Biến điều ước thành sự thật
16h30 ngày 1-4. Một buổi chiều như mọi ngày, sân chơi nhà Đ14 khu tập thể Phương Mai lại rộn rã tiếng cười vui của trẻ em. Các em thoải mái reo hò chơi trò bập bênh, đuổi bắt nhau trên khoảng sân rộng rãi. Muộn hơn một chút, tầm 17h, nhiều người lớn tuổi xuống sân ngồi hóng gió ở ghế đá, xung quanh có chậu hoa, những hàng cây thẳng tắp, cao quá đầu người. Ngẩng đầu lên là những giỏ hoa, chậu cảnh được sắp xếp ngay ngắn tại các lan can, cửa sổ tầng 2, 3, 4. Một không gian xanh thật sự mang lại sức sống cho tòa nhà lắp ghép 5 tầng được xây dựng từ những năm 1970.
Nhớ lại thời điểm cách đây hơn 5 năm, Bí thư chi bộ, Tổ trưởng tổ dân phố số 11 (phường Phương Mai) Phan Văn Yên kể, mỗi lần đi ngang qua, hoặc trở về căn phòng của mình ở nhà Đ14 của khu tập thể, ai cũng ngao ngán với bãi rác chất đống, cơ man rác thải, phế liệu, vật dụng cũ hỏng cồng kềnh… tập kết tại đây. Nhiều người chia sẻ mong muốn sẽ có ngày được hưởng một môi trường sạch đúng nghĩa ở nơi mình sinh sống.
Trước tình hình đó, đầu năm 2016, người dân thuộc nhà Đ14 khu tập thể Phương Mai cùng các hộ dân ngõ 167 Phương Mai đã quyết tâm xóa bỏ bằng được bãi rác với nhiều biện pháp như luân phiên theo dõi, bắt quả tang người đổ rác sai quy định để có hình thức xử lý. Tuy nhiên, thời gian đầu, mới chỉ giải quyết phần ngọn. Song, không vì thế mà nản lòng, các hộ dân kiên quyết đến cùng để biến điều ước thành sự thật.
Cùng thời điểm đó, nhờ sự hỗ trợ, phối hợp của Nhóm cộng đồng “Sen trong phố” và Đoàn Thanh niên Báo Hànộimới, người dân ở đây đã di chuyển đống rác tồn đọng lâu ngày, thay vào đó là một nền sân mới được lát gạch sạch sẽ. Khoảng tường cũ kỹ rêu mốc được “khoác áo mới” với màu trắng tinh. Những chậu hoa xinh xinh dần mọc lên, nhú mầm rồi tạo thành một góc vườn xanh mát. Cái tên "Vườn hoa cộng đồng" được đặt từ đó, và sau 5 năm, Vườn hoa cộng đồng vẫn phát triển ở sân tập thể cũ, với hàng chục cây cao ngút bên cạnh chậu cảnh và những giỏ hoa xinh xắn.
Ai có sức góp sức, ai có cây góp cây
Nối tiếp những điều giản dị, người dân trong nhà Đ14 khu tập thể Phương Mai bắt đầu lan tỏa môi trường xanh lên những hành lang, cầu thang của khu nhà 5 tầng. Bà Nguyễn Thị Thanh Hà, một cán bộ hưu trí tầng 5 là người “nhóm” lên sức sống mãnh liệt của mỗi loài cây. Từ việc đặt mỗi chậu hoa nhỏ trên những bậc cầu thang, sau hơn 4 năm những chậu cây xanh, hoa phát triển tươi tốt giữa những lối lên xuống cầu thang, hành lang, chiếu nghỉ. Khu nhà lắp ghép 5 tầng một giai đoạn vốn không có vườn, không ánh nắng, điều kiện chẳng mấy thuận lợi để trồng cây, đến nay đã được các hộ dân biến thành vườn nhà xanh mướt, trong lành và đầy sức sống. Hàng chục chậu vạn niên thanh dễ ươm, dễ trồng; hàng chục giỏ lan chi (mẫu tử) sống xanh dọc các hành lang. Các chiếu nghỉ cầu thang luôn chào đón mọi người bằng những hàng cây trúc Nhật, lưỡi hổ, ngà voi… Góc ban công nhiều nắng hơn cả được tận dụng trồng cây thuốc nam như nha đam, xương khỉ, lược vàng...
Chỉ vào công trình có sự đóng góp của nhiều hộ gia đình này, Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ số 9 (phường Phương Mai) Nguyễn Thị Giáp kể, các cây xanh được lựa chọn trồng đều là cây dễ trồng, dễ chăm sóc và dễ nhân giống. Những lúc rảnh rỗi, các bà, các chị trong khu nhà tự ươm trồng những chậu cây cảnh nhỏ. Công việc tưởng "lặt vặt" nhưng lại mang đến nhiều niềm vui cho người thực hiện. Khách đến chơi nhà, các bà, các chị thường tặng chậu cây làm quà tặng. Nhận những món quà ý nghĩa này, khách rất vui, còn người cho thì hạnh phúc vì đã góp phần lan tỏa màu xanh tới các gia đình. Đặc biệt, phần lớn chậu trồng cây được các bà, các chị tái chế từ các loại hộp nhựa đựng dầu ăn, xà phòng, bình nhựa, bình sữa - tận dụng đồ nhựa dùng một lần để giảm thiểu rác thải nhựa.
Những việc làm tưởng nhỏ bé của các bác, các chị đã lan tỏa ra cả khu tập thể. Trân trọng việc làm ý nghĩa trong việc hạn chế rác thải nhựa, các gia đình trong khu nhà có lọ nhựa đã qua sử dụng đều có ý thức vệ sinh sạch sẽ để phục vụ cho vườn ươm xanh mát của ngôi nhà chung Đ14. Có lẽ vậy nên bà Nguyễn Thị Thanh Hà, người dân ở khu Đ14 đã hào hứng kể, khi đi ngoài trời nắng, bước chân về "ngôi nhà" Đ14 là một cảm giác nhẹ nhõm, thoáng đãng bởi vườn nhà xanh mát lại ùa đến.
Ông Phan Văn Yên cho biết, nhà Đ14 khu tập thể có hai cầu thang, cầu thang ngoài có 15 hộ sinh sống; cầu thang trong có 35 hộ. Mỗi sáng thứ bảy, chủ nhật hằng tuần, các hộ gia đình đều tham gia tổng vệ sinh sân tập thể, tưới cây, nhổ cỏ. Đặc biệt, phương châm “ai có sức góp sức, ai có cây góp cây”, mỗi ngày, mỗi tuần, mỗi tháng, mỗi năm từng nhành cây, chậu cảnh hay những lọ hoa xinh được đặt thêm vào chỗ trống, khiến Vườn hoa cộng đồng ngày càng phong phú, có sức sống xanh mãnh liệt. Đặc biệt, hiện cả 35 hộ sống ở cầu thang bên trong đã tham gia trồng cây, hoa, tạo sức sống xanh cho cầu thang, lan can, chiếu nghỉ, cho vườn nhà. Mô hình này đang được tiếp tục nhân rộng để cả 15 hộ sống ở cầu thang ngoài cùng thực hiện, biến nhà Đ14 thành một vườn hoa thực thụ.
Trước việc làm ý nghĩa của các hộ dân ở nhà Đ14 khu tập thể Phương Mai, Chủ tịch UBND phường Phương Mai Hoàng Bảo Phương đánh giá cao về ý thức trách nhiệm trong xây dựng cộng đồng và khẳng định: "UBND phường luôn tạo điều kiện để các hộ dân tham gia tạo nên những môi trường sống tốt nhất cho khu tập thể. Chúng tôi xem đây là hình mẫu để khuyến khích người dân ở các nhà tập thể trên địa bàn phường cùng đoàn kết thực hiện nhằm tạo một môi trường sống xanh tích cực, góp phần xây dựng phường xanh, sạch, đẹp, văn minh".
Việc xây dựng không gian xanh tại các khu đô thị mới là điều kiện cần và đủ trong xu thế hiện nay. Tuy nhiên, việc đưa không gian khu tập thể cũ thành một nơi đáng sống như ở nhà Đ14 khu tập thể Phương Mai là một hành trình khá dài và không dễ thực hiện nếu thiếu quyết tâm. Mong rằng, sẽ có thêm nhiều không gian sống với đầy hoa tươi, cây cảnh như ở khu nhà Đ14 để Thủ đô thêm đẹp, thêm xanh.
