Hà Nội xưa - nay

Phố Châu Long - ký ức đẹp Hà Nội một thuở

Bảo Trâm 11:43 11/04/2024

Trải qua bao thăng trầm cùng lịch sử, phố Châu Long (quận Ba Đình, Hà Nội) vẫn còn giữ lại vẻ đẹp của một Hà Nội xưa sâu lắng, sang trọng mà gần gũi, kiêu sa mà mộc mạc… trong ký ức của những người yêu biết bao nhiêu mảnh đất ngàn năm văn hiến này.

image-11-tbrh.jpg

Em ơi! Hà Nội - phố!
Ta còn em mùi hoàng lan.
Ta còn em mùi hoa sữa.
Tiếng giày ai gõ nhịp đường khuya?
Cọt kẹt bước chân quen.
Thang gác thời gian
Mòn thân gỗ.
Ngôi sao lẻ lạc vào căn xép nhỏ...

Mỗi lần đi ngang qua những con phố cổ của Hà Nội, không hiểu sao trong tôi lại ngân nga lời thơ Phan Vũ. Những mái ngói phai màu cong cong trong chiều muộn, ô cửa xanh cũ kỹ, mùa thu hoa sữa nồng nàn, mùa đông lá bàng đỏ rực, mùa xuân hoa sưa trắng muốt, mùa hè tán sấu ve ran… Giữa cái ồn ào phố thị hiện đại, có một Hà Nội chầm chậm, mặc trầm, chạm vào ký ức khiến ta rưng rưng. Châu Long là một trong những con phố gợi cho người yêu Hà Nội nhiều hoài niệm đẹp như thế.

Con phố giàu ký ức

Phố Châu Long dài 477m, rộng 7m, bắt đầu từ phố Phó Đức Chính, cắt ngang qua phố Nguyễn Trường Tộ đến phố Quán Thánh, thuộc quận Ba Đình. Xưa, phố vốn được xây dựng trên nền đất của hai thôn Lạc Chính và Châu Yên thuộc tổng Yên Thành, huyện Vĩnh Thuận. So với bản đồ Hà Nội năm 1831, lúc bấy giờ Lạc Chính còn là 2 thôn: Ngũ Xã và tứ Chính, Châu Yên còn là hai thôn: Châu Long và Yên Canh, nay còn để lại dấu vết như đền Lạc Chính ở nhà số 15 thờ ông tổ nghề đúc đồng (Nguyễn Minh Không), đình làng Châu Long ở nhà số 4 ngõ Châu Long (bị phá từ năm 1947). Thời Pháp thuộc, Châu Long gồm hai phố khác nhau: đường số 93 (voie N093) năm 1928 được đặt tên là phố Ăng-toan Bon-nê (rue Antoine Bonnet) ở phía bắc, năm 1949 được gộp thêm phố Nguyễn Công Trứ ở phía Nam (là đường số 96 được đặt tên từ năm 1931), đến năm 1951 được gộp thêm một đoạn của đường số 96 (voie N096) mới được xây dựng để hình thành phố Châu Long ngày nay.
Mỗi giai đoạn, thời kỳ lịch sử lại để lại nơi con phố này nhiều chứng tích. Trải qua những năm tháng thăng trầm cùng lịch sử Hà Nội, phố Châu Long đã lưu giữ nhiều ký ức của một Hà Nội xưa - một Hà Nội thương nhớ trong hoài niệm bao người.

Nơi cất giữ vẻ đẹp Hà Nội xưa

Cách đây gần 150 năm, khi thực dân Pháp chiếm Thành Hà Nội và quy hoạch, xây dựng cho mục đích lâu dài của thuộc địa, những kiến trúc Pháp bắt đầu xuất hiện. Biệt thự Pháp xây dựng muộn hơn, nhưng cũng đều có tuổi đời trên dưới một thế kỷ. Cũng như nhiều phố cổ ở Hà Nội, vẻ đẹp của phố Châu Long có sự hiện diện của những biệt thự thời Pháp.

z5254926210191-eea2d01322be8919566f26446c4a7bff-8916-8044.jpg

Những biệt thự mang đậm dấu ấn kiến trúc Pháp với những nét đặc trưng được thể hiện qua mái nhà lợp ngói, các góc mái uốn cong, kiểu dáng cửa sổ, dầm cột… cùng phong cách kiến trúc cổ điển giao thoa Đông - Tây đã tạo nên dấu ấn văn hóa rất riêng cho Hà Nội. Có căn biệt thự ở phố Châu Long đã được UBND TP Hà Nội ghi nhận là một trong những căn nhà cổ đẹp và nguyên vẹn nhất của thành phố, được bảo tồn và giữ gìn như một tác phẩm nghệ thuật.
Bên cạnh những căn biệt thự thời Pháp mang nét sang trọng, tráng lệ, phố Châu Long còn những ngôi nhà cổ mang vẻ đẹp của sự cũ kỹ, hoài niệm của Hà Nội từ trăm năm trước. Căn nhà số 36 là một minh chứng Ngôi nhà này được xây dựng từ năm 1900. Trong suốt hơn một thế kỷ, Hà Nội đã có nhiều thay đổi, nhưng ngôi nhà vẫn gần như còn nguyên thiết kế ngày đầu, như một khoảng lặng của thời gian, một gam màu trầm giữa cái rực rỡ, nhộn nhịp của phố thị hiện đại.

Những lớp sơn bạc phếch, những những góc tường bám đầy rêu phong, cánh cửa gỗ mục… đã tạo nên một không gian đầy hoài niệm của một Hà Nội “cọt kẹt bước chân quen/ thang gác thời gian/ mòn thân gỗ/ ngôi sao lẻ lạc vào căn xép nhỏ” (thơ Phan Vũ) trong ký ức biết bao người. Đây cũng là địa chỉ được nhiều du khách chú ý, yêu thích thời gian gần đây.

Ký ức Hà Nội xưa trong phố Châu Long, cũng còn in dấu trong ngôi chùa cổ kính - chùa Châu Long.

Chùa Châu Long, hay Phúc Lâm tự, tọa lạc tại số 44 phố Châu Long, tương truyền là nơi công chúa của vua Trần Nhân Tông tu tập. Xưa kia, đây là một gò đất ăn ra giữa hồ Trúc Bạch, được gọi là núi Châu Long. Trải qua nhiều lần trùng tu, chùa vẫn giữ được nét cổ kính và lưu giữ nhiều hiện vật, đồ trang trí có giá trị nghệ thuật. Năm 1994, chùa Châu Long được xếp hạng Di tích nghệ thuật kiến trúc cấp quốc gia.

Lưu giữ di sản kiến trúc

Cũng như bao người dân Hà Nội, người Châu Long yêu và tự hào biết bao nhiêu về con phố thân thương, giàu ký ức của mình. Bà Hoàng Thị Xuân, một người sinh ra và lớn lên ở phố Châu Long chia sẻ, bà thân thuộc từng góc phố, ngôi nhà, thậm chí có thể đếm được hết bao nhiêu ngôi nhà, cây xanh ở khu vực này.

Thời gian chảy trôi, cuộc sống vận động không ngừng, đó là quy luật. Nhưng càng phát triển, người ta lại càng muốn gìn giữ ký ức, như một nơi neo đậu cho những giá trị cốt lõi. Bằng những cách riêng, nhiều người đã hành động, giữ lại cho Hà Nội những vẻ đẹp của mảnh đất ngàn năm văn hiến.

l3rthntynty.jpg

Từ nhiều năm nay, kiến trúc sư Thanh Thủy cùng những thành viên trong nhóm Ký họa đô thị Hà Nội đã góp phần lưu giữ lại nét đẹp của Thủ đô xưa qua những bức ký họa chân thực và sống động của mình.

“Chúng tôi yêu vẽ, yêu nơi mình đang sống, yêu Hà Nội nên muốn lưu giữ bằng ký họa những gì đẹp đẽ đang còn lại đâu đó. Cái giá trị mất đi sẽ không bao giờ quay trở lại, thay vì nuối tiếc, chúng ta hãy gìn giữ những gì đang có, đó là những giá trị rất riêng của Hà Nội mà không một đô thị nào có được”, kiến trúc sư Thanh Thủy Thủy chia sẻ.

Những góc nhỏ dưới ánh đèn vàng và mưa bụi, những mái ngói rong rêu nứt vỡ cố oằn mình tồn tại, những khung cửa bạc phếch với ban công gỉ sét màu thời gian, những gánh hàng rong lang thang với tiếng rao lạc lõng giữa còi xe và nhạc xập xình, những tô bún nóng trên vỉa hè chật chội, những mái bạt, cột điện cũ ngả nghiêng chen chân ôm lấy nhau đứng cho vững trong quá trình đô thị hóa, bê tông hóa khốc liệt… tất cả đã khơi nguồn cảm hứng để các tác giả ký họa nên một Châu Long thật thân thương, thật Hà Nội.

“Khi xem những bức ký họa này, trong tôi lại ùa về bao ký ức, hình ảnh ở những nơi chúng tôi đi qua”, bà Hoàng Thị Xuân xúc động chia sẻ.

Bà Bùi Thị Kim Nga thành viên nhóm Ký họa đô thị Hà Nội chia sẻ: qua những không gian đô thị pha trộn giữa quá khứ và hiện tại; các tác giả đã thể hiện những góc nhìn khác nhau, những dấu ấn riêng của con phố Châu Long, qua đó làm sáng lên di sản của Thủ đô trong ký ức của bao thế hệ người Hà Nội, để ta thêm yêu mảnh đất này.

Theo kiến trúc sư Thanh Thủy, đô thị hóa luôn là vấn đề nóng bỏng và cấp thiết. Làm sao để dung hòa giữa truyền thống, di sản, văn hóa và phát triển đô thị cũng là bài toán khó. Chị hy vọng, qua ký họa, nghệ thuật, sẽ góp thêm góc nhìn đa dạng để mọi người nâng cao nhận thức, yêu hơn nơi mình đang sống và chung tay gìn giữ những giá trị đẹp của đời sống đô thị./.

Mới đây, UBND phường Trúc Bạch và nhóm ký họa đô thị Hà Nội đã tổ chức triển lãm “Đánh thức nét đẹp kiến trúc phố Châu Long qua góc nhìn ký họa đô thị”. Triển lãm là hoạt động đầu tiên trong chuỗi các hoạt động giúp cộng đồng dân cư địa phương tìm hiểu và chung tay bảo tồn các giá trị văn hóa, lịch sử, kiến trúc. Sau khi kết thúc, triển lãm sẽ tiếp tục trưng bày tại Khu phố ẩm thực đêm Đảo Ngọc Ngũ Xã từ ngày 30/3 - 7/4/2024.

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Tự hào Hoàn Kiếm - Nối mạch nguồn xưa, tri ân và tiếp bước
    Tối 13/6/2025, UBND quận Hoàn Kiếm tổ chức chương trình “Tự hào Hoàn Kiếm – Nối mạch truyền thống, tri ân và tiếp bước” tại Trung tâm Giao lưu Văn hóa Phố cổ Hà Nội (số 50 Đào Duy Từ, phường Hàng Buồm), nhân kỷ niệm 64 năm Ngày thành lập quận. Sự kiện nhằm tri ân các tổ chức, cá nhân tiêu biểu đã có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn.
  • Bách hóa Tổng hợp Hà Nội - Ký ức một thời
    Mỗi lần có dịp qua phố Tràng Tiền, ngắm nhìn tòa nhà Tràng Tiền Plaza lộng lẫy, trong tôi lại tràn về những hoài niệm một thời xa xưa - khi nơi đây còn là Bách hóa Tổng hợp. Vẫn con phố ấy, góc quen ấy mà không gian giờ đã đổi thay.
  • Xứ Đoài - miền đất thiêng, vùng đất thơ
    Có những vùng đất chỉ cần thầm nhắc tên đã khơi dậy bao xúc cảm thi ca như sông Hương - núi Ngự, sông Lam - núi Hồng. Và xứ Đoài, với tâm điểm là núi Tản - sông Đà, cũng là một miền đất thiêng, một vùng đất thơ như thế.
  • Phục dựng nghi lễ tế Đinh tại đền Đức Thánh Cả
    Ngày 9/3/2025, nghi lễ tế Đinh đã điễn ra tại đền Đức Thánh Cả, thôn Hữu Vĩnh, xã Bình Lưu Quang, huyện Ứng Hòa, TP. Hà Nội. Việc phục dựng nghi lễ là một phần trong chiến lược bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của địa phương.
  • Tây Hồ – Nơi giao thoa giữa quá khứ và hiện tại trong bảo tồn văn hóa
    Quận Tây Hồ, một trong những quận trung tâm của Thủ đô Hà Nội, không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp tự nhiên mà còn là nơi chứa đựng nhiều giá trị văn hóa lịch sử. Quận Tây Hồ là một khu vực đặc biệt với sự kết hợp hài hòa giữa không gian xanh mát của các hồ, làng nghề truyền thống và các di sản văn hóa phong phú. Những năm qua, Tây Hồ đã và đang thực hiện công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, tạo nên một hình ảnh đầy bản sắc và thu hút du khách.
  • Một thoáng ký ức Hà Nội xưa
    Nếu mang nắng chiều chiếu nghiêng nghiêng vào ngăn ký ức của người Hà Nội, dễ sẽ thấy gói hàng Tết thời xa vắng, thấy chiếc áo chần bông xúng xính chờ cái rét ngọt để diện đi chơi… Thời gian có khả năng diệu kỳ, đôi khi có thể biến những khoảnh khắc tưởng chừng như thiếu thốn, khó khăn nhất trở thành tình cảm nhất, vui vẻ nhất; biến những điều răn dạy khắt khe nay trở thành lời vàng thước ngọc muốn gửi gắm lại cho thế hệ sau…
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • TP. Hồ Chí Minh trưng bày 17 Bảo vật quốc gia
    Từ ngày 29/6 đến 10/8/2025 tại Bảo tàng Lịch sử TP Hồ Chí Minh sẽ diễn ra trưng bày chuyên đề “Bảo vật quốc gia - Những kiệt tác di sản”.
  • Ra mắt sách tranh song ngữ “Kể chuyện Bác Hồ”
    Nhân kỷ niệm 100 năm thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (6/1925 – 6/2025), Nhà xuất bản Kim Đồng giới thiệu tới bạn đọc cuốn sách tranh "Kể chuyện Bác Hồ", ấn bản song ngữ Việt – Trung.
  • Chuyện kể về Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam
    Trong hành trình mở cõi về phương Nam của dân tộc Việt Nam, các chúa Nguyễn hiện lên như những nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa, với các quyết sách chiến lược và nghệ thuật bang giao khôn khéo, đặc biệt trong quan hệ với triều đình Chân Lạp. Cuốn sách “Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam” của nhà giáo, nhà nghiên cứu sử học Nguyễn Hữu Hiếu, do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát hành tháng 6/2025, là một công trình giàu tư liệu và cảm hứng góp phần tái hiện sinh động giai đoạn lịch sử đặc biệt ấy.
  • Người dân cần chủ động phòng tránh lũ quét, sạt lở đất do mưa lớn ở Bắc Bộ
    Theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia: Từ ngày 28/6 đến 2/7/2025, Bắc Bộ có khả năng xảy ra đợt mưa rất lớn, lượng mưa có thể lên tới 100–300mm, có nơi trên 500mm.
  • Hà Nội: Đẩy mạnh xây dựng tổng thể hệ thống hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai
    UBND Thành phố ban hành Công văn số 3715/UBND-NNMT ngày 25/6 về việc triển khai thực hiện Dự án xây dựng tổng thể hệ thống hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai Thành phố và việc đẩy nhanh tiến độ xây dựng, hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai trên địa bàn Thành phố.
Đừng bỏ lỡ
  • 9 tựa sách hay trong Tủ sách gia đình của Nhã Nam
    Ngày Gia đình Việt Nam 28/6 là dịp để mỗi người lắng lại, cảm nhận rõ hơn giá trị của tình thân, của những khoảnh khắc bên nhau giản dị mà quý giá. Trong nhịp sống hiện đại, một trong những cách đẹp đẽ để giữ gìn và bồi đắp sợi dây gắn kết gia đình chính là cùng nhau đọc sách – những cuốn sách đầy yêu thương, sẻ chia và thấu cảm. Hiểu được điều đó, Nhã Nam đã kỳ công tuyển chọn và xây dựng Tủ sách Gia đình. Đây là những cuốn sách giúp nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, lan tỏa giá trị yêu thương trong mỗi mái ấm, để mỗi em bé đều được lớn lên trong vòng tay chan chứa hạnh phúc của gia đình.
  • Phu nhân Tổng Bí thư và Tổng Giám đốc UNESCO tham dự triển lãm ảnh "Chúng tôi có thể"
    Các tác phẩm là sản phẩm tiêu biểu của dự án “Chúng tôi CÓ THỂ” – sáng kiến phối hợp giữa UNESCO và Bộ Giáo dục và Đào tạo, hướng đến mục tiêu trao quyền học tập và phát triển toàn diện cho phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại các vùng khó khăn.
  • Người đẹp Phú Yên Hà Trúc Linh đăng quang Hoa hậu Việt Nam 2024
    Hà Trúc Linh - 21 tuổi, quê Phú Yên, sinh viên Đại học Tài chính Marketing TP HCM - vượt top 24 để đoạt vương miện Hoa hậu Việt Nam 2024.
  • Ra mắt sách “Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn"
    Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vừa ra mắt cuốn sách "Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn", tuyển chọn các bài viết tiêu biểu của nữ trí thức trên tuần báo Phụ nữ tân văn – một diễn đàn quan trọng trong phong trào nữ quyền Việt Nam đầu thế kỷ XX. Ấn phẩm dày 600 trang, do Đoàn Ánh Dương biên soạn và giới thiệu, được phát hành trên toàn quốc từ tháng 6/2025.
  • Hà Nội nêu cao tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”
    Tại kỳ họp thứ 24 (kỳ họp chuyên đề) diễn ra sáng 27/6, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 đã thông qua Nghị quyết về phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực kinh tế - xã hội trên địa bàn Thành phố, bảo đảm thực hiện đúng phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
  • Phát động cuộc thi ảnh báo chí 'Việt Nam trên hành trình đổi mới’
    Cuộc thi ảnh báo chí “Việt Nam trên hành trình đổi mới” do Báo Nhân Dân phối hợp Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức nhằm tuyên truyền, quảng bá hình ảnh đất nước, con người, những thành tựu về chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa cũng như vị thế của Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế trong quá trình 40 năm đổi mới.
  • Hà Nội sửa đổi, bổ sung quy định phân cấp nguồn thu, chi để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hoạt động hiệu quả
    Để có cơ sở điều chỉnh, giao dự toán ngân sách năm 2025 cho các xã, phường sau sắp xếp đảm bảo nguồn ngân sách để thực hiện các nhiệm vụ được giao từ ngày 1/7/2025, HĐND Thành phố Hà Nội ngày 27/6 đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số nội dung quy định tại Nghị quyết số 22/2022/NQ-HĐND ngày 08/12/2022 về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách, định mức phân bổ ngân sách Thành phố và tỷ lệ phần trăm phân chia nguồn thu giữa các cấp ngân sách giai đoạn 2023-2025.
  • Trình chiếu loạt phim đỉnh cao của Hàn Quốc tại Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3
    Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3 diễn ra từ ngày 29/6 – 5/7 sẽ có nhiều hoạt động hấp dẫn, đặc biệt khán giả sẽ có cơ hội gặp gỡ nhiều diễn viên Hàn Quốc.
  • Festival Nông sản Hà Nội: Thúc đẩy mô hình canh tác, chế biến và tiêu dùng nông sản gắn với văn hóa – du lịch
    Từ ngày 26 - 29/6/2025, tại quận Tây Hồ, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phối hợp UBND quận Tây Hồ tổ chức Festival Nông sản Hà Nội lần thứ 4 – sự kiện xúc tiến thương mại nông nghiệp thường niên đang ngày càng khẳng định vị thế là điểm hẹn lớn của người tiêu dùng và các nhà sản xuất nông sản trên cả nước.
  • [Podcast] Đình Mễ Trì Thượng – Nơi lưu giữ những lớp trầm tích văn hóa Hà Nội
    Trong hàng ngàn di tích lịch sử văn hóa của Thủ đô ngàn năm văn hiến, thì đình Mễ Trì Thượng là ngôi đình cổ kính bậc nhất. Ngôi đình này nằm trên gò Quy Sơn (núi Rùa), thuộc làng Mễ Trì Thượng (tên Nôm là Kẻ Mẩy). Mễ Trì Thượng không chỉ mang dáng dấp kiến trúc cổ đặc trưng Bắc Bộ, mà ngôi đình này còn là nơi lưu giữ những lớp trầm tích văn hóa của một Hà Nội đang chuyển mình theo vòng quay thời gian.
Phố Châu Long - ký ức đẹp Hà Nội một thuở
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO