Cao Bằng là một tỉnh biên giới phía Đông Bắc được thiên nhiên ưu đãi có rất nhiềm danh lam thắng cảnh nổi tiếng như khác Bản Giốc, suối Lê Nin, hang Pác Bó,…hiện đang là một trong những điểm đến hấp dẫn của du khách thập phương. Cao Bằng còn có một địa danh thú vị nữa chắc hẳn chưa nhiều người biết đến là làng đá Khuổi Ky – một ngôi làng nhỏ cổ xưa với những ngôi nhà sàn làm bằng đá độc đáo.
Hình thành hơn 400 năm trước, những nếp nhà sàn đá của người Tày ở làng Khuổi Ky yên bình nằm giữa hai điểm du lịch là thác Bản Giốc và động Ngườm Ngao. Từ xa nhìn vào làng, ấn tượng đầu tiên với du khách là những ngôi nhà sàn bằng đá xám, nép mình bên dãy núi, nổi bật giữa không gian xanh mát của núi rừng. Phía trước làng là dòng suối Khuổi Ky chạy qua làm cho ngôi làng trở nên đẹp, ấn tượng.
Theo lịch sử, truyền thống dùng đá của người Tày đã có từ cách đây hơn 600 năm. Ngược dòng thời gian quay trở về những năm 1594-1677, khi nhà Mạc lên Cao Bằng xây thành quách phòng thủ, những ngôi nhà sàn bắt đầu được dựng lên kiên cố như những “pháo đài”. Trải qua bao thăng trầm của lịch sử và thời gian, những ngôi nhà sàn vẫn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ, mang dáng dấp cổ kính, trầm mặc giữa không gian bao la của núi rừng biên giới.
Làng đá Khuổi Ky trải rộng trên diện tích 10,000m2 với địa thế tựa lưng vào núi đá, phía trước mặt là dòng suối Khuổi Ky thơ mộng. Làng có 14 căn nhà sàn bằng đá trải rộng khoảng 10.000m2, dựa lưng vào núi đá, phía trước là dòng suối Khuổi Ky.
Ở Khuổi Ky, đá được sử dụng rất nhiều trong sinh hoạt đời sống hàng ngày của đồng bào dân tộc. Nhà được xây bằng đá, vách đá móng được làm bằng đá hộc, chân tảng cũng được làm bằng đá và gia công lại. Đá cũng được sử dụng trong các công trình khác như hàng rào, đập nước, cối xay, bếp lò…Những ngôi nhà cũng được làm bằng đá, chắc chắn như một pháo đài. Trong tâm thức của người dân, đá giống như vị thần linh che chắn, bảo vệ cho dân làng người Tày ở Khuổi Ky.
Người Khuổi Ky đã biết tận dụng lợi thế về cảnh sắc thiên nhiên và văn hóa dân tộc, các hộ dân ở Khuổi Ky đã bắt đầu phát triển loại hình du lịch cộng đồng với homestay đầu tiên được khai trương vào tháng 9/2017.
Khuổi Ky giờ là bản có 100% hộ là dân tộc Tày nên phong tục, tập quán, nếp sinh hoạt thuần chất bản địa, khiến du khách đến đây thích thú được trải nghiệm bản sắc văn hóa riêng biệt của người Tày. Ngoài tận hưởng không gian hoài cổ của làng đá, du khách còn được thưởng thức các món ăn đặc sản, dân dã. Những món ngon của Khuổi Ky được nấu từ nhiều nguồn nguyên liệu có sẵn. Đặc biệt là món măng rán với củ măng được khứa từng đường nhỏ và ốp nhân thịt.
Du lịch làng đá Khuổi Ky, du khách không chỉ có cơ hội được tận mắt chiêm ngưỡng những ngôi nhà sàn đá với nét kiến trúc độc đáo, chiêm ngưỡng khung cảnh nên thơ và bình yên ở đây mà du khách còn có cơ hội tìm hiểu về nét đẹp văn hóa, tín ngưỡng của người dân nơi đây.