố họa sĩ Bùi Xuân Phái thành lập từ năm 2008, nhằm trao cho các tác giả, tác phẩm, ý tưởng, việc làm có giá trị khoa học, nghệ thuật cao, thấm đượm tình yêu Hà Nội.
  • Ngày ấy... quê hương & chúng tôi
    Quê tôi - thị trấn Vân Đình, huyện Ứng Hòa, TP. Hà Nội xưa có tên là Ngã Tư Đình thuộc tỉnh Hà Tây. Sở dĩ có tên gọi này là bởi khi ấy Ngã Tư Đình có đường thông bốn ngả: phía Bắc ra Hà Nội; phía Nam xuống Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình…; phía Tây sang Mỹ Đức vào Hòa Bình; phía Đông tới Thường Tín, vượt sông Hồng đến Hưng Yên... Tuy chỉ là con phố nhỏ nhưng nơi đây vẫn được xem là trung tâm chính trị, kinh tế của huyện Ứng Hòa.
  • “Cờ ngày nào tung bay trên phố”
    Từ thuở ấu thơ đến lúc trưởng thành, tôi đã bao lần hòa giọng ca của mình cùng bạn bè hát bài “Tiến về Hà Nội” (Nhạc và lời của Văn Cao). Lần nào hát đến câu: “Cờ ngày nào tung bay trên phố…” tôi đều xúc động đến nghẹn lời. Ký ức những ngày mùa thu lịch sử năm 1954 như hiển hiện ra trước mắt, đưa tôi trở về với tuổi thơ trong ngôi nhà cổ kính bên hồ Hoàn Kiếm ngày xưa.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Thủ đô Hà Nội luôn luôn có vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng
    Sáng 10/10, tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam - Quốc hội - Chủ tịch nước - Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam - Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Thành phố Hà Nội tổ chức trọng thể Lễ kỷ niệm cấp quốc gia 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024).
  • Viết tiếp những trang sử vẻ vang của Thủ đô văn hiến, anh hùng
    Năm 2024 đánh dấu mốc son 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024). Nhìn lại quãng thời gian 2/3 thế kỷ kể từ sau ngày giải phóng, có thể thấy những bước chuyển mình của Thủ đô trên tất cả các lĩnh vực. Những thành quả đã đạt được góp phần viết tiếp trang sử vẻ vang của Thành phố anh hùng, Thủ đô ngàn năm văn hiến.
  • [Video] Thủ đô Hà Nội rực sắc cờ hoa trong ngày thu lịch sử
    Trong những ngày mùa thu lịch sử kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, từng ngõ nhỏ, phố nhỏ của Hà Nội như khoác lên mình tấm áo mới với sắc cờ hoa khắp phố phường. Đặt chân đến nơi đâu ở Hà Nội thời điểm này cũng thấy cờ Đảng, cờ Tổ quốc, hồng kỳ phấp phới bay trong gió, trên các tuyến đường những biểu ngữ, băng rôn lan tỏa hình ảnh Thủ đô Vì hòa bình, Thành phố Sáng tạo… thêm một lần nữa khẳng định ý nghĩa lịch sử đặc biệt của ngày giải phóng Thủ đô đối với Hà Nội cùng như người dân cả nước.
  • Sống mãi với ký ức Ngày Giải phóng Thủ đô
    Đã 70 năm trôi qua, những thanh niên xung phong, chiến sĩ tiếp quản Thủ đô ngày ấy giờ đã bước sang tuổi xưa nay hiếm, mái tóc đã nhuốm màu thời gian bạc trắng nhưng những ký ức về Ngày Giải phóng Thủ đô vẫn còn vẹn nguyên trong tâm trí họ. Và những ký ức đẹp đẽ, hào hùng ấy sẽ là ngọn lửa cháy mãi tiếp nối cho niềm tự hào, tình yêu Hà Nội, tình yêu đất nước cho những thế hệ mai sau.
  • Sôi nổi ngày hội văn hoá thể thao trường mầm non Xuân Tảo
    Nhằm giúp trẻ có cơ hội thể hiện các tố chất: Nhanh - mạnh - bền - khéo léo, giúp trẻ phát triển toàn diện, sáng 10/10, trường Mầm non Xuân Tảo đã tổ chức thành công “Ngày hội thể dục thể thao” đầy vui nhộn.
Đừng bỏ lỡ
  • [Podcast] Đặc trưng trong tính cách và lối sống của người Hà Nội
    Thăng Long - Hà Nội ngàn đời lắng hồn sông núi, hội tụ, kết tinh lớp lớp bề dày văn hóa, làm nên những giá trị riêng có: khí phách, trí tuệ, tâm hồn và đặc biệt là phẩm cách được định danh người Tràng An. Qua thời gian người Hà Nội xưa và nay đã thay đổi khá nhiều, từ quan niệm, tính cách cho đến lối sống. Tuy nhiên, dù vạn vật biến thiên thì cái “chất” của người Hà Thành vẫn ẩn khuất đâu đó và được lưu giữ cùng thời gian.
  • Thưởng lãm những bức ảnh dung dị, mộc mạc của “Hà Nội một thời để nhớ”
    86 bức ảnh đen trắng ghi lại những khoảnh khắc dung dị, đời thường của Thủ đô Hà Nội từ những năm 1992 cho đến năm 2012 vừa được giới thiệu trong triển lãm ảnh “Hà Nội một thời để nhớ” diễn ra tại Biệt thự Pháp cổ 49 Trần Hưng Đạo, Hà Nội.
  • Nhạc sĩ Đoàn Bổng: Từ chiếc nôi văn hóa quê hương đến duyên nợ với Hà Nội
    Khát khao được thử sức và chinh phục âm nhạc đã thôi thúc chàng trai Đoàn Bổng từ bỏ công việc kế toán ở công trường thủy lợi Ngoại Độ (cuối huyện Ứng Hòa), về Hà Nội để thi vào khoa sáng tác trường Âm nhạc Việt Nam. Sau gần nửa thế kỷ gắn bó với âm nhạc, những thành quả mà nhạc sĩ Đoàn Bổng gặt hái được đã minh chứng cho sự lựa chọn đúng đắn này.
  • Ấn tượng chương trình nghệ thuật “Thủ đô 70 năm - Bản hùng ca”
    Tại Lễ kỷ niệm cấp quốc gia 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024) do Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và Thành phố Hà Nội tổ chức sáng 10/10, chương trình nghệ thuật chủ đề “Thủ đô 70 năm - Bản hùng ca” đã để lại ấn tượng sâu sắc với các đại biểu.
  • Kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô: “Đảng và Nhà nước đã có nhiều văn kiện quan trọng về Thủ đô Hà Nội với tầm nhìn mới và tư duy đột phá”
    Đồng chí Bùi Thị Minh Hoài, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội, nhấn mạnh: “Nhìn lại 70 năm phấn đấu hy sinh, xây dựng và phát triển, Hà Nội và Nhân dân cả nước càng có quyền tự hào về Hà Nội yêu dấu của chúng ta, Thủ đô văn hiến và anh hùng, Thủ đô của lương tri và phẩm giá con người”.
  • Tái bản nhiều ấn phẩm đặc sắc về Hà Nội
    Nhân dịp kỉ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024), NXB Kim Đồng tái bản nhiều ấn phẩm đặc sắc về Hà Nội. Những cuốn sách cho thấy bề dày lịch sử, bề sâu văn hóa, truyền thống hào hoa, thanh lịch nhưng cũng rất dũng cảm kiên cường của Người Hà Nội. Và không chỉ gợi nhớ những ký ức đẹp đẽ về Hà Nội xưa, những cuốn sách mang âm hưởng của Hà Nội ngày hôm nay cho độc giả thêm tự hào về Thủ đô mến yêu.
  • Giới thiệu 150 bức ảnh quý về “Hà Nội ngày tiếp quản”
    150 bức ảnh quý về ngày đoàn quân tiến về Hà Nội, giải phóng Thủ đô (ngày 10/10/1954) vừa được giới thiệu với công chúng trong triển lãm ảnh “Hà Nội ngày tiếp quản” tại Trung tâm Thông tin văn hóa Hồ Gươm - số 2 Lê Thái Tổ, quận Hoàn Kiếm Hà Nội.
  • [Video] Vẹn nguyên ký ức Ngày Giải phóng Thủ đô
    Ngày Giải phóng Thủ đô 10/10/1954 là mốc son lịch sử đặc biệt quan trọng và có ý nghĩa với Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân Hà Nội cũng như cả nước. Ngày ấy, Đại đoàn 308 dẫn đầu là Trung đoàn Thủ đô tiến vào Hà Nội. Từ sáng sớm đường phố Hà Nội đã rợp cờ hoa, người dân đổ ra khắp mọi nẻo đường chào đón đoàn quân chiến thắng trở về.
  • Triển lãm Sách chào mừng 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô
    Ngày 9/10, tại Thư viện Quốc gia Việt Nam (số 44 Tràng Thi, Hoàn Kiếm, Hà Nội), Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội và Hội Xuất bản Việt Nam tổ chức Triển lãm Sách chào mừng Kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954-10/10//2024).
  • Phát hành bộ tem chào mừng 70 năm Giải phóng Thủ đô
    Bộ tem chào mừng 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024) sẽ được Bộ TT&TT phát hành đặc biệt đúng vào ngày 10/10/2024.
Phố Châu Long - ký ức đẹp Hà Nội một thuở
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO