Cho dù có ai đó gọi hoa bằng cái tên rất đẹp - hoa mộc miên - thì tôi vẫn chỉ thích được gọi loà i hoa dân dã có mầu đử rực như lửa cháy khôn nguôi, với những cánh hoa dầy dặn, gợi cảm như đôi môi người đà n bà đang yêu, cũng bằng một cái tên giản dị, quê mùa đầy chất ẩm thực- hoa gạo.
Hay bởi tuổi thơ, nhà tôi ở gác hai của một căn nhà nằm trên con phố cũ nhìn ra đửn Ngọc Sơn, cầu Thê Húc và hồ Gươm. Trước cửa dẫn và o đửn có những cây gạo lớn. Tôi biết đến bông gạo lần đầu tiên, ấy là khi một chiửu, trời mùa hè đang nóng hầm hập chợt nổi giông. Những bông gạo trắng trước cửa đửn bỗng bay rợp, khiến cho bầu trời chỉ mù mịt những đám bông nhẹ và trắng tinh như vô hình.
Mẹ chỉ cho tôi: Bông gạo đấy con ạ. Bông của nó tốt lắm, là m gối rất êm mà lại mát, thấm mồ hôi! Tôi kinh ngạc. Là m sao mà loại hoa đử thẫm, mập mạp, dân dã nhường kia lại dâng hiến cho đời thứ bông trắng trong, thanh khiết nhẹ nhà ng nhường kia. Hoa vắt kiệt sức mình, hay đấy là tâm hồn hoa đã được thanh lọc, để chỉ mang đến cho đời những giấc ngủ, giấc mơ bình yên và dịu êm?
Từ ban - công nhìn ra phía đửn, chỉ cần thấy một và i bông gạo bắt đầu bung nở, bay nhè nhẹ trên không trung, là tôi lén mẹ chạy ra đửn Ngọc Sơn, đuổi theo nhặt những bông gạo trắng xốp như len, giữa có một cái hạt nhử và đen như hạt đỗ đen, lăn tròn trên mặt đất như có chân, rồi chạy thật nhanh vử nhà trước bữa cơm chiửu dọn ra.
Cả nhà tôi quây quần quanh mâm cơm trong cơn mưa sầm sập, và không khí oi nồng. Bữa cơm dạo đó chỉ rặt một loại gạo tồn kho, hạt gạo rời rạc, có khi còn thoảng mùi mốc. Thức ăn nhiửu khi chỉ có bát canh mồng tơi rau đay nấu suông, một chút tép rang, lạc rang hoặc và i bìa đậu rán, cùng đĩa cà muối sổi chấm với nước mắm dầm ớt rõ cay, hôm nà o tươi lắm mới có chút thịt rim mặn hoặc cá rán.
Hoa gạo trước cổng đửn Ngọc Sơn
Vậy mà chúng tôi ăn thấy rất ngon. Vậy mà đứa trẻ là tôi vẫn có một cảm giác hạnh phúc ấm áp khó tả, dù mẹ tôi có khi suốt bữa cứ ca cẩm vì mua phải loại gạo mốc chẳng có chút nhựa nà o. Rồi như vô tình, mẹ kể cho chúng tôi nghe bữa cơm của thợ gặt ngà y mùa ra sao. Ấy là mẹ kể lại theo lời của bà ngoại, tức cụ ngoại tôi, chứ mẹ cũng là dân thà nh phố, sống ở thà nh phố từ nhử có ở quê ngà y nà o đâu.
Vậy mà mẹ kể hấp dẫn lắm. Bát cơm của thợ gặt ấy à . Cơm gạo mới thơm phức, cứ vun gọi là đầy có ngọn, như cái đấu ấy. Thức ăn chỉ có tép rang, dưa muối. Vậy mà ăn một loáng là sạch trơn!. Mẹ kể, còn chúng tôi vừa ăn vừa mắt tròn mắt dẹt nghe, lạ lẫm như chuyện ngà y xửa ngà y xưa..., dù chẳng hiểu "cái đấu" là cái gì. Rồi mâm cơm của chúng tôi cũng sạch trơn tự lúc nà o. Hay mẹ tôi muốn các con được ngon miệng hơn, quên đi cái thứ gạo rời rạc thường gọi là gạo mậu dịch...
Nhưng có những thứ của thời xưa ấy, giử có tiửn cũng rất khó tìm ra. Như cái gối bằng bông gạo chẳng hạn. Hoá ra, hằng đêm tôi vẫn gối đầu lên cái gối nho nhử nhồi bông gạo mà mẹ mua ở đâu không rõ. Chiếc gối êm ái, mát rượi, đôi chỗ vẫn lợn cợn những hạt bông ở giữa, nhử như hạt đỗ đen. Hằng đêm, tôi gối đầu lên chiếc gối, gối đầu lên tình thương của mẹ, mê mải đọc câu truyện cổ tích có ba mẹ con con Gạo và thằng Nhà chạy trốn bọn phìa, bọn tạo trong rừng sâu...
Còn nhử, tôi đã hiểu sự gửi gắm khát khao có gạo ăn, có nhà ở của con người, của nhà văn. Đâu biết, đó còn là khát khao của cả dân tộc mình. Nhưng giử lớn lên, sao không còn thấy hoa gạo cháy đử trời nữa? Nhà cũ của cha mẹ tôi cũng không còn ai ở. Không biết mỗi khi trời giông gió, bông gạo có còn bay trắng xóa cả mắt người nữa không...
Nghe tôi kể vử tuổi thơ, anh mỉm cười nhìn tôi như đứa em gái nhử: Anh sẽ đưa em đi tìm hoa gạo. Tôi nhớ, dạo đó là tháng ba, tháng của mùa hoa gạo, mùa trảy hội chùa Hương. à”i chao, dọc con đường từ suối Yến và o, miên man là hà ng cây gạo. Hoa gạo nở đử trời.
Những bông hoa như những ngọn nến lớn lập lòe trên cây. Hoa soi cho con người trên đoạn hà nh trình gập gửnh đến với cửa Phật, với Mẫu Thượng ngà n, trên con đường hướng con người tới cái thiện... Hay hoa soi cho con người nhìn lại chính tâm hồn mình, rọi cả và o những góc u uẩn nhất, nơi những muộn phiửn, thất vọng, những buồn đau xưa cũ đang dần quên?
Nguồn: Vietnamcayda.com
Sự ám ảnh và si mê hoa gạo của tôi cũng trở thà nh nỗi ám ảnh trong anh, khi anh bảo: Anh và em thi nhau xem ai phát hiện được hoa gạo trước nhé. Có những chuyến đi, bất ngử, cây hoa gạo hiện ra trước mắt tôi như tiửn định. Có cây, thân gốc sù sì như một người đà n bà từng trải, bản lĩnh và vững chãi. Có cây lại mảnh mai như một thiếu nữ mộng mơ, đang thuở dậy thì. Nhưng dù là đà n bà hay trinh nữ, những cánh hoa gạo đửu dầy dặn, đầy sinh khí, đửu cháy đử, mãnh liệt một tình yêu với trời đất, với sông núi, cử cây. Hay với chính nhân gian?
Lại có những chuyến đi mửi mắt mà chẳng gặp, dù chỉ một cánh hoa. Nhưng bù lại, mới thấy non sông như lụa là , như gấm vóc. Bù lại, mới thấy được biết bao thân phận khổ đau mà mỗi cuộc đời họ như mỗi trang sách hay và bí ẩn mà tôi còn phải đọc, chiêm nghiệm, để hiểu và học. Mới thấy thế gian là dâu bể nhưng sự sống và được sống trong đời vẫn là thú vị, thiêng liêng, là hấp dẫn.
Mới hay, khi cái tình trai gái, cái tình của người nam, người nữ, được xẻ chia với núi sông, với cuộc đời rộng lớn, lại tri kỷ như rễ cây hoa gạo bám chặt và o đất mẹ. Cảm ơn hoa gạo, cảm ơn loà i hoa dân dã, dung dị với những nắm bông nhử trắng tinh nhẹ như hơi thở, lại mang đến cho tôi nhiửu đến thế, già u có đến thế và nặng nợ đến thế. Cả con tim biết đập rộn rà ng vì tình yêu, biết đập vì nghĩa đời rộng lớn. Cả tầm nghĩ và mắt nhìn xa hơn...
Năm tháng cứ rộng dà i theo đời người. Cái khao khát có gạo, có nhà trong câu chuyện cổ tích thơ bé ngà y xửa ngà y xưa... tôi từng mải mê đọc, giử đã thà nh hiện thực. Đâu đâu cũng có thể bắt gặp những ngôi biệt thự, những căn nhà khang trang, những chung cư hiện đại. Tôi cũng đã có một ngôi nhà riêng, rộng rãi, đẹp đẽ hơn rất nhiửu căn nhà nhử của mẹ cha. Bữa cơm hà ng ngà y chỉ một loại gạo dẻo thơm, ngon ngọt như ngọc ngà của trời đất.
Vậy nhưng sao lòng người lại bất an? Không ai đi ngược được thời gian. Khi đã có gạo, có nhà , giử người ta lại mê mải đọc "cổ tích" thời hiện đại với ước ao: Bao giử xã hội hết tham nhũng, không còn chuyện chồng giết vợ, con giết cha, không còn chuyện thầy cô xúc phạm, bạo hà nh học sinh đến chết, không còn chuyện hà ng vạn trẻ em thất học... Hoá ra, hạnh phúc hay sự bình yên trong lòng người chỉ thật sự trọn vẹn khi đặt trong hạnh phúc và sự bình yên của đất nước.
.jpg "Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2026: Nhiều không gian sáng tạo mới được khai mở")
