Và tôi tìm vử với món canh cá rô rau cải “ món ăn thanh mát, đậm ngọt, mang nhiửu kỉ niệm của tuổi thơ tôi.
Đầu mùa rô ron, cuối mùa rô trứng là câu nói thể hiện kinh nghiệm của những người nông dân. Ở quê, mùa cá rô đồng bắt đầu và o khoảng cuối tháng 3, đầu tháng 4 âm lịch. Lúc đó thật dễ dà ng để bắt được cả bầy rô ron dưới những kênh mương hay đám lúa đang thời con gái.
Khoảng tháng 5 tháng 6 trở đi, và o khoảng cuối mùa mưa hằng năm thật dễ dà ng bắt được những chú cá rô trứng thịt thơm ngọt, béo chắc. Cá rô được bắt vử, dù là rô ron hay rô trứng đửu có thể chế biến hà ng chục món ăn khác nhau, vừa thơm ngon, nhẹ nhà ng mà vị lại không ngán, rất hợp với thời tiết oi bức của mùa hạ. Từ các món đơn giản như cá rô rán, cá rô kho tương khế đến những món chế biến khá phức tạp như cháo cá rô, cá rô om củ chuối...
Người nhà quê vẫn ngâm nga: Cá rô canh cải nấu gừng/ Không ăn thì chớ, xin đừng mỉa mai.
Tôi vẫn cho rằng trong các món chế biến từ cá rô thì món canh cá rô nấu rau cải là món ăn dân dã, thanh mát hợp với cái nóng của mùa hạ miửn Bắc nhất. Canh cá rô rau cải được chế biến tương đối cầu kì với những công đoạn đòi hửi sự tỉ mỉ và công phu. Sau khi mổ cá, tróc vảy và rửa sạch cá rô, phải ướp cá với muối để thịt cũng như canh nấu xong được đậm đà . Tất cả nguyên liệu là m món nà y chỉ đơn giản có cá rô đồng, rau cải ngọt và điểm thêm chút gừng củ giã nhử.
Bước đầu tiên là tách thịt cá. Để lọc được thịt và lấy hết xương răm trên thân cá, người nội trợ nên khéo léo luộc cá trước. Phần xương sẽ được đem giã nhử, mịn và bử và o nước luộc để nấu kử¹. Nước luộc cá thường vị ngọt tự nhiên của thịt cá rô lẫn gia vị nêm vừa phải. Thịt cá rô khi tách riêng cũng được đem giã vừa nhử để thêm ngọt cho phần nước dùng. Nhưng khi giã (xay) thịt cá cần tinh ý và khéo léo để thịt không nhử quá, không nát nhừ mà vẫn thấy từng thớ trắng vừa mửng và nhử.
Đối với tôi, việc giã thịt cá bao giử cũng khó khăn nhất, nếu không dừng đúng lúc thịt sẽ nhuyễn quá và mất vị. Cũng có nhiửu người không chọn cách giã thịt cá mà thay và o đó họ dùng thìa dĩa tách vừa miếng để nấu. Nhưng người xưa vốn quan niệm thịt cá giã vừa sẽ khiến món canh ngọt thơm và đậm đà hơn.
Ngà y trước, người ở quê tôi vẫn dùng cối đaÌ để giã cá rô nấu canh cải. Những tiếng chà y, tiếng cười nói ríu rít phần nà o tạo nên chút ấm cúng, ngọt ngà o cho hương vị món ăn. Nước luộc cá lẫn những thớ thịt rô đồng thơm ngon được nấu sôi và nêm vừa gia vị. Khi nước sôi sẽ bử rau cải và gừng đã xay nhử và o và nấu chín đửu là được món canh thơm ngon, dịu mát. Nay, canh cá rô rau cải không chỉ là món nhà quê mà còn là món khoái khẩu của những người dân thà nh phố. Trong các nhà hà ng, khách sạn, món canh nà y vẫn là một thực đơn hút khách nhất là trong cái oi bức đầu tháng 5 nà y.
Hơn thế, bát canh cá rô nấu rau cải ngọt dịu, bỗ dườ¡ng ấy còn mang hồn quê và tình cảm với miửn quê xa xôi của những người con đất Việt.