Trở về quê trong tiết trời đầu xuân lây rây mưa bụi, đi trên lối mòn của bờ kênh dẫn nước từ đường quốc lộ dẫn vào làng, trong tôi ngập tràn bao cảm xúc, thích thú khi nhìn ngắm hàng cây xoan ở hai bên đường đi nở hoa tím biếc. Sắc tím ngăn ngắt của vô vàn những cánh hoa xoan nhỏ xíu kết hợp nên những chùm hoa tím, rồi vô vàn những chùm hoa tím trên một cây, trên nhiều cây xoan đã làm cho một góc trời quê hương tôi bừng sáng trong cái màu mà người đời vẫn gọi là “thủy chung” ấy.
Hàng xoan già có từ trước khi tôi ra đời, chúng được trồng tự bao giờ thì ngay cha mẹ tôi, thậm chí ông bà tôi cũng không biết nữa, chỉ biết rằng bà nội tôi từng kể, ngày bà theo ông nội tôi từ làng khác về làm dâu, hai hàng xoan bên đường đã rất to lớn. Không chỉ riêng tôi, hết thảy những ai sinh ra lớn lên, rồi ra đi từ làng quê, nơi có con đường bờ kênh độc đạo dẫn ra quốc lộ cũng đều gắn bó và có vô vàn kỷ niệm về những hàng cây xoan. Giai đoạn ấu thơ của cuộc đời mỗi con người làng tôi, hàng xoan già thường có nhiều dấu ấn riêng với từng người. Bọn trẻ trong làng tôi khi đi chăn trâu, cắt cỏ, đi làm đồng thường ẩn mình dưới bóng hàng xoan để trú mưa, trú nắng. Dịp cuối năm, khi mùa đông về cũng là thời khắc hàng xoan thay lá, và bao giờ bọn trẻ chúng tôi cũng hò nhau ra bờ kênh để quét lá xoan, nhặt những cành khô nhỏ từ trên cây rụng xuống mang về làm chất đốt nấu cơm, nấu cám, đun nước, bởi khi xưa rơm rạ thu hoạch sau những vụ mùa không đủ cho việc nấu nướng, vì thế chính những hàng xoan già trên bờ kênh với phụ phẩm là lá khô, cành khô luôn là “cứu cánh” để dân làng vượt qua một mùa đông lạnh giá...
Rời làng lên thành phố học tập đã lâu, không còn hàng ngày qua lại trên bờ kênh nơi có hàng xoan già, nhưng mỗi lần trở lại quê nhà, đi qua bờ kênh với bóng hàng xoan, bao giờ trong tôi cũng nôn nao dâng trào một cảm xúc mến thương đến khó tả, nhất là những dịp bắt gặp đúng mùa hoa xoan nở. Tôi yêu quê nhà, yêu mùa hoa xoan tím biếc, chẳng vậy mà ngày trước mỗi khi mùa hoa về, bao giờ qua con đường bờ kênh tôi cũng cùng lũ bạn dừng lại dưới những gốc cây xoan để ngắm nhìn các chùm hoa tím biêng biếc trên cao đung đưa trong gió. Tuyệt vời nhất là những khi gió thổi to, những cánh hoa xoan mỏng manh bé xíu rơi rụng, rắc xuống đất nhìn tựa những cơn mưa hoa đầy huyền hoặc. Những lúc như thế, đầu tóc, quần áo đứa nào đứa nấy đều vương đầy cánh hoa xoan tím. Rồi thì, những kỷ niệm về những buổi chơi trò đám cưới giả cùng lũ trẻ trong làng, trong xóm vẫn chưa hề mờ phai trong tôi, dẫu nó đã cách nay chừng vài chục năm có lẻ. Đám cưới giả thời con nít sao mà vui tươi, hồn nhiên, khó quên đến vậy, khi hoa xoan là loài hoa chủ đạo trong “lễ cưới” của đám con nít chúng tôi. Hoa xoan được bọn con trai hái trên cây xuống, rồi các chùm hoa được mang tết làm vành hoa cài lên đầu cô dâu, và hoa xoan cũng được bó thành một bó lớn để chú rể đi đón dâu, trao cho cô dâu trước khi rước về nhà mình... Hầu như mùa hoa xoan nào tới là bọn trẻ trong làng chúng tôi cũng chơi trò đám cưới giả như vậy. Bây giờ, trong số những đứa trẻ cùng thời với tôi, không ít đứa đã trưởng thành, xây dựng gia đình, sinh con đẻ cái, nhưng tôi dám chắc rằng ký ức về những mùa hoa xoan tím biếc tuổi thơ chẳng bao giờ có thể mờ phai trong mỗi người...
Xa rồi tuổi thơ, nay mỗi khi gặp lại sắc tím của mùa hoa xoan trong tôi không ngẩn ngơ sao được khi mà những ký ức tuổi thơ cứ ùa về, đầy xúc cảm. Tôi yêu màu tím hoa xoan - một loài hoa của làng quê từ bao đời giản dị, chẳng vậy mà mỗi khi ngắm nhìn một loài hoa nào có màu tím là trong tôi lại liên tưởng tới hoa xoan, rồi lại nhung nhớ hàng xoan già trên bờ kênh dẫn vào làng, và ao ước được trở về quê đúng mùa cây đơm hoa để được thỏa thích ngắm nhìn, được đắm mình trong sắc tím của những cơn mưa hoa rơi rụng trong gió...
.jpg "Câu chuyện một giờ")
.jpg "Thưởng thức 6 phim tài liệu đặc sắc về Điện Biên Phủ tại Hà Nội")