James Cameron, tên đầy đủ là James Francis Cameron, ông sinh ngày 16 tháng 8 năm 1954 tại Kapuskasing, Ontario (Canada), có cha là một kỹ sư điện, và mẹ là một điều dưỡng, ông nội của James Cameron là một người Scotland nhập cư. Năm 17 tuổi, Cameron và gia đình chuyển đến Brea, California (Mỹ), ông theo học tại trường Trung học Sonora và sau đó chuyển đến trường Trung học Brea Olinda, sau khi tốt nghiệp trung học vào năm 1973, Cameron đăng ký học tại trường Cao đẳng cộng đồng Fullerton để nghiên cứu Vật lý, nhưng cuối cùng lại bỏ học vào cuối năm 1974. Cameron bắt đầu làm những công việc lặt vặt như lái xe tải và gác cổng, ông bắt đầu viết lách trong khoảng thời gian rảnh rỗi. Cũng trong thời gian này, ông tìm hiểu về kỹ xảo hình ảnh và "bất cứ thứ gì liên quan đến công nghệ điện ảnh" bằng cách đọc tác phẩm của các sinh viên khác tại thư viện. Ông chính thức chọn nghiệp điện ảnh sau khi xem bộ phim “Chiến tranh giữa các vì sao” vào năm 1977, Cameron từ bỏ công việc tài xế xe tải để bước vào ngành công nghiệp điện ảnh từ đây.
Sự nghiệp đạo diễn của Cameron bắt đầu vào năm 1978, ông biên kịch và sản xuất phim ngắn đầu tay của mình mang tựa đề Xenogenesis cùng với một người bạn. Sau đó ông tham gia làm trợ lý sản xuất cho dự án Rock 'n' Roll High School (1979). Trong quá trình tự học kỹ thuật làm phim, Cameron bắt đầu với công việc là một nhà sản xuất mô hình thu nhỏ tại Roger Corman Studios. Ông sớm được nhận làm giám đốc nghệ thuật cho bộ phim khoa học viễn tưởng Battle Beyond the Stars (1980). Ông thực hiện các hiệu ứng hình ảnh cho Escape from New York (1981) của John Carpenter, từng là nhà thiết kế sản xuất cho Galaxy of Terror (1981) và tư vấn thiết kế cho Android (1982).
Năm 1984, bộ phim nổi tiếng đầu tay của ông - The Terminator ra mắt. Thành công của tác phẩm trở thành bước đệm vững chắc để James tiếp tục theo đuổi giấc mơ điện ảnh. Cũng năm 1984, Cameron đồng viết kịch bản cho Rambo: First Blood Part II với Sylvester Stallone, ông sau đó tiếp tục vai trò đạo diễn với phần tiếp theo của Alien (1979), một bộ phim khoa học viễn tưởng kinh dị của Ridley Scott. Sau khi đặt tựa đề phần tiếp theo này là Aliens (1986), Cameron đã tuyển lại Sigourney Weaver vào vai Ellen Ripley, nhân vật vốn xuất hiện lần đầu tiên trong Alien. Aliens theo chân nhân vật chính Ripley khi cô giúp một nhóm lính thủy đánh bộ chống lại người ngoài Trái Đất. Từ đây ông liên tiếp trình làng những tác phẩm đắt giá và nổi tiếng như Aliens (1986), The Abyss (1989), Terminator 2: Judgment Day (1991), True Lies (1994) hay Titanic (1997).
James Cameron được mệnh danh là "ông hoàng phòng vé" khi các tác phẩm của ông đều mang về khoản doanh thu siêu lợi nhuận. The Terminator chỉ tốn 6,5 triệu USD nhưng thu về tới 78 triệu USD. True Lies tốn 115 triệu USD nhưng thu về hơn 400 triệu USD. Titanic tiêu tốn hơn 200 triệu USD kinh phí sản xuất nhưng doanh thu phòng vé đạt tới mức 1,8 tỉ USD.
Năm 2009, ông bỏ 237 triệu USD để sản xuất Avatar 1 và phim mang về doanh thu gần 3 tỷ USD. Hai tác phẩm nổi tiếng nhất của James Cameron gồm Titanic (1997) và Avatar (2009) hiện lần lượt giữ vị trí thứ 3 và thứ 1 trong danh sách những bộ phim có doanh thu phòng vé cao nhất mọi thời đại. Tính đến nay, các tác phẩm của ông đạt doanh thu hơn 6 tỷ USD.
Bộ phim mới nhất được trình làng của ông Avatar 2: Dòng chảy của nước vừa cán mốc 1,4 tỷ USD sau hơn hai tuần ra rạp. Đây là bộ phim thứ ba cán mốc 1 tỷ USD trong năm 2022 sau Top Gun: Maverick và Jurassic World: Dominion.
Tại Việt Nam, phim đạt doanh thu hơn 232 tỷ đồng và trở thành phim ăn khách nhất Việt Nam năm 2022. Avatar 2 cũng ghi danh vào Top 3 phim có doanh thu cao nhất Việt Nam mọi thời đại, sau Bố già và Avengers: Endgame.
Bộ phim này cũng là tâm điểm truyền thông thế giới và nhận "cơn mưa" lời khen từ giới chuyên môn, người hâm mộ. Sự trở lại của James Cameron và Avatar 2: Dòng chảy của nước được kỳ vọng là cột mốc mới cho làng điện ảnh thế giới, vốn có dấu hiệu chững lại về cả mặt công nghệ và ý tưởng sau đại dịch Covid-19.
Hiện, James đã hoàn thành quá trình sản xuất Avatar 3 và dự kiến ra rạp vào tháng 12/2024.
Phim của Cameron thường dựa trên các chủ đề khám phá những xung đột giữa những cỗ máy thông minh với con người hoặc thiên nhiên, mối nguy hiểm của lòng tham, các nhân vật nữ mạnh mẽ và những tình tiết phụ lãng mạn. Cameron đã nói thêm trong một cuộc phỏng vấn với The Talks, "Tất cả các bộ phim của tôi đều là những câu chuyện tình yêu." Các nhân vật phải chịu đựng những cảm xúc căng thẳng và kịch tính trong môi trường hoang dã trên biển được khám phá trong The Abyss và Titanic. Loạt phim Kẻ hủy diệt thì coi công nghệ như một kẻ thù có thể dẫn đến sự tàn phá của nhân loại. Tương tự, Avatar coi những người dân bộ lạc là một nhóm lương thiện, trong khi đó "nền văn hóa đế quốc với công nghệ tiên tiến lại là thứ xấu xa". Các tác phẩm của Cameron đã tạo ảnh hưởng nhất định trong ngành công nghiệp điện ảnh Hollywood.
Sự ngông cuồng, liều lĩnh, không sợ thử thách là những yếu tố giúp James Cameron thành công. Ông luôn tin tưởng các tác phẩm của mình và sẵn sàng nêu lên những quan điểm riêng dù chúng có thể gây tranh cãi.
Trong bài phỏng vấn với tờ The New York Times vào năm 2022, James Cameron tiết lộ, các nhà sản xuất từng kịch liệt phản đối bản cắt của Avatar khi ra rạp vì thời lượng quá dài. Họ đề xuất đạo diễn lược bỏ những cảnh miêu tả thiên nhiên, sinh vật vùng đất Pandora để tập trung hơn vào câu chuyện. Song, ông không chấp nhận.
Ông thuyết phục mọi người: "Các ông biết không? Tôi là người làm ra Titanic. Tòa nhà trị giá nửa tỷ USD nơi chúng ta đang họp được xây bằng tiền của bộ phim đó. Vì vậy, tôi phải được quyền làm theo ý mình". Sự lựa chọn của James là đúng khi nhiều khán giả cho biết những phân cảnh này là một trong những điều họ thích nhất ở siêu phẩm Avatar.
Theo các đồng nghiệp, James Cameron là người kỹ tính và cầu toàn. Ông bắt tay nhào nặn ý tưởng Avatar: The Way Of Water từ năm 2010 nhưng phải mất 13 năm, tác phẩm con cưng này mới được ra mắt.
James kể rằng, giai đoạn đầu, nhiều ý tưởng được đưa ra rồi bị gạt bỏ. Đạo diễn U70 cảm thấy chúng đều không đủ mới lạ, giàu ý nghĩa để tiếp nối thành công của phần cũ.
Ông tìm đến biên kịch Josh Friedman và cùng viết tiếp câu chuyện của vùng đất Pandora trong suốt bốn năm từ 2013 đến 2017. Nhiều vùng đất, nhân vật mới ra đời. Đây cũng là lúc James Cameron quyết định mở rộng bộ phim và bắt tay thực hiện luôn.
Trong 13 năm, ông cũng dành thời gian nghiên cứu các công nghệ mới và cho ra mắt một dự án đẹp mắt, sống động. Những khung hình đẹp mắt đã khiến khán giả không thể rời mắt khỏi màn ảnh.
Ở cái tuổi 69, với những thành công ngoài mong đợi bằng con đường đi “không giống ai” trong ngành công nghiệp điện ảnh, ông đã trở thành một trong số ít những tên tuổi có tầm ảnh hưởng toàn cầu. Với những gì chúng ta đã được chứng kiến ở Avatar 1 và Avatar 2 thì chắc chắn Avatar 3 cũng sẽ là một trong những sản phẩm điện ảnh đáng được chờ đợi nhất năm 2024.
