Thực hiện Luật Thủ đô: Để không còn cảnh “cháy rồi mới chữa”
Căn cứ khoản 1 Điều 33 Luật Thủ đô 2024, tại kỳ họp thứ 28, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI đã thông qua Nghị quyết quy định mức tiền phạt đối với một số hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn Thành phố Hà Nội. Nghị quyết khẳng định Hà Nội luôn coi trọng công tác phòng ngừa, phòng cháy, không để xảy ra tình trạng “cháy rồi mới chữa” để giảm thiểu hậu quả khi xảy ra các cháy nổ.
Theo Trung tướng Nguyễn Thanh Tùng - Giám đốc Công an Thành phố Hà Nội, thực hiện các quy định của pháp luật trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC và CNCH), trong thời gian qua UBND Thành phố đã chỉ đạo lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH, các đơn vị chức năng tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra về PCCC trên địa bàn, kiên quyết xử lý đối với các công trình, cơ sở vi phạm về PCCC.
Thống kê từ 2022 đến nay, các đơn vị của Thành phố tổ chức kiểm tra an toàn PCCC tổng cộng đối với 220.246 lượt cơ sở, phát hiện và kiến nghị khắc phục 273.649 tồn tại, vi phạm về PCCC, phát hiện 15.634 hành vi vi phạm, xử phạt 7.565 tổ chức, 8.304 cá nhân, phạt tiền trên 170 tỷ đồng, tạm đình chỉ, đình chỉ 4.412 lượt cơ sở. Ngoài ra, từ 2022 đến nay, trên địa bàn Thành phố xảy ra 3.403 vụ cháy và 5 vụ nổ làm 146 người chết và 106 người bị thương, thiệt hại về tài sản hàng trăm tỷ đồng và đang tiếp tục thống kê, gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự, phát triển kinh tế, xã hội và gây ô nhiễm môi trường.
Qua công tác thanh tra, kiểm tra, cơ quan chức năng nhận thấy vi phạm về PCCC tập trung chủ yếu ở các hành vi: không tổ chức thực hiện văn bản hướng dẫn, chỉ đạo về phòng cháy và chữa cháy của cơ quan có thẩm quyền (1.352 trường hợp); thi công, lắp đặt không đúng theo thiết kế về phòng cháy và chữa cháy đã được cơ quan có thẩm quyền thẩm duyệt (825 trường hợp); không trình hồ sơ để thẩm duyệt lại khi cải tạo, mở rộng, thay đổi tính chất sử dụng nhà, công trình trong quá trình thi công, sử dụng (1.192 trường hợp); tổ chức thi công, xây dựng công trình thuộc diện phải thẩm duyệt về PCCC khi chưa có giấy chứng nhận thẩm duyệt về PCCC (1.200 trường hợp); đưa nhà, công trình vào hoạt động, sử dụng khi chưa tổ chức nghiệm thu về PCCC (1.701 trường hợp)…
Thực tế, các quy định về xử lý vi phạm hành chính với chế tài xử phạt rõ ràng, nghiêm khắc, việc xử lý nghiêm minh của các cơ quan có thẩm quyền trong thời gian qua đã tác động tích cực đến nhận thức, ý thức của cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp, dẫn đến các vi phạm quy định về PCCC của cá nhân, tổ chức có xu hướng giảm dần… Tuy nhiên, công tác xử lý vi phạm về PCCC đã được các cấp có thẩm quyền thực hiện quyết liệt, nhưng theo quy định hiện nay, mức xử phạt trong lĩnh vực PCCC và CNCH quy định tại Nghị định số 106/2025/NĐ-CP đã được nâng lên so với Nghị định 144/2021/NĐ-CP vẫn còn thấp, chưa đủ sức răn đe, nhất là đối với những hành vi vi phạm quy định về trang bị, duy trì hệ thống PCCC, vi phạm trong lĩnh vực đầu tư, xây dựng, bảo hiểm cháy nổ bắt buộc... dẫn đến còn tình trạng các vi phạm về PCCC và CNCH kéo dài, chưa được xử lý, giải quyết triệt để.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên bởi so với mặt bằng chung cả nước, đời sống kinh tế của người dân cũng như tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội có chiều hướng phát triển tốt. Vì thế, với mức xử phạt như quy định hiện nay tại Nghị định số 106/2025/NĐ-CP còn thấp, quyết định hành chính chưa có tính răn đe, phòng ngừa chung.
Hiện, hành lang pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính về PCCC còn có quy định chưa phù hợp với khả năng khắc phục của các hành vi; quy định về biện pháp bảo đảm thi hành quyết định, việc buộc thi hành tạm đình chỉ, đình chỉ còn chưa được quy định cụ thể; khi áp dụng các biện pháp xử lý khác còn cần phụ thuộc vào tình hình thực tế của từng công trình và những yếu tố liên quan (an sinh, dân sinh, quyền, lợi ích chính đáng của những người có liên quan).
Từ đó, căn cứ điểm a, khoản 1 Điều 33 Luật Thủ đô năm 2024, UBND Thành phố đề xuất HĐND Thành phố Hà Nội ban hành Nghị quyết quy định mức tiền phạt đối với một số hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn Thành phố Hà Nội theo quy định tại điểm a, khoản 1 Điều 33 Luật Thủ đô 2024 là đúng thẩm quyền và phù hợp với đặc điểm, tình hình, yêu cầu công tác PCCC trên địa bàn Thủ đô./.
Theo Nghị quyết của HĐND Thành phố sẽ nâng mức xử phạt theo các nhóm với 69 hành vi quy định tại Nghị định 106/2025/NĐ-CP, cụ thể:
Nhóm 1: Nâng mức xử phạt 1,5 lần (mức trung bình) so với quy định tại Nghị định 106/2025/NĐ-CP đối với 30 hành vi vi phạm mang tính phổ biến, không mang tính chất đặc biệt nghiêm trọng, việc khắc phục các hành vi vi phạm này có thể thực hiện trong thời gian ngắn, đặc trưng là tổ chức, cá nhân đã thực hiện được một số quy định về PCCC nhưng không đầy đủ, không duy trì thường xuyên các điều kiện an toàn PCCC đối với cơ sở, công trình.
Những hành vi vi phạm này cần thiết nâng mức xử phạt để tăng cường công tác phòng ngừa, giáo dục, nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm trong công tác PCCC, hạn chế tình trạng tái phạm, chấp nhận nộp phạt nhưng vẫn vi phạm…, điển hình như: Không tổ chức tuyên truyền, thành lập Đội PCCC cơ sở, không tổ chức tập huấn nghiệp vụ PCCC, không duy trì hoạt động phương tiện, thiết bị PCCC…
Nhóm 2: Nâng mức xử phạt đến mức tối đa (50 triệu đồng đối với cá nhân, 100 triệu đồng đối với tổ chức) trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy quy định tại khoản 3 Điều 23 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 và điểm c khoản 1 Điều 24 Luật Xử lý vi phạm hành chính khoản 1 Điều 4 Nghị định số 106/2025/NĐ-CP đối với 39 hành vi vi phạm mang tính chất "cố ý", hành vi vi phạm có tính chất nghiêm trọng, hành vi vi phạm là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến cháy, nổ, khi cháy, nổ có khả năng gây hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản cần phải tăng nặng mức xử phạt để tăng cường tính răn đe, phòng ngừa chung, buộc chủ đầu tư, người đứng đầu cơ sở phải tổ chức khắc phục, điển hình như: các hành vi vi phạm về sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, sử dụng thiết bị điện, sản xuất, vận chuyển, sử dụng chất, hàng nguy hiểm cháy nổ, lối thoát nạn, ngăn cháy lan, không trang bị, chưa trang bị phương tiện, thiết bị PCCC, không thực hiện các yêu cầu theo quy định của pháp luật…
Đối với nhóm hành vi nâng mức xử phạt đến mức tối đa được chia làm các nhóm do thực hiện theo quy định tại khoản 3 Điều 23 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 và điểm c khoản 1 Điều 24 Luật Xử lý vi phạm hành chính khoản 1 Điều 4 Nghị định số 106/2025/NĐ-CP: Mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ đối với cá nhân đến 50.000.000 đồng. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền gấp 2 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
Nâng mức xử phạt tối đa 2 lần: 34 hành vi vi phạm. Nâng mức xử phạt tối đa được 1,6 lần 4 hành vi vi phạm (do mức phạt tại Nghị định 106 quy định từ 20 triệu đến 30 triệu đồng, không thể tăng thêm do quy định tại Luật xử lý vi phạm hành chính giới hạn mức phạt tiền trong lĩnh vực PCCC đến 50 triệu đồng).
Nâng mức xử phạt tối đa được 1,2 lần 1 hành vi vi phạm (do mức phạt tại Nghị định 106 quy định từ 30 triệu đến 40 triệu đồng, không thể tăng thêm do quy định tại Luật xử lý vi phạm hành chính giới hạn mức phạt tiền trong lĩnh vực PCCC đến 50 triệu đồng)./.
.png "Phường Khương Đình: Tổ chức tuyên truyền công tác PCCC&CNCH trên địa bàn")
.jpg "Cảnh sát PCCC&CNCH Hà Nội bản lĩnh, vì nhân dân phục vụ")
