Văn hóa – Di sản

Tái hiện nghi thức lễ tiến Xuân Ngưu tại Lễ hội truyền thống đền Bạch Mã

Mai Chi 20/03/2024 19:31

Quận ủy, HĐND, UBND và MTTQ Việt Nam quận Hoàn Kiếm (Thành phố Hà Nội) cho biết, ngày 21/3/2024 (12 tháng Hai năm Giáp Thìn) sẽ khai mạc Lễ hội truyền thống đền Bạch Mã năm 2024 tại Di tích Quốc gia đặc biệt đền Bạch Mã (phường Hàng Buồm, quận Hoàn Kiếm, Thành phố Hà Nội).

Theo Ban tổ chức, Lễ hội truyền thống đền Bạch Mã chính là lễ Tiến Xuân Ngưu, diễn ra vào ngày 12 - 13/2 âm lịch hàng năm. Đây là một nghi thức lễ hội nông nghiệp sớm nhất do triều đình tổ chức hàng năm để cầu một năm ngũ cốc phong đăng, mưa thuận gió hòa, cũng vừa có tính tín ngưỡng dân gian của Kinh thành Thăng Long xưa.

ruoc-le.jpg
Đoàn Rước lễ từ Đền Bạch Mã - Mã Mây - Lương Ngọc Quyến - Hàng Giầy - Hàng Buồm - Đền Bạch Mã tại Lễ hội đền Bạch Mã năm 2023. (Ảnh tư liệu).

Tương truyền, từ xa xưa, Lễ hội đền Bạch Mã thường có đám rước trên 500 người đi từ đền Bạch Mã qua Mã Mây, đền Bà Kiệu, vòng quanh hồ Hoàn Kiếm, tới Hàng Đào rồi trở về đền Bạch Mã. Thời gian mở hội vào hai ngày 12 và 13 tháng Hai âm lịch hàng năm tại đền Bạch Mã và một số tuyến phố lân cận, khu vực hồ Hoàn Kiếm (tượng đài Lý Thái Tổ). Quy mô của lễ hội dự kiến 5 năm tổ chức lớn một lần do quận Hoàn Kiếm trực tiếp chỉ đạo, bắt đầu từ năm 2010. Những năm lẻ, lễ hội có quy mô nhỏ hơn do phường Hàng Buồm thực hiện.

den-bach-ma.jpg
Tại lễ hội truyền thống đền Bạch Mã có nhiều nghi thức cổ truyền được tái hiện. (Ảnh tư liệu).

Tại Lễ hội truyền thống đền Bạch Mã sẽ có những nghi thức tế lễ cùng một số hoạt động văn hóa khác như hát ca trù, hát chèo, ngâm thơ,… Cùng đó, Lễ hội truyền thống đền Bạch Mã có đội múa rồng, sư tử; đội cờ, trống chiêng, sinh tiền, đánh bồng, bát âm; đội kiệu lễ vật và đội kiệu bát cống với đầy đủ tàn, tán, lọng; đội tế nam quan; dâng hương nữ từ đền Mã Mây đi qua các tuyến phố lớn để về đền Bạch Mã.

Trong đoàn rước còn có mục đồng và mô hình trâu với kích thước bằng trâu thật để làm lễ tiến Xuân Ngưu - dâng Trâu mùa Xuân - một nghi thức quan trọng của Lễ hội đền Bạch Mã từ xa xưa còn được lưu giữ đến ngày nay.

bach-ma.jpeg
Ngựa trắng được thờ bên trong đền Bạch Mã (quận Hoàn Kiếm). Lễ hội đền Bạch Mã gắn liền với lễ tiến Xuân Ngưu (lễ hội dâng trâu mùa xuân) của đất Thăng Long - Hà Nội.

Ban tổ chức Lễ hội truyền thống đền Bạch Mã năm Giáp Thìn cho biết, đây là hoạt động văn hóa trọng tâm của quận Hoàn Kiếm, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, tấm lòng thành kính với công đức của cha ông và tôn thờ thần Long Đỗ - vị thần đã có công trong việc xây dựng và bảo vệ kinh thành Thăng Long./.

Đền Bạch Mã được xây dựng từ năm 865 đời nhà Đường. Năm 1010, Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư về Đại La, định đắp thành nhưng nhiều lần thành đắp lên đều bị đổ. Vua cho người đến đền Bạch Mã cầu khấn thần Long Đỗ thì thấy ngựa trắng từ trong đền đi ra, đi một vòng từ đông sang tây, đi đến đâu để lại dấu chân đến đó, rồi trở lại đền và biến mất. Vua sai người lần theo vết chân ngựa trắng lập đồ án xây thành, quả nhiên thành được xây xong và đứng vững. Thần Long Đỗ có công giúp Vua xây thành, Vua bèn cho sửa lại đền thờ và phong thần Long Đỗ là “Quốc đô Thăng Long thành hoàng đại vương”. Đền Bạch Mã là một trong tứ trấn kinh thành Thăng Long xưa.

Đền Bạch Mã hiện còn lưu giữ 15 tấm bia đá quý hiếm. Năm 1986, Đền được xếp hạng di tích lịch sử cấp Quốc gia. Ngày 18/1/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 93/QĐ-TTg xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt đợt 12 cho 5 di tích trên cả nước, trong đó có đền Bạch Mã (quận Hoàn Kiếm).

Bài liên quan
  • Bảo tồn Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia "Lễ hội đền Tranh"
    Sáng 19/3 (10/2 âm lịch) đã diễn ra lễ rước nước, các đoàn dâng lễ vật, chương trình văn nghệ, khai hội, công bố quyết định của UBND tỉnh Hải Dương công nhận di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia đền Tranh, xã Đồng Tâm là điểm du lịch. Chiều và tối cùng ngày có lễ tế quan và tế mẫu, lễ mộc dục.
(0) Bình luận
  • Hà Nội đề xuất khôi phục tên phố Hàng Lọng
    UBND Thành phố Hà Nội vừa có tờ trình HĐND thành phố ban hành Nghị quyết về việc đặt tên, đổi tên và điều chỉnh độ dài đường phố và công trình công cộng trên địa bàn Thành phố Hà Nội năm 2025.
  • Nghề gốm Mỹ Thiện là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
    Nghề gốm Mỹ Thiện được xếp vào loại hình “Nghề thủ công truyền thống” và chính thức trở thành một phần trong kho tàng di sản văn hóa phi vật thể quốc gia...
  • Tết cơm mới của người Xá Phó là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
    Khi tổ chức Tết cơm mới, mỗi gia đình phải đi rước “hồn lúa mới” từ cánh đồng, nương rẫy về nhà. Hình tượng cây lúa và “hồn lúa” trong tâm thức của người dân mang đậm tính nhân văn, bản sắc văn hóa tộc người.
  • Huế có thêm hai di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia
    Lễ hội mừng lúa mới của đồng bào Cơ Tu và Tri thức dân gian về Bún bò Huế được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
  • Giang Văn Minh và những giai thoại rạng danh xứ Đoài
    Nằm dưới chân núi Tổ, vùng đất cổ Đường Lâm, xứ Đoài không chỉ nổi tiếng là nơi sinh ra vua Phùng Hưng (cuối thế kỷ thứ VIII) và vua Ngô Quyền (thế kỷ thứ X) mà còn được biết đến là quê hương của Thám hoa Giang Văn Minh - một nhân vật lỗi lạc trong lịch sử ngoại giao của nước nhà, hồi cuối thế kỷ XVI - đầu thế kỷ XVII.
  • Tiếp thêm sức sống cho nghề truyền thống Thủ đô
    Là địa phương đứng đầu cả nước về số lượng các làng nghề truyền thống, các nghệ nhân và người làm nghề truyền thống Hà Nội đang không ngừng sáng tạo trong công tác gìn giữ, bảo tồn các làng nghề. Sự sáng tạo không chỉ mang lại một diện mạo mới, một sức sống mới cho các làng nghề mà còn gợi mở những không gian trải nghiệm văn hóa mới cho người dân Thủ đô và du khách.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
  • Cam kết mạnh mẽ của Hà Nội trong bảo đảm an sinh xã hội, không để ai bị bỏ lại phía sau
    Việc HĐND thành phố Hà Nội khóa XVI thông qua Nghị quyết quy định nội dung, mức hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm y tế cho các đối tượng chính sách xã hội của thành phố (thực hiện điểm a, điểm b khoản 3, khoản 4 Điều 27 Luật Thủ đô 2024) tại kỳ họp thứ 25, đã khẳng định cam kết mạnh mẽ của Hà Nội về việc đảm bảo an sinh xã hội, không để ai bị bỏ lại phía sau.
  • “Cho muôn đời sau” - Đêm nhạc tôn vinh nhạc sĩ Hoàng Vân
    Nhiều tác phẩm nổi bật trong bộ sưu tập của nhạc sĩ Hoàng Vân – bộ sưu tập đã được UNESCO ghi danh là Di sản tư liệu thế giới, sẽ được giới thiệu đến người yêu âm nhạc trong chương trình nghệ thuật “Cho muôn đời sau”, sự kiện diễn ra tại Nhà hát Hồ Gươm (Hà Nội) vào tối 24/7 tới đây.
  • Xã Nội Bài (Hà Nội): Điểm sáng trong triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp
    Ngay trong ngày đầu triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp 1/7/2025; điểm phục vụ hành chính công xã Nội Bài đã đi vào hoạt động, với không khí làm việc diễn ra khẩn trương, nền nếp, tinh thần phục vụ nhân dân thân thiện, nghiêm túc và hiệu quả, với khẩu hiệu: “Khoa học - Hiệu quả - Hiện đại – Sẵn sàng – Thân thiện”; trong khuôn khổ mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
  • Vừa phát hành “Totto-chan bên cửa sổ” phần 2 lập tức tái bản
    Sau hơn bốn thập kỷ kể từ khi “Totto-chan bên cửa sổ” ra đời và trở thành hiện tượng xuất bản toàn cầu, tác giả Kuroyanagi Tetsuko đã hoàn thành phần tiếp theo mang tên “Totto-chan bên cửa sổ: Những chuyện tiếp theo”. Ngay khi ra mắt tại Việt Nam, tác phẩm đã tạo nên cơn sốt với 3.000 bản in đầu tiên được bán hết chỉ trong ba ngày, cho thấy sức hút bền vững của một trong những nhân vật văn học thiếu nhi được yêu thích nhất thế giới.
  • Khai quật khảo cổ Tháp đôi Liễu Cốc, xuất lộ di tích có 2 tháp thờ duy nhất ở Việt Nam
    Sau khi thăm dò, khai quật di tích Tháp đôi Liễu Cốc (phường Kim Trà, TP Huế) giai đoạn 2 đã thu được 9.380 tiêu bản và mảnh hiện vật, trong đó xác định được di tích duy nhất ở Việt Nam có 2 đền tháp thờ chính.
  • Các nghị quyết đặt người dân, doanh nghiệp vào vị trí trung tâm, chính sách phải khả thi
    Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài đề nghị các đại biểu HĐND khi thảo luận, xem xét các nghị quyết cần phải đặt trong tầm nhìn dài hạn, với tư duy dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, đặt người dân và doanh nghiệp vào vị trí trung tâm…
  • Hà Nội đề xuất khôi phục tên phố Hàng Lọng
    UBND Thành phố Hà Nội vừa có tờ trình HĐND thành phố ban hành Nghị quyết về việc đặt tên, đổi tên và điều chỉnh độ dài đường phố và công trình công cộng trên địa bàn Thành phố Hà Nội năm 2025.
  • Nghề gốm Mỹ Thiện là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
    Nghề gốm Mỹ Thiện được xếp vào loại hình “Nghề thủ công truyền thống” và chính thức trở thành một phần trong kho tàng di sản văn hóa phi vật thể quốc gia...
  • Tết cơm mới của người Xá Phó là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
    Khi tổ chức Tết cơm mới, mỗi gia đình phải đi rước “hồn lúa mới” từ cánh đồng, nương rẫy về nhà. Hình tượng cây lúa và “hồn lúa” trong tâm thức của người dân mang đậm tính nhân văn, bản sắc văn hóa tộc người.
  • Phim "Chị dâu" thắng lớn tại Liên hoan phim châu Á - Đà Nẵng 2025
    Tại lễ trao giải, bộ phim "Chị dâu" đã thắng lớn với 3 giải thưởng quan trọng gồm: Phim hay nhất, nữ diễn viên chính xuất sắc nhất cho nghệ sĩ Việt Hương và kịch bản xuất sắc nhất do nhóm biên kịch Phạm Thị Thanh Thu, Nguyễn Phạm Hoàng Quân, Trần Hữu Tấn chấp bút...
Tái hiện nghi thức lễ tiến Xuân Ngưu tại Lễ hội truyền thống đền Bạch Mã
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO