àt lâu sau, bà phi họ Nguyễn mang thai và hạ sinh hoà ng tử và o giử Tí ngà y 10 tháng Giêng âm lịch năm Giáp Thìn (1064). Vua ban cho tên là Hoà ng Lang (một số tư liệu khác là Hoằng Chân), tức Linh Lang đại vương được thử ở đửn Voi Phục, nay tọa lạc tại phường Ngọc Khánh quận Ba Đình, xưa thuộc là ng Dịch Vọng, sau gọi là trại Thủ Lệ.
|
Ảnh minh họa. |
Từ huyửn thoại...
Theo Thần tích đức Linh Lang Đại vương và sách Đại Nam nhất thống chí, Linh Lang là con trai thứ tư của Vua Lý Thánh Tông. Thế nhưng, nguồn gốc thực sự của ông lại rất ly kử³...
Chuyện kể rằng, ông bà ngoại của Linh Lang Đại vương là người đất Bồng Lai (nay thuộc Đan Phượng). à”ng Nguyễn Thái Công (hay Nguyễn Thực) và bà Dương Thị Triệu (hay Lê Thị Năng) là người tu nhân tích đức, sinh hạ một gái là Nguyễn Thị Hạo và o ngà y 10/2 năm Canh Thìn.
Sau khi cha qua đời, mẹ con bà Dương Thị Triệu bèn ra Thị Trại ở cùng một bà dì là m nghử buôn tơ lụa. Đến khi Nguyễn Thị Hạo vừa tròn 19 tuổi, thì xinh đẹp như tiên, chim sa cá lặn, hoa nhường nguyệt thẹn. Một hôm, Vua Lý Thánh Tông ra ngoại thà nh du ngoạn. Nhân dân đổ ra đường nghênh đón, Nguyễn Thị Hạo cũng tham gia đứng bên đường đón vua.
Lý Thánh Tông nhìn thấy cô gái xinh đẹp bên vệ đường, bỗng đem lòng yêu mến. Nhà vua sai quan đến thăm hửi và sau đó đem 100 lạng và ng là m sính lễ rước bà vử cung, là m cung phi thứ bảy. Nhà vua xây cho bà một cung điện ở Thị Trại, tức khu vực Thủ Lệ ngà y nay.
Đã bốn năm sống bên nhà vua, bà Phi Nguyễn Thị Hạo vẫn chưa có thai. Một hôm, nhân trời mùa hè nóng bức, bà cùng các cung phi, thị nữ ra tắm ở hồ Tây. Tự nhiên trời đất tối sầm, nước hồ cuộn sóng, con thuồng luồng dà i hơn 10 thước xuất hiện, ôm quấn lấy bà và phun rớt rãi đầy người, có mùi thơm... Thế nhưng, lát sau, trời đất quang tạnh, sóng lặng gió yên. Nhìn lại thì con thuồng luồng cũng biến mất. Bà trở vử cung vẫn còn bà ng hoà ng, liửn nói hết sự thật với vua.
Nhà vua nghe chuyện thì giận lắm, ngồi dựa và o long sà ng mà ngủ thiếp đi. Vua vừa chợp mắt thì mơ thấy một người mặc áo long cổn, tay cầm bảo kỷ, từ trên trời xuống, đi thẳng tới trước mặt vua quử³ xuống và tâu: "Ba năm sau sẽ có giặc Vĩnh Trinh đến xâm lấn, Hoà ng đế đã sai thủy thần ra đời, đầu thai và o là m con nhà vua, để sau nà y dẹp giặc cứu nước".
Từ đó, bà Nguyễn Thị Hạo có mang. Sau 13 tháng, bà sinh một người con trai khôi ngô tuấn tú, thân hình to lớn, sau lưng có 28 vết hằn trông như vẩy rồng và trên ngực có bảy hà ng chấm, óng ánh như hạt ngọc...
Một thời gian sau đó, có người tên Nùng Tồn Phúc và giặc Vĩnh Trinh nổi lên là m loạn ở vùng núi phía Bắc. Với quân lực hùng hậu, ai ai cũng khiếp sợ, nhà vua bèn cho lập đà n cầu trời. Bỗng trên đám mây trắng có ông tiên giáng đà n bảo vua rằng: "Thế nước gieo neo có thánh tà i/ Vận trời đã định há lo hoà i/ Nếu cầu người giửi nơi phường Trại/ Giặc Vĩnh Trinh kia chết chẳng sai".
Vua Lý Thánh Tông đã sai người đến Thị Trại. Khi ấy, Hoà ng Lang nghe tiếng quan rao, bỗng nhiên ngồi dậy, cất tiếng gọi me. Bà mẹ rất ngạc nhiên và bảo con: Con còn thơ dại chả nhẽ lại muốn đi đánh giặc để đửn báo nghĩa vua cha hay sao mà lại hửi thế? Hoà ng Lang giục mẹ mời xá nhân và o và nói rằng: Ngươi hãy mau mau vử báo với nhà vua, xin sắm sửa cho ta một lá cử dà i 10 thước và một con voi thật lớn, rồi mang lại ngay cho ta, một mình ta đánh giặc, xin nhà vua đừng lo ngại gì cả.
Vua Lý Thánh Tông đã sai người đến Thị Trại. Khi ấy, Hoà ng Lang nghe tiếng quan rao, bỗng nhiên ngồi dậy, cất tiếng gọi me. Bà mẹ rất ngạc nhiên và bảo con: Con còn thơ dại chả nhẽ lại muốn đi đánh giặc để đửn báo nghĩa vua cha hay sao mà lại hửi thế? Hoà ng Lang giục mẹ mời xá nhân và o và nói rằng: Ngươi hãy mau mau vử báo với nhà vua, xin sắm sửa cho ta một lá cử dà i 10 thước và một con voi thật lớn, rồi mang lại ngay cho ta, một mình ta đánh giặc, xin nhà vua đừng lo ngại gì cả.Nghe vậy, xá nhân vử bẩm lại với vua, vua hết sức vui mừng, ngay hôm sau sai người mang đến đủ cùng 5.000 binh lính chiêu mộ được, cho là m gia thần. Ở Thị Trại chọn được mười hai người và có hai tì tướng theo giúp, ngoà i ra còn có các họ khác cũng xin đi theo để đánh giặc. Thế là Hoà ng Lang liửn nghiêng mình lắc mạnh, thân hình bỗng nhiên cao lớn đến chừng chín thước, tay cầm lá cử lớn 10 thước nhảy lên lưng voi và vung cử thét lớn: Ta là thiên tướng. Con Voi lồng lên chạy như bay, lao như tên bắn thẳng đến đồn giặc. Tướng giặc Vĩnh Trinh nhìn thấy sợ ngã lăn ra, quân lính thì chạy toán loạn vì khiếp sợ.
Dẹp được giặc giã, nhà vua vui mừng và mở tiệc lớn chiêu đãi binh sĩ. Mấy tháng sau, vua có ý định nhường ngôi cho Hoà ng Lang nhưng ngà i từ chối. Lúc nà y, Hoà ng Lang bị mắc bệnh đậu mùa đã được ba tháng, không sao chữa khửi. Nhà vua ngự tới cung Hoà ng Lang an ủi: Bệnh đậu mùa dù nguy nan đến đâu cũng có thể tự khửi được. Hoà ng Lang liửn nói: Thần vốn không phải con nhà vua, mà là con của Long Quân. Do thấy thế nước gian nguy, nên vâng theo thiên hạ, thần thác sinh là m hoà ng tử để dẹp giặc, nay giặc giã đã dẹp yên, thần xin được trở vử thủy quốc. Xin vua cho ra Thạch Bà n ở hồ Tây, cầm lá cử sắt tung lên trời, rồi cử bay vử phương nà o, cho thần hưởng tự ở nơi đó".
Hoà ng Lang sau đó thần hoá thà nh thuồng luồng dà i hơn 10 thước bò xuống hồ Tây.
... Đến hiện tại
Thần Linh Lang Đại vương được nhiửu nơi trong cả nước thử cúng, mỗi nơi đửu có bản thần tích riêng. Theo thống kê tại kho sách của Viện nghiên cứu Hán Nôm, đã có trên 70 vạn bản thần tích ghi chép vử sự tích thần Linh Lang. Hình tượng thần Linh Lang là hình tượng người anh hùng trong công cuộc dẹp giặc ngoại xâm giữ nước của dân tộc.
Ở Hà Nội có ngôi đửn cổ, tên Voi Phục, thử vị thần sông nước huyửn thoại nà y; đồng thời nơi đây cũng được xem là một trong tứ trấn (trấn Tây) của Thăng Long, cùng với đình Kim Liên - trấn Nam (quận Đống Đa), đửn Bạch Mã - trấn Đông (quận Hoà n Kiếm), đửn Quán Thánh - trấn Bắc (quận Ba Đình).
|
Đửn Voi Phục. Ảnh tư liệu |
Đửn Voi Phục có dạng chữ Công. Tiửn tế 5 gian, kết cấu vì chồng rường, mái lợp ngói mũi hà i cổ. Trung đường 1 gian chạy dọc và o phía trong nối với hậu cung. Tại tòa nà y được đặt ngai lớn chạm khắc hình rồng, hoa lá tỉ mỉ, các nét chạm mang nghệ thuật thế kỷ XIX. Dưới ngai thử thần là tượng 2 vị tuử³ tướng quử³ chầu.
Hậu cung cũng 5 gian, gian chính giữa ở vị trí sâu và cao nhất là pho tượng đức Linh Lang Đại vương với nét mặt thanh tú, cao sang. Phía trước pho tượng Ngà i là một hòn đá lớn được đặt trong hộp kính. Hòn đá có vết lõm, tương truyửn thần đã từng gối đầu trên hòn đá nà y. Hai bên hòn đá là tượng 2 vị phụ tá đứng chầu.
Trong đửn, ngoà i các pho tượng còn có hoà nh phi, câu đối, nhang án, long ngai, cửa võng bát bửu cùng các đồ tế khí. đửu được sơn son thếp và ng lộng lẫy.
Hà ng năm, lễ hội Đửn Voi Phục được tổ chức từ mùng 9 đến 11 tháng 2 (à‚m lịch).
Đửn Voi Phục được Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch xếp hạng di tích lịch sử văn hóa ngà y 28/4/1962.
Sách Người và cảnh Hà Nội của Hoà ng Đạo Thuý lại ghi: "Sự thật, Linh Lang là ông hoà ng Bẩy đời Lý. Mẹ ông đi mò ốc ở hồ Tây, bị vua chấm. Đến lúc có mang lại bử. Bà vử nuôi con khôn lớn, là m nhà cho con học ở Tà o Sách, trên quán La, bử hồ Tây. Khi giặc Tống đến, ông đi đánh, lập công to. Bấy giử vua mới nhận và phong cho là Dâm Đà m Vương. Dâm Đà m là tên cũ của hồ Tây. Nhưng ông hoà ng không thích già u sang, vẫn cứ sống đời bình thường. Khi ông mất, nhà vua trao cho một trại giữ lệ cúng giỗ, vì thế trại lấy tên là Thủ Lệ. Nay khu đửn thà nh công viên". |

