Thường xuyên bắt được
Chúng tôi đến bản à“n (xã Thượng Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình) sau khi có thông tin các nhà khoa học vừa phát hiện loà i chuột đá (có tên khoa học Laonastes aenigmamus) được cho là tuyệt chủng cách đây 11 triệu năm.
Với các nhà khoa học, đây có thể coi là một phát hiện quan trọng, nhưng đối với đồng bà o Rục nơi đây thì loà i vật nà y chẳng có gì là lạ cả, bởi đó là con Ka Nệ Khụng (chuột khỉ - người Rục gọi vậy) mà họ vẫn đi đặt bẫy để là m thức ăn hà ng ngà y như các loà i chuột khác...
Người Rục vẫn đặt bẫy và thường bắt được loà i chuột đá được cho là tuyệt chủng. |
Biết chúng tôi đi tìm hiểu vử loà i chuột đá vừa mới được phát hiện, anh Cao Xuân Chà i (một người Rục ở bản à“n) đã nhiệt tình dẫn và o chỗ đặt bẫy nằm bên lèn đá dựng đứng, nơi mà tuần trước anh vừa bẫy được một con Ka Nệ Khụng. Anh Chà i cho biết, lúc còn nhử, khi đang cùng bọ mạ (cha mẹ) ở trong hang đá thì anh đã thường xuyên bẫy được con Ka Nệ Khụng.
à”ng Trần Xuân Tư “ Trưởng bản à“n cũng khẳng định, rất nhiửu người trong bản vẫn thường bắt được con Ka Nệ Khụng. Dân bản ăn, mình cũng ăn vì cứ nghĩ nó là những con chuột bình thường thôi. Cho đến khi có một đoà n nói là các nhà nghiên cứu khoa học đem ảnh lên cho bà con mình coi, bảo đó là loà i đã tuyệt chủng không còn tồn tại trên trái đất nữa. Họ dặn, dân bản có bẫy được xin giữ lại một con.
Mẫu vật thu được ở bản à“n |
Hôm vừa rồi ông Cao Xuân Yên đi bẫy vử được 2 con, chúng tôi liửn gọi họ lên. Họ lên thấy con vật thì mừng lắm, bảo đó chính là những con vật mà họ nghĩ rằng đã không còn tồn tại cách đây 11 triệu năm (họ nói căn cứ theo mẫu hóa thạch) “ ông Tư nói.
Khẩn cấp bảo tồn
Theo ông Trần Xuân Tư, trước đây ở thời điểm nà y (tháng 7, tháng 8 âm lịch), dân bản thường bắt được con Ka Nệ Khụng rất nhiửu nhưng những năm gần đây tuy vẫn bắt được nhưng đã ít dần. Điửu đó chứng tử loà i chuột nà y đã ngà y cà ng khan hiếm, nếu không có sự tuyên truyửn, giáo dục sớm muộn gì nó cũng sẽ rơi và o tình trạng tuyệt chủng.
Trước đây, mình không biết, nhưng bây giử thì biết rồi, đây là một loà i rất quý, nên mình cũng sẽ nói cho dân bản biết sự quý hiếm của nó mà không đánh bẫy để ăn thịt nữa “ ông Tư nói.
Trao đổi với chúng tôi, ông Phan Hồng Thái “ Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm VQG Phong Nha “ Kẻ Bà ng khẳng định: Sự ghi nhận loà i chuột đá nà y đã góp phần khẳng định tính đa dạng sinh học cao của VQG Phong Nha - Kẻ Bà ng; cung cấp thêm thông tin cho các nhà khoa học nghiên cứu vử sự tiến hóa và đặc biệt là giả thuyết vử sự luân hồi trong sinh học. Chúng tôi sẽ có kế hoạch tuyên truyửn vận động đồng bà o Rục ở bản à“n không đặt bẫy bắt loà i chuột đá nà y để ăn nữa.
Hiện tại một nhóm các nhà khoa học Việt Nam do Phó Giáo sư Nguyễn Xuân Đặng (người đã từng tham gia phát hiện thử vằn Trường Sơn đầu tiên) dẫn đầu đang tiến hà nh thu thập thêm những cá thể chuột đá Laonastes aenigmamus khác ở khu vực rừng quanh bản à“n. Thông tin cho biết, hiện họ đã thu thập được thêm 2 cá thể. Như vậy có thể khẳng định loà i vật được cho là tuyệt chủng 11 triệu năm vẫn đang tồn tại ở khu rừng quanh bản à“n.