Việc kinh doanh vận tải thông qua ứng dụng công nghệ đang phát triển hết sức nhanh chóng
Vinasun “tố” Grab, Uber
Theo phản ánh của Công ty cổ phần Ánh Dương Việt Nam (Vinasun) qua Hệ thống tiếp nhận, trả lời kiến nghị của doanh nghiệp của Chính phủ, việc cho phép Uber và Grab hoạt động tại thị trường Việt Nam với nhiều ưu đãi từ chính sách, cũng như không chịu sự quản lý chặt chẽ của cơ quan quản lý, đang đẩy các doanh nghiệp taxi trong nước gặp nhiều khó khăn.
Công ty Vinasun cho rằng, về bản chất Uber và Grab cũng giống như taxi, là loại hình dịch vụ vận chuyển hành khách đường ngắn trong nội đô và là loại hình kinh doanh nhượng quyền thương hiệu cho các cá nhân tham gia thông qua phương thức kết nối là phần mềm ứng dụng trên smartphone. Dù không có chức năng kinh doanh vận tải nhưng Uber và Grab đã sử dụng các ứng dụng để kết nối giữa Công ty kinh doanh - tài xế - người tiêu dùng nhằm kinh doanh vận tải mà không phải xin phép.
Núp dưới danh nghĩa hợp đồng điện tử (là phương thức tính tiền và thanh toán thay đồng hồ tính tiền), Uber và Grab đã né tránh các nghĩa vụ về thuế, phí và hầu như không chịu bất kỳ chi phí phát sinh nào trong khi hoạt động taxi phải đáp ứng tối thiểu 13 điều kiện như kiểm định đồng hồ tính tiền, đầu tư máy in, thiết bị định vị...
Đồng thời, Uber và Grab đã và đang thực hiện các chương trình khuyến mãi tùy tiện, trái luật (không đăng ký, không được bất kỳ sự cho phép nào của cơ quan quản lý), hoạt động cạnh tranh không lành mạnh chiếm lĩnh thị trường; gây rối hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp taxi khác qua hành động kêu gọi các lái xe tham gia sử dụng phương thức kinh doanh của họ mà không cần ký kết với các doanh nghiệp taxi khác.
Trong khi đó, các công ty taxi truyền thống một mặt phải đầu tư phát triển khoa học công nghệ để theo kịp nhu cầu và xu thế phát triển của thời đại, một mặt phải chịu sự ràng buộc chặt chẽ của luật pháp quy định cho hoạt động vận tải taxi, vừa đảm bảo quyền lợi cho người lao động thông qua nghĩa vụ nộp BHXH, BHYT, BHTN cũng như mức lương tối thiểu tăng hàng năm, chịu trách nhiệm và nghĩa vụ với Nhà nước.
Từ đó, Vinasun kiến nghị cơ quan chức năng xếp loại hình hoạt động của Grab, Uber và các công ty tương tự là loại hình kinh doanh vận chuyển hàng khách đường bộ bằng taxi; các xe kinh doanh của Uber và Grab phải chịu sự quản lý, kiểm tra, cấp phép như các công ty taxi đang hoạt động.
Vinasun đề nghị phải có cơ quan quản lý cụ thể; phải công khai số xe kinh doanh, doanh thu và thuế phải nộp hàng quý, hàng năm; đảm bảo công bằng trong việc quản lý và chống thất thu thuế; chịu sự khống chế về số đầu xe tham gia kinh doanh theo quy hoạch chung; đăng ký giá và chịu sự quản lý giá như các công ty taxi đang bị quản lý; chấm dứt các hoạt động cạnh tranh không lành mạnh bằng các chiêu thức "giảm giá, chiến lược giá hủy diệt", "siêu giảm giá", "siêu rẻ", "trợ giá" nhằm mục đích chiếm lĩnh thị trường, đánh sập các doanh nghiệp trong nước.
Chỉ là thay hình thức hợp đồng giấy bằng điện tử
Về vấn đề này, Bộ GTVT cho rằng nếu các đơn vị vận tải hoạt động theo đúng theo quy định về loại hình kinh doanh vận tải tại Điều 66 Luật Giao thông đường bộ và quy định về điều kiện kinh doanh tại Nghị định số 86/2014/NĐ-CP của Chính phủ, Thông tư số 63/2014/TT-BGTVT của Bộ GTVT mà có sử dụng các ứng dụng hỗ trợ cho điều hành hoạt động vận tải, quản lý doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải và hiệu quả của doanh nghiệp thì Bộ GTVT luôn đồng tình, ủng hộ.
Theo Bộ, loại hình kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng quy định trong Nghị định 86/2014/NĐ-CP đang thực hiện với hình thức hợp đồng vận tải bằng văn bản giấy. Riêng đối với hoạt động kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng đối với loại xe dưới 9 chỗ thì Thủ tướng Chính phủ cho phép thí điểm ứng dụng hợp đồng điện tử.
“Việc sử dụng thông điệp dữ liệu điện tử thay cho hợp đồng vận tải hành khách bằng giấy (hay còn gọi là nội dung ứng dụng hợp đồng điện tử) là bản chất của việc thí điểm ứng dụng khoa học công nghệ hỗ trợ quản lý và kết nối hoạt động vận tải hành khách theo hợp đồng”, Bộ GTVT nói rõ.
Theo đó, bản chất ở đây là xe kinh doanh vận tải khách theo hợp đồng (được các Sở GTVT cấp phù hiệu xe hợp đồng theo quy định) ứng dụng hợp đồng điện tử thay cho hợp đồng giấy chứ không phải loại hình taxi.
Việc cấp giấy phép kinh doanh vận tải bằng xe ô tô, cấp phù hiệu và quản lý hoạt động kinh doanh vận tải theo quy định của Nghị định số 86/2014/NĐ-CP và Thông tư 63/2014/TT-BGTVT đã quy định thẩm quyền do Sở GTVT thực hiện trên địa bàn địa phương. Việc thực hiện kê khai giá cước, niêm yết giá cước vận tải bằng xe ô tô đang được thực hiện theo quy định tại Thông tư liên tịch số 152/2014/TTLT-BTC-BGTVT ngày 15.10.2014 của Bộ Tài chính, Bộ GTVT hướng dẫn thực hiện giá cước vận tải bằng xe ô tô và giá dịch vụ hỗ trợ vận tải đường bộ.
Bộ GTVT cho biết, trong thực tế đã diễn biến, khi Bộ GTVT chưa đề xuất Thủ tướng cho phép thực hiện thí điểm thì Uber, Grab cũng đã du nhập vào và hoạt động tại Việt Nam. Từ thời điểm khi áp dụng thí điểm, việc quản lý hoạt động được thực hiện theo Kế hoạch ban hành kèm theo Quyết định số 24/QĐ-BGTVT, trong nội dung đã quy định rõ trách nhiệm của từng cơ quan đơn vị để phối hợp quản lý và thực hiện thí điểm.
“Việc ứng dụng công nghệ trong hoạt động vận tải là tất yếu và đối với xe kinh doanh vận tải khách theo hợp đồng cũng không nằm ngoài quy luật này. Vấn đề các địa phương quy hoạch phương tiện phù hợp với thực trạng giao thông đã được quy định tại Khoản 1, Khoản 6 Điều 6 Luật Giao thông đường bộ”, Bộ GTVTcho hay.
Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng đồng ý với báo cáo của Bộ GTVT, yêu cầu UBND các thành phố trực thuộc Trung ương chủ trì, phối hợp với Bộ GTVT và các cơ quan có liên quan thực hiện lập, phê duyệt quy hoạch phương tiện vận tải, bảo đảm phù hợp với tình hình thực tế của địa phương theo quy định tại Khoản 1, Khoản 6 Điều 6 Luật Giao thông đường bộ.
Đối với kiến nghị của Công ty Vinasun về chấm dứt hoạt động cạnh tranh không lành mạnh của Uber, Grab bằng các chiêu thức giảm giá, Bộ GTVT đề nghị Công ty Vinasun trao đổi với Bộ Công Thương để được hướng dẫn rõ hơn.