Hoàng thành Thăng Long: Phục dựng trên nguyên tắc không phá hủy các hiện vật có giá trị gốc

hoadatviet| 16/09/2022 14:54

Bảo tồn, phát huy giá trị di sản Hoàng thành Thăng Long sao cho xứng đáng với tầm quan trọng của di tích, đồng thời phục dựng những di sản đã mai một như thế nào?

Đó là vấn đề được quan tâm tại Hội thảo khoa học quốc tế20 năm nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị di sản Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội.

Di sản Thế giới có giá trị to lớn

Hơn 1.000 năm trước, đất Thăng Long xưa - Hà Nội nay được vua Lý Thái Tổ chọn làm Kinh đô của nước Đại Việt và đặt tên là Thăng Long với mong muốn Kinh đô ngày càng phồn thịnh như linh vật rồng thiêng bay lên. Trong suốt hơn 10 thế kỷ, các triều đại phong kiến Việt Nam đã liên tục kế thừa, xây dựng và phát triển với vai trò, vị trí là trung tâm chính trị, văn hóa, kinh tế của cả nước. 

Với những giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học đặc biệt của di tích, Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội đã được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt năm 2009, được UNESCO ghi danh vào Danh mục Di sản văn hóa thế giới năm 2010.

Khai quật Khu di tích Hoàng thành Thăng Long bắt đầu từ năm 2002 là cuộc khai quật lớn trong lịch sử ngành khảo cổ học Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. Trải qua bao biến thiên của lịch sử, dấu tích kinh thành Thăng Long còn hiển hiện qua hệ thống di tích, di vật được tìm thấy tại Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long ngày nay.

Ông Christian Manhart - Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam - cho rằng, Hoàng thành Thăng Long minh chứng cho hơn 10 thế kỷ giao lưu và ảnh hưởng văn hóa khắp châu Á. Ngày nay, các tầng văn hóa khảo cổ phản ánh những bước phát triển nối tiếp nhau của các triều đại đã trị vì. Hiếm có di sản nào trên thế giới thể hiện tính liên tục lâu dài như Khu di tích Trung tâm Hoàng thành Thăng Long. "Vẫn còn nhiều lớp khảo cổ chưa được khám phá dưới lòng đất. Tôi muốn nhấn mạnh rằng nghiên cứu và bảo tồn di sản là một quá trình rất lâu dài đòi hỏi phải có kế hoạch và thực hiện một cách chiến lược", ông Christian Manhart nói.

Việc ghi tên Khu Trung tâm của Hoàng thành vào danh sách Di sản thế giới của UNESCO là một vinh dự tạo ra những cam kết và trách nhiệm mới cho tất cả mọi người. Việc hoàn thành kế hoạch quản lý toàn diện vào năm 2013 đã đánh dấu một cột mốc quan trọng. Đây là một công cụ đắc lực cho các cơ quan quản lý Nhà nước nhằm tăng cường cơ chế hợp tác giữa các bên liên quan; lồng ghép quản lý và bảo tồn; cải thiện việc diễn giải về khu di sản và các chương trình giáo dục và tiếp tục đầu tư vào nâng cao năng lực cho đội ngũ nhân viên.

Hiện vật Tượng đầu rồng khai quật được tại Hoàng thành Thăng Long

Hiện vật Tượng đầu rồng khai quật được tại Hoàng thành Thăng Long

Nhìn lại tổng quan kết quả 20 năm khảo cổ học kinh đô Thăng Long (2002-2022) và 10 năm Khảo cổ học khu vực Không gian chính điện Kính thiên (2011-2022), PGS.TS Tống Trung Tín - Hội Khảo cổ học Việt Nam - nhấn mạnh: Các cuộc khai quật khảo cổ học ở khu vực kinh đô Thăng Long và khu vực Trung tâm Hoàng thành Thăng Long đã phát lộ một hệ thống di tích và di vật lịch sử đồ sộ minh chứng tiêu biểu, xác thực cho lịch sử - văn hóa Thăng Long, lịch sử - văn hóa Việt Nam phát triển liên tục qua hơn 1.000 năm lịch sử.

Từ năm 2011 đến nay, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội phối hợp với Viện Khảo cổ học tiến hành khai quật nghiên cứu tại khu vực trung tâm của khu di sản, với tổng diện tích 8.440m². Những cuộc khai quật đã thu được kết quả to lớn trong việc tìm hiểu các giá trị của di sản thế giới Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long, đồng thời thu được nhiều tư liệu mới mang tính xác thực cao, góp phần nghiên cứu, khôi phục chính điện Kính Thiên.

"Các giá trị lịch sử - văn hóa của Thăng Long đạt 3 tiêu chí nổi bật toàn cầu đã đem lại cho Việt Nam và nhân loại một di sản thế giới mà giá trị to lớn của nó đã được các chuyên gia quốc tế khẳng định: Để hiểu biết lịch sử nhân loại, di tích này không thể thiếu được", PGS.TS Tống Trung Tín khẳng định.

Phục dựng trên nguyên tắc không phá hủy các hiện vật có giá trị gốc

Theo Tiến sĩ Nguyễn Văn Sơn - Hội Sử học Hà Nội, Điện Kính Thiên là kiến trúc quan trọng bậc nhất của kinh đô Thăng Long thời Lê sơ, Mạc và Lê Trung hưng, khởi dựng từ năm 1428 đời vua Lê Thái Tổ, nơi đặt ngự tọa của Hoàng đế Đại Việt. Tại đây, Hoàng đế cử hành các đại điển lễ của triều đình như lễ đăng cơ, thiết triều, nghị bàn quốc gia đại sự, điện thí, tuyên cáo thắng trận, tiếp đón sứ thần... Do đó, điện Kính Thiên là biểu trưng cao nhất của cho quyền lực quốc gia Đại Việt xuyên suốt 4 thế kỷ (XV - XVIII).

Năm 1816, vua Gia Long đã cho dỡ điện Kính Thiên với lý do "kiến trúc đã bị mục nát không thể tu bổ được" và cho dựng một tòa điện mới gọi là chính điện Hành cung, năm 1841 vua Tự Đức đổi thành điện Long Thiên. Trải qua thăng trầm lịch sử kiến trúc đã bị phá hủy toàn bộ chỉ còn lại khu nền cao hơn 2m và hai bộ lan can đá thềm bậc ở chính giữa mặt Nam và góc Tây Bắc.

Đôi rồng đá với các bậc thang nằm giữa sân chầu và Điện Kính Thiên

Đôi rồng đá với các bậc thang nằm giữa sân chầu và Điện Kính Thiên

Các cuộc khảo sát, khai quật tại đây từ năm 2011 đến nay đã mở ra những hiểu biết mới về chính điện Kính Thiên và không gian điện Kính Thiên qua hệ thống di tích, di vật. Tuy nhiên, cấu trúc mặt bằng và phân gian kiến trúc điện Kính Thiên vẫn là câu hỏi lớn chưa có lời giải đáp thỏa đáng.

"Chúng tôi căn cứ vào các nguồn sử liệu để nghiên cứu quá trình xây dựng, cấu trúc nền móng và phân gian kiến trúc của các chính điện triều Lý, Trần, Hồ, Lê (Lam Kinh) và Nguyễn từ đó đưa ra hướng nghiên cứu tìm hiểu về cấu trúc mặt bằng điện Kính Thiên. Kết quả nghiên cứu góp phần nhỏ bé hướng tới việc nghiên cứu, phục dựng Chính điện Kính Thiên và không gian Chính điện Kính Thiên thời Lê trong khu Di sản Thế giới Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội", Tiến sĩ Nguyễn Văn Sơn cho biết.

Chia sẻ kinh nghiệm về phục dựng lại các công trình kiến trúc đã bị phá hủy, chỉ còn lại dấu tích, GS Ueno Kunikazu (Đại học nữ Nara, Nhật Bản) giới thiệu một số công trình kiến trúc tiêu biểu thế kỷ thứ VIII, IX được phục dựng thành công tại Nhật Bản. "Trước tiên cần dựa vào kết quả của các cuộc khảo cổ học, để dựng lên phác thảo chính xác tới 70-80% công trình kiến trúc cổ. Trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi dựng mô hình ở tỉ lệ 1/50 đến 1/100. Chúng tôi cũng kiểm tra các vấn đề khác nhau trong quá trình phục dựng trên nguyên tắc không bao giờ phá hủy các hiện vật có giá trị gốc", GS Ueno Kunikazu cho biết.

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Hà Nội: Vì người nghèo - không để ai bị bỏ lại phía sau
    Tối 3/10, tại Cung văn hóa Lao động Hữu nghị Việt Xô, UBND thành phố Hà Nội phối hợp với Ủy ban MTTQ thành phố tổ chức phát động Tháng cao điểm "Vì người nghèo và an sinh xã hội" năm 2023, hưởng ứng phong trào thi đua "Vì người nghèo - không để ai bị bỏ lại phía sau" giai đoạn 2021 - 2025 do Thủ tướng Chính phủ phát động và Tháng cao điểm “Vì người nghèo” năm 2023 do Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam phát động.
  • Hà Nội biểu dương doanh nghiệp ngoài nhà nước có tổ chức Đảng tiêu biểu
    Sáng 3/10, Thành ủy Hà Nội tổ chức Hội nghị gặp mặt, biểu dương chủ doanh nghiệp và các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện Nghị quyết 09-NQ/TU của Thành ủy về tăng cường công tác xây dựng Đảng và các đoàn thể Nhân dân trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước trên địa bàn TP năm 2023.
  • Quận Tây Hồ phát động Tuần lễ học tập suốt đời năm 2023
    Sáng 3/10, Uỷ ban nhân dân (UBND) quận Tây Hồ tổ chức lễ phát động tuần lễ hưởng ứng học tập suốt đời năm 2023 với chủ đề “Xây dựng năng lực tự học trong kỷ nguyên số”.
  • Làng hoa Mê Linh khoe sắc tại Festival Thu Hà Nội 2023
    Festival Thu Hà Nội năm 2023 với chủ đề “Thu Hà Nội - Đến để yêu”, diễn ra từ ngày 29/9-1/10, là sự kiện lần đầu tiên được Thành phố giao Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại, Du lịch thành phố Hà Nội tổ chức nhằm tôn vinh hoạt động du lịch, văn hóa, di sản, thiên nhiên của Hà Nội.
  • 90 mẫu thiết kế được vinh danh tại Cuộc thi Thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội năm 2023
    Với chủ đề "Nâng tầm sáng tạo — lan tỏa tinh hoa nghề thủ công mỹ nghệ Thủ đô", sau một thời gian phát động, Cuộc thi Thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội năm 2023 đã nhận được sự hưởng ứng tham gia nhiệt tình của các tập thể, cá nhân, nghệ nhân, thợ giỏi ngành thủ công mỹ nghệ trên địa bàn Hà Nội.
  • 10 cá nhân được tặng thưởng danh hiệu “Công dân Thủ đô ưu tú” năm 2023
    Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh vừa ký ban hành Quyết định số 4874/QĐ-UBND về việc tặng thưởng danh hiệu “Công dân Thủ đô ưu tú” năm 2023.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Phát động cuộc thi viết “Khát vọng Tây Hồ - Khát vọng Thăng Long” năm 2024
    Chiều 4/10, Quận ủy Tây Hồ tổ chức Lễ phát động cuộc thi viết “Khát vọng Tây Hồ - Khát vọng Thăng Long” năm 2024.
  • Những hàng thông lặng im
    Những hàng thông đã lặng im từ lâu lắm. Như từ hóa thạch, như từ lòng đất, như từ đại dương, những đại dương san hô mà loài người đã vô tình quên lãng. Thông như là sự hóa thạch của những trầm tích ấy. Những trầm tích mà hôm nay, ngày mai, bất cứ khi nào có thể lại sẽ reo ca trong lòng bạn. Này hỡi em yêu! Và đó là một sự nhiệm màu!
  • Khai mạc triển lãm Mỹ thuật Thủ đô 2023
    Hướng tới kỷ niệm 69 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2023), Hội Mỹ thuật Hà Nội đã tổ chức khai mạc triển lãm Mỹ thuật Thủ đô 2023 vào chiều ngày 3/10/2023 tại Trung tâm Triển lãm Văn hóa nghệ thuật Việt Nam, Hà Nội.
  • Hà Nội tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp
    Thành ủy Hà Nội vừa ban hành kế hoạch số 181-KH/TU về việc Thực hiện Chỉ thị số 21-CT/TW ngày 04/5/2023 của Ban Bí thư Trung ương Đảng “Về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045".
  • Vinh danh 18 "Nông dân Thủ đô xuất sắc" năm 2023
    Sáng 4/10, Hội Nông dân TP Hà Nội tổ chức hội nghị Tổng kết đợt thi đua cao điểm chào mừng Đại hội đại biểu Hội Nông dân các cấp TP Hà Nội, nhiệm kỳ 2023 – 2028; biểu dương “Nông dân Thủ đô xuất sắc” năm 2023.
Đừng bỏ lỡ
Hoàng thành Thăng Long: Phục dựng trên nguyên tắc không phá hủy các hiện vật có giá trị gốc
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO