Tác giả - tác phẩm

Giải mã trẻ cá biệt: Thấu hiểu để thay đổi giáo dục

Thụy Phương 08/03/2025 16:55

Trên hành trình giáo dục, không ít giáo viên và phụ huynh đã tự hỏi: Tại sao một số trẻ thường xuyên gây rắc rối trong lớp học? Tại sao những hình phạt truyền thống như kỷ luật, đình chỉ học, cấm túc, hay thậm chí đòn roi lại không mang lại hiệu quả? Cuốn sách "Giải mã trẻ “cá biệt": Hiểu, hợp tác và hành động" của Tiến sĩ Ross W. Greene qua bản dịch của Nguyễn Thị Lan Anh gợi mở những chỉ dẫn thiết thực giúp giáo viên và phụ huynh hiểu và hỗ trợ trẻ cá biệt. Sách do Gamma và NXB Dân trí liên kết xuất bản vừa ra mắt bạn đọc cuối tháng 1/2025.

Tiến sĩ Ross W. Greene, người từng giảng dạy tại Trường Y, Đại học Harvard và hiện là Giám đốc sáng lập tổ chức phi lợi nhuận Lives in the Balance (www.livesinthebalance.org). Nhận thấy nhiều biện pháp kỷ luật truyền thống không còn phù hợp với cách hiểu hiện đại về nguyên nhân gây ra hành vi thách thức, ông đã khởi xướng mô hình Hợp tác và Chủ động (CPS) – một giải pháp đột phá, có tính ứng dụng cao, giúp hỗ trợ hiệu quả cho trẻ, giáo viên và phụ huynh. CPS không chỉ tập trung vào việc kiểm soát hành vi mà còn giúp trẻ phát triển những kỹ năng cần thiết để thích nghi và thành công trong môi trường học tập cũng như trong cuộc sống.

Trong suốt hai thập kỷ qua mô hình giải pháp hợp tác và chủ động mà Ross W. Greene miêu tả trong cuốn sách đã được áp dụng không chỉ ở hàng nghìn các gia đình mà còn tại vô số ngôi trường phổ thông và giáo dục đặc biệt, các nhóm trẻ, các cơ sở điều trị tâm thần và nội trú, và các trung tâm cải tạo, giam giữ trẻ vị thành niên.

z6386798088838_8cff4e5be58be8959c042194b9def22a.jpg

Trong lời mở đầu của cuốn sách, Tiến sĩ Ross W. Greene chia sẻ, các nhân vật trong sách được xây dựng dựa trên những giáo viên, phụ huynh và học sinh mà tác giả đã từng làm việc cùng. Một số là hình ảnh tổng hợp từ nhiều câu chuyện thực tế, với tên và chi tiết đã được thay đổi để bảo vệ danh tính. Họ không phải là những hình mẫu điển hình, cũng không đại diện cho bất kỳ ai cụ thể, mà đơn giản là những nhân vật được lựa chọn để minh họa cho những thách thức trong quá trình chuyển đổi văn hóa kỷ luật trong nhà trường.

Xuyên suốt gần 500 trang sách, tác giả đã đưa ra hai ý niệm cốt lõi: Trẻ có hành vi thách thức thực chất đang gặp khó khăn trong phát triển kỹ năng, giống như một dạng khuyết tật học tập. Khi người lớn tiếp cận với sự thấu hiểu và hỗ trợ thay vì áp đặt, trẻ sẽ có cơ hội vượt qua khó khăn, giúp giảm căng thẳng cho giáo viên và phụ huynh, đồng thời tạo điều kiện để các em phát triển và hòa nhập tốt hơn.

Những ý niệm này đối lập với quan điểm truyền thống cho rằng hành vi thách thức là cố ý, nhằm thu hút sự chú ý hoặc thử thách giới hạn, dẫn đến việc áp dụng các biện pháp kỷ luật như đình chỉ, cấm túc, đuổi học hay thậm chí trừng phạt bằng đòn roi. Tuy nhiên, với những tiến bộ trong khoa học thần kinh suốt 40 năm qua, chúng ta đã hiểu rõ hơn về nguyên nhân gốc rễ của những hành vi này. Vì vậy, các biện pháp trừng phạt không còn phù hợp trong nền giáo dục hiện đại, nơi sự thấu hiểu và hỗ trợ mới là trọng tâm.

Cuốn sách được chia thành 9 chương: Sóng gió trường học, Trẻ sẽ làm tốt nếu chúng có thể, Những phương án trong lớp học, Nào, ta cùng bắt đầu!, Chướng ngại vật, Niềm vui nhân đôi, Đồng tâm nhất trí, Khi hợp tác là văn hóa nhà trường, Tương lai trên bàn cân. Mỗi chương tập trung vào một khía cạnh quan trọng trong việc áp dụng CPS vào môi trường giáo dục.

Chương mở đầu - Sóng gió trường học, tác giả mô tả những khó khăn mà học sinh cá biệt thường gặp trong hệ thống giáo dục truyền thống. Tiếp theo, chương Trẻ sẽ làm tốt nếu chúng có thể, tác giả làm rõ quan điểm cốt lõi của mô hình CPS: hành vi thách thức xuất phát từ sự thiếu hụt kỹ năng, không phải do trẻ cố tình chống đối. Những chương sau đó, Ross W. Greene hướng dẫn cách áp dụng CPS vào lớp học, từ việc xác định vấn đề đến từng bước triển khai mô hình, xử lý các chướng ngại vật và ghi nhận những thành công trong thực tế. Sách cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hợp tác giữa giáo viên, phụ huynh và nhà trường, đề xuất những thay đổi về văn hóa tổ chức để CPS có thể được thực hiện lâu dài và bền vững. Ở chương cuối của cuốn sách, tác giả đã đưa ra tầm nhìn dài hạn cho giáo dục và cách CPS có thể trở thành một phần trong hệ thống trường học trên quy mô lớn.

Mô hình CPS đã được cập nhật liên tục và chứng minh được tính hiệu quả trong nhiều bối cảnh giáo dục khác nhau. Ấn bản mới này không chỉ tổng hợp những cải tiến trong mô hình mà còn đề xuất những thay đổi cần thiết để hệ thống giáo dục tiếp cận trẻ theo hướng nhân văn hơn.

Cuốn sách này là một lời kêu gọi mạnh mẽ để các nhà giáo dục và phụ huynh từ bỏ cách tiếp cận kỷ luật truyền thống và thay vào đó, hợp tác cùng trẻ để giải quyết gốc rễ vấn đề. Đây là một tài liệu thiết yếu cho bất kỳ ai quan tâm đến giáo dục và sự phát triển của trẻ em.

Tiến sĩ Cherry Vũ - CEO của Teal Unicorn, chuyên gia trong lĩnh vực tư vấn và quản lý nhận định "Giải mã trẻ "cá biệt": Hiểu, hợp tác và hành động" của Dr. Ross Greene giúp chúng ta nhìn nhận lại một thực tế quan trọng: Trẻ không phải "cứng đầu" hay "bất trị", mà đơn giản là chưa có đủ kỹ năng để làm tốt hơn. Khi trẻ không đáp ứng kỳ vọng, vấn đề không nằm ở thái độ mà ở sự hỗ trợ mà chúng cần. Dù là trẻ em hay người lớn, ai cũng muốn làm tốt. Nếu họ chưa làm được, nguyên nhân thường đến từ hệ thống, môi trường và những gì họ chưa được hướng dẫn. Thay vì áp đặt kỷ luật, chúng ta cần một cách tiếp cận chủ động, hợp tác để giúp trẻ phát triển.

Cuốn sách này là một tài liệu hữu ích cho bất kỳ ai đang nuôi dạy hoặc làm việc với trẻ—từ phụ huynh, giáo viên đến những người làm công tác hỗ trợ. Khi chúng ta thay đổi cách nhìn nhận, cách phản ứng cũng thay đổi, và từ đó, trẻ sẽ cảm nhận được sự thấu hiểu, tin tưởng để từng bước thay đổi theo hướng tích cực./.




Bài liên quan
  • Giao lưu với tác giả và dịch giả cuốn sách "Bố con cá gai"
    Cuốn sách “Bố con cá gai” của tác giả Cho Chang-In từ lâu đã chiếm trọn trái tim độc giả không chỉ vì nội dung sâu sắc mà còn bởi những thông điệp về tình yêu thương và hy sinh vô điều kiện. Nhân dịp tác giả Cho Chang-In đến thăm Việt Nam, Nhã Nam Bookstore sẽ tổ chức buổi giao lưu đặc biệt với tác giả và dịch giả vào ngày 9/3/2025 tại tầng 4 Lotte Mall West Lake Hanoi (272 Võ Chí Công, Tây Hồ, Hà Nội). Đây là cơ hội để độc giả yêu thích cuốn sách có thể trò chuyện trực tiếp với tác giả và dịch giả, đồng thời hiểu thêm về quá trình sáng tác và dịch thuật một tác phẩm nổi tiếng.
(0) Bình luận
  • Truyện tranh: Khi văn hóa - lịch sử “kết duyên” cùng hội họa
    Sáng 11/5, tọa đàm "Truyện tranh: Khi văn hóa – lịch sử “kết duyên” cùng hội họa" do NXB Kim Đồng phối hợp với Viện Pháp tổ chức đã diễn trong khuôn khổ chuỗi hoạt động của dự án phát triển truyện tranh tại Việt Nam và Những ngày văn học châu Âu 2025. Sự kiện được tổ chức nhân dịp ra mắt hai cuốn truyện tranh "Ký ức kiều bào: Lính thợ – Lao động Việt tại Pháp giữa Thế chiến II" và "Ký ức kiều bào: Chân đăng – Phu mỏ người Việt ở Tân Thế giới". Hai tác phẩm như lát cắt lịch sử sinh động, tái hiện bằng hình họa và màu sắc số phận những người Việt tha hương giữa thế kỷ XX đầy biến động.
  • Dấu ấn tuổi thơ Bác Hồ qua trang viết của nhà văn Sơn Tùng
    Nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2025), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tái bản lần thứ ba tác phẩm "Bông sen vàng" của nhà văn Sơn Tùng – một trong những cuốn sách tiêu biểu viết về thời niên thiếu của Bác.
  • Ra mắt cuốn sách “Việt Nam – Ăn mặc thong dong”
    Công ty cổ phần Văn hóa Chi (Chibooks) phối hợp với Nhà Xuất bản Lao động vừa cho ra mắt độc giả cuốn sách “Việt Nam – Ăn mặc thong dong” của tác giả Đỗ Quang Tuấn Hoàng. Tác phẩm thuộc Tủ sách Văn hóa Việt giới thiệu những nét đặc trưng và độc đáo trong văn hóa ăn mặc của các dân tộc Việt Nam.
  • PGS.TS, nhạc sĩ Nguyễn Lân Cường qua đời ở tuổi 84
    PGS.TS, nhạc sĩ Nguyễn Lân Cường – nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Âm nhạc Hà Nội, người sáng lập và chỉ huy Dàn hợp xướng Hanoi Harmony đã qua đời vào sáng 6/5 tại Bệnh viện Đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội sau thời gian chống chọi với bệnh ung thư dạ dày. Ông hưởng thọ 84 tuổi.
  • “Cuốn sách Hoang dã” – hành trình kỳ diệu trong thế giới sách
    Nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Mexico, Công ty Văn hóa & Truyền thông Nhã Nam ra mắt bạn đọc tác phẩm “Cuốn sách Hoang dã” của nhà văn Mexico Juan Villoro. Tác phẩm được đánh giá cao không chỉ ở nội dung giàu trí tưởng tượng mà còn ở thông điệp sâu sắc về tình yêu sách và sức mạnh của việc đọc.
  • Nhà văn hóa Hữu Ngọc qua đời
    Tên đầy đủ của ông là Nguyễn Hữu Ngọc, sinh năm 1918 tại phố Hàng Gai, Hà Nội, và quê gốc ở Thuận Thành, Bắc Ninh. Với nền tảng học vấn vững vàng và tài năng nghiên cứu xuất sắc, ông được biết đến là một nhà nghiên cứu uyên bác, thông thạo nhiều ngôn ngữ, bao gồm tiếng Pháp, Anh, Đức, và có khả năng đọc hiểu chữ Hán.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Truyện tranh: Khi văn hóa - lịch sử “kết duyên” cùng hội họa
    Sáng 11/5, tọa đàm "Truyện tranh: Khi văn hóa – lịch sử “kết duyên” cùng hội họa" do NXB Kim Đồng phối hợp với Viện Pháp tổ chức đã diễn trong khuôn khổ chuỗi hoạt động của dự án phát triển truyện tranh tại Việt Nam và Những ngày văn học châu Âu 2025. Sự kiện được tổ chức nhân dịp ra mắt hai cuốn truyện tranh "Ký ức kiều bào: Lính thợ – Lao động Việt tại Pháp giữa Thế chiến II" và "Ký ức kiều bào: Chân đăng – Phu mỏ người Việt ở Tân Thế giới". Hai tác phẩm như lát cắt lịch sử sinh động, tái hiện bằng hình họa và màu sắc số phận những người Việt tha hương giữa thế kỷ XX đầy biến động.
  • Cơ hội chiêm ngưỡng những tác phẩm nghệ thuật tạo hình đặc sắc về Chủ tịch Hồ Chí Minh
    Vào sáng ngày 16 tháng 5 năm 2025, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam sẽ diễn ra lễ khai mạc triển lãm chuyên đề “Hồ Chí Minh trong nghệ thuật tạo hình”. Đây là hoạt động ý nghĩa nhân dịp kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2025), đồng thời là dịp để công chúng chiêm ngưỡng những tác phẩm nghệ thuật đặc sắc về hình tượng Người - vị lãnh tụ kiệt xuất của dân tộc Việt Nam.
  • Dấu ấn tuổi thơ Bác Hồ qua trang viết của nhà văn Sơn Tùng
    Nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2025), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tái bản lần thứ ba tác phẩm "Bông sen vàng" của nhà văn Sơn Tùng – một trong những cuốn sách tiêu biểu viết về thời niên thiếu của Bác.
  • Sắp diễn ra Diễn đàn “Hợp tác Công nghệ cao và Đổi mới sáng tạo Việt Nam – Áo 2025”
    Diễn đàn “Hợp tác Công nghệ cao và Đổi mới sáng tạo Việt Nam – Áo 2025” đánh dấu một bước tiến chiến lược trong quan hệ hợp tác phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo giữa hai quốc gia.
  • Nhiều cơ hội cho đoàn viên, thanh niên tại phiên giao dịch việc làm lưu động quận Ba Đình
    Ngày 10/5, tại Trường THCS Phan Chu Trinh, Sở Nội vụ thành phố Hà Nội đã phối hợp UBND quận Ba Đình chỉ đạo Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội, Phòng Nội vụ quận Ba Đình tổ chức “Phiên giao dịch việc làm lưu động quận Ba Đình năm 2025”.
Đừng bỏ lỡ
Giải mã trẻ cá biệt: Thấu hiểu để thay đổi giáo dục
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO