Công viên này nằm giữa bốn phố: Trần Nhân Tông, Lê Duẩn, Đại Cồ Việt, Nguyễn Đình Chiểu, có diện tích trên 50ha. Trước năm 1958 đây là bãi rác của thành phố, ở giữa bãi này có hồ Bẩy Mẫu. Năm 1958, Uỷ ban hành chính Thành phố quyết định xây dựng nơi này thành công viên để làm nơi giải trí cho nhân dân Thủ đô. Hồi ấy toàn thể sinh viên, học sinh, nhân dân thành phố đã lao động công ích cho công trình này. Năm 1960 công trình hoàn thành. Ngày 11/1/1960, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tới đây trồng một cây đa lưu niệm. Đất nước còn bị chia cắt nên công viên mang tên Thống Nhất để biểu lộ tình cảm của nhân dân Thủ đô.
Năm 1975, đất nước đã nối liền một dải. Ngày 19/4/1980 nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh của Lênin, Uỷ ban nhân dân Thành phố quyết định đổi tên nơi này thành công viên Lênin. Năm 2003, Uỷ ban nhân dân thành phố đổi tên công viên Chi Lăng (trên đường Trần Phú) là công viên Lênin, và nơi đây trở lại tên công viên Thống Nhất.
Công viên có hai cửa lớn, mở ra phố Trần Nhân Tông và đường Lê Duẩn, hai cửa nhỏ hơn ở đường Đại Cồ Việt và phố Nguyễn Đình Chiểu, có nhiều cây cối và bồn hoa, có hồ rộng và đảo xanh, khu vui chơi cho trẻ em, nơi yên tĩnh cho người già cả. Sáng sớm dân chúng khắp vùng chung quanh đến đây tập thể dục, hít thở khí trời trong lành. Hàng năm vào mùa xuân có mở hội Hoa Xuân, tụ hội tài hoa khắp nước. Những loại hoa cỏ đẹp, những cây cảnh uốn lượn độc đáo, những cách trình bày tinh tế đã làm cho công viên đẹp lộng lẫy và tấp nập hàng chục vạn người.
Tượng đài Bác Hồ và Bác Tôn được xây dựng trang trọng tại đảo Hòa Bình trong khu vực Công viên Thống Nhất, nhân Đại lễ kỷ niệm Thăng Long - Hà Nội 1000 năm (2010).
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01
