Đình làng Tư Can

Phạm Bá Dực| 13/07/2018 06:28

Tư Can xưa thuộc huyện Phù Lưu thời Trần - Hồ (thế kỷ XIII). Đến năm 1402 - 1428 đổi thành huyện Phù Vân thuộc phủ Thường Tín, trấn Nam Sơn. Niên hiệu Quang Thiệu (1516 - 1522) đổi thành Phú Nguyên. Do kiêng tên húy vua Mạc Phúc Nguyên nên đổi thành Phú Xuyên từ giữa thế kỷ XVI cho đến nay. Nay Tư Can thuộc xã Châu Can, huyện Phú Xuyên, TP. Hà Nội. Đình thờ Hùng Trấn Dực Bảo Trung Hưng Đông Bảng tôn thần làm Thành hoàng làng. Đình đã được xếp hạng Di tích Lịch sử Văn hóa cấp Quốc gia ngày 17/7/2008.

Đông Bảng họ Trương là con của Lạc Hầu tướng Trương Công Khoa. Ông kết duyên với bà Phạm Thị Hòa, đã 30 tuổi mà chưa có con trai nối dõi. Hai ông bà vốn hay làm điều nhân đức, làm phúc cứu giúp những cảnh đời khốn khó khắp nơi… Tháng Giêng năm Bính Tuất, bà Phạm Thị Hòa đến chùa trên núi Yên Tử dâng lễ cầu Phật, và các nơi linh thiêng. Năm sau bà lại đến lễ ở chùa Thầy. Bỗng nhiên lúc đó trời mây u ám, nước sôi réo ầm ầm như sấm động. Giao long, ba ba, thuồng luồng, cá sấu nổi lên ùn ùn trên mặt nước làm  nổi  lên các lớp sóng dâng trào. Có một con giao long dài quấn quanh mình bà ba vòng, toàn thân bà sực nức mùi nước thơm. Bà Phạm Thị Hòa bàng hoàng sợ hãi. Một lát sau trời quang mây tạnh. Trở về nhà, bà thuật lại sự việc với chồng. Lạc Hầu tướng biết là điềm trời báo, liền lập đàn bái yết trời đất và thần linh suốt ba ngày. Đêm đến ông nằm mộng thấy một người mặc áo vàng, tay cầm cờ trắng, lưng mang áo giáp, miệng cười tỏa sáng hào quang, bảo ông rằng: Trời đã sai hoàng tử đầu thai làm con hai người, sau này lớn lên sẽ đánh giặc bảo vệ đất nước. Nói xong thì biến mất. Lạc Hầu cũng tỉnh dậy. Sau đó vợ ông mang thai được một năm. Ngày 12 tháng 5 năm Kỷ Sửu bà sinh hạ được một con trai, diện mạo phi thường, dáng vẻ cao quý. Khi còn nhỏ chỉ ở trong nhà học chữ đọc sách, không đợi người khác chỉ bảo, có tài chơi đàn thổi sáo, tinh thông âm luật, phẩm chất hơn người. Đến khi trưởng thành, là một chàng trai thông minh, văn võ song toàn, nổi tiếng trong vùng.

Đình làng Tư Can
Đình làng Tư Can
Thời đó, dưới triều vua Hùng, giặc Ân kéo đến xâm lược, hùng binh có tới mấy vạn, vũ khí rợp trời. Nhà vua rất lo lắng liền lập đàn, trai giới làm lễ cầu đảo, quần thần đều có mặt. Sau ba ngày, mưa to gió lớn, bỗng thấy một ông già thân cao 7 tấc, râu, tóc bạc phơ. Ông ngồi giữa đường cười nói, nhảy múa. Mọi người thấy lạ, liền tâu vua. Vua đích thân đón ông vào đàn hỏi: Nay có giặc đến xâm lược, việc thắng bại ra sao, xin được nghe chỉ giáo. Ông lão trầm ngâm một lúc rồi lấy quẻ ra xem và nói rằng: Nếu nhà vua tìm được người tài thì sẽ dẹp tan được giặc. Nói xong ông biến mất. Vua biết đấy là lời dạy của Lạc Long Quân, lập tức sai người đi tìm kiếm khắp thiên hạ. Đến làng Phù Đổng, trấn Vũ Ninh, có một phú gia tuổi đã 79, vợ 59 tuổi sinh hạ được người con trai, ông bà dưỡng dục đã 3 năm, đặt tên là Thiết Xung Thần Vương. Nằm trên giường nghe tiếng sứ giả, cậu bé ngồi dậy đòi mẹ mời sứ giả vào và nói: Sứ giả về tâu vua rèn cho ta một con ngựa sắt, một chiếc búa sắt, một áo giáp sắt dài 3 thước mang đến đây, nhà vua chớ có lo. Sứ giả về tâu vua. Nhà vua rất mừng, lệnh cho đem 500 cân sắt để luyện thành ngựa sắt, búa, áo giáp sắt. Nhà vua cũng phong cậu bé làm Đại vương Tiết Chế, đem 10 vạn hùng binh đi dẹp giặc. Ngựa, búa, giáp sắt đưa lên làng Phù Đổng. Cậu bé nhận các vật và nói: Nhất định vận nước sẽ lâu dài, giặc Ân sẽ đại bại. Một ngày ra giúp nước, thiên cổ sẽ rạng danh.

 Nói xong cậu nhảy lên ngựa sắt thét vang như sấm: Ta là thiên tướng thần vương. Ngựa phi như bay vượt qua vùng núi Vũ Ninh, đánh với Thạch Linh thần tướng ở bên núi. Giặc Ân thua to phải bỏ chạy. Phù Đổng vương bắt được Thạch Linh, đem chém đầu. Sau đó lên thẳng núi Sóc Trang Vệ Linh thuộc huyện Kim Hoa, cởi bỏ áo Vạn hoa, cưỡi ngựa bay lên trời hóa. Dấu chân ngựa của Phù Đổng ngày nay vẫn còn.

Giặc Ân vẫn chưa hết, Đông Bảng Đại vương đem quân đi truy lùng. Đến trấn Sơn Nam Thượng quét sạch bọn giặc. Đại vương đem quân về triều báo tin thắng trận. Nhà vua rất mừng, phong cho Đông Bảng Vương vượt ba cấp. Từ đó đất nước thái bình, quốc gia hưng thịnh. Nhà Ân trải qua 27 đời vua, hơn 640 năm không dám đem quân xâm lược nước ta nữa. 

Đến thời vua Hùng Chiêu Vương, Đông Bảng Đại Vương đã 73 tuổi, Ngài cảm thấy mệt mỏi. Ngài hóa vào ngày 12/11 hưởng thọ 73 tuổi. Vua Hùng vô cùng thương tiếc bề tôi hiền, trung quân ái quốc. Ngày 12 tháng Giêng năm sau, các quan họp trong triều, vua cử quan Lễ Bộ viết sắc phong thần và cấp ấp Thang Mộc để dân thờ phụng. Bộ Lễ cấp sắc phong và ban tiền dựng miếu thờ. Quan Bộ Lễ qua trấn Sơn Nam mời các lão khu Tư Can, trang Đan Nhiễm đến nhận một đạo sắc về thờ phụng. Phụ lão trong khu bàn bạc để chọn chỗ có thế đất quý để dựng miếu thờ Đại vương. Miếu theo hướng Tây Bắc – Đông Nam hoặc Tây – Đông đều đẹp. Trước miếu có ấn đường án ngữ, hai dòng nước hợp lại bao quanh. Phía sau là thần rồng bao gối lên mặt nước. Dòng nước uốn lượn quanh co, cảnh trí đẹp, đất ở đây rất phát, đa đinh khỏe mạnh, cường tráng, tuấn tú hào hùng, anh hoa phát tiết ra ngoài. Triều đình trao cho dân làng ở đây phụng thờ Đại vương trang trọng, vạn năm ngưỡng mộ công đức của Ngài.

Đình Tư Can được xây dựng trên một thế đất đẹp chính giữa làng. Đình trông hướng Tây Bắc. Đình làng hình chữ đinh với đại bái phía trước, dài 16m090, rộng 9m092. Hậu cung dài 7m35, rộng 6m20, phía sau kết cấu hình chuôi vồ, xung quanh xây tường gạch, đại bái trông ra một ao rộng.

Mặt tiền là nghi môn với 2 trụ chính đắp đồ sộ, đắp nổi tứ phượng chầu, cách điệu hoa dành bên trên. Phía dưới là các ô lồng đèn được đắp nổi tích tứ linh, tứ quý rất sinh động. Thân trụ đắp nổi các câu đối chữ Hán ca ngợi công đức của Thành hoàng làng, như:

Chính quản quân lĩnh đại phá cường Ân cung kính quyển,
Nguyên trấn hùng uy, an dân, định quốc, hiển linh ở cửa này. 

Đình Tư Can là nơi thờ Hùng Trấn Dực Bảo Trung Hưng Đông Bảng tôn thần làm Thành hoàng làng, là nơi diễn ra các lễ hội của dân làng đồng thời cũng là nơi hội họp của nhân dân trong làng. 
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Ngắm nhìn mùa hè rực rỡ qua triển lãm “Bóng nắng - Sự phản chiếu”
    Sáng 8/5, phòng tranh đương đại Gate Gate Gallery (55 Văn Miếu, Đống Đa, Hà Nội ) đã chính thức giới thiệu triển lãm "Bóng Nắng - Sự phản chiếu | The Sun's Reflection”. Đây là triển lãm đầu tay của họa sĩ Lê Quỳnh Anh sau hơn 10 năm theo đuổi nghệ thuật, đánh dấu bước ngoặt trong hành trình tìm kiếm ngôn ngữ hội họa cá nhân của họa sĩ.
  • Trận Điện Biên của âm nhạc Việt
    Ngay từ khi xuất hiện, tân nhạc Việt Nam đã thể hiện rất rõ bản sắc Việt trong giai điệu của mình. Bản sắc được thể hiện qua giai điệu nằm trong điệu thức phương Tây nhưng được viết ra từ tâm hồn Việt và giai điệu tiến hành theo điệu thức phương Đông tràn ngập âm hưởng Việt.
  • Chiến sĩ Điện Biên luôn phát huy phẩm chất và truyền thống tốt đẹp của Bộ đội cụ Hồ
    Đại diện Chiến sỹ Điện Biên phát biểu tại Lễ Kỷ niệm 70 năm chiến thắng Lịch sử Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024) diễn ra sáng nay ngày 7/5 tại TP Điện Biên Phủ, đồng chí Phạm Đức Cư, khẳng định “là Chiến sĩ Điện Biên, là cựu chiến binh phải luôn luôn phát huy phẩm chất và truyền thống tốt đẹp của Bộ đội cụ Hồ”.
  • Có một Hà Nội đẹp riêng đến lạ
    Một ấn tượng khó quên trong tôi khi đến Hà Nội là trải nghiệm đi xe buýt Hà Nội. Có người đùa vui rằng “Hà Nội không vội được đâu” và khuyên tôi muốn đi nhanh, đi vội thì bắt taxi hay Grabbike. Nhưng tôi muốn “không vội” để khám phá xe buýt ở Hà Nội như thế nào, có khác gì với xe buýt ở quê tôi không.
  • Hà Nội: Quận Hoàn Kiếm sẽ cưỡng chế thu hồi đất xây dựng trường Tiểu học Võ Thị Sáu
    UBND quận Hoàn Kiếm, Hà Nội đã ban hành các Quyết định từ số 1004 đến 1016/QĐ-UBND ngày 25/4/2024 về cưỡng chế thu hồi đất đối với 13 chủ sử dụng đất nằm trong mốc giới thu hồi của Dự án xây dựng trường Tiểu học Võ Thị Sáu. Thời gian cưỡng chế dự kiến trong ngày 22/5/2024.
Đừng bỏ lỡ
  • Ghi danh Cửu Đỉnh - Hoàng Cung Huế là di sản tư liệu thế giới
    “Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng Cung Huế” đã được Ủy ban Chương trình Ký ức Thế giới Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương của UNESCO ghi danh là di sản tư liệu thế giới.
  • Hà Nội: Lễ hội tôn vinh mối tình cao đẹp của Chử Đồng Tử - Tiên Dung
    Lãnh đạo UBND xã Hồng Vân (huyện Thường Tín, TP. Hà Nội) vừa chia sẻ, công tác chuẩn bị tổ chức Lễ hội tình yêu 2024 tại xã Hồng Vân đã hoàn tất. Tối 8/5, tại Quảng trường Thống Nhất (phố đi bộ đêm) xã Hồng Vân, Lễ hội tình yêu 2024 sẽ khai màn.
  • Nhớ chuyến chụp ảnh ở Điện Biên năm ấy
    Thấm thoắt Chiến thắng Điện Biên “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” đã qua 70 năm. Ngày ấy tôi còn nhỏ, chưa đủ tuổi tham gia chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ. Hằng ngày, tôi chỉ thấy người lớn mua và đọc báo Tia sáng đưa tin về các máy bay của hãng “Đa-cô-ta”, máy bay “Bê-vanh-xít” (B.26) tại các sân bay Bạch Mai, Gia Lâm (Hà Nội) và phi trường Cát Bi (Hải Phòng - tên gọi sân bay Cát Bi ngày ấy), máy bay liên tục cất và hạ cánh chở lính nhảy dù, xe tăng, trọng pháo đổ xuống Mường Thanh - Điện Biên Phủ
  • Những kỷ vật biểu tượng của chiến dịch Điện Biên Phủ
    Chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” là dấu son chói lọi trong lịch sử kháng chiến chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam. Giờ đây, chiến tranh đã lùi xa, nhưng giá trị và thông điệp từ những kỷ vật kháng chiến của những năm tháng không thể nào quên sẽ còn mãi. Nó gợi nhớ một thời đạn bom, hy sinh thầm lặng, những cống hiến, đóng góp lớn lao của các thế hệ cha anh vì độc lập tự do và thống nhất Tổ quốc.
  • Triển lãm giao lưu mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh - Huế - Hà Nội
    Mục tiêu của cuộc triển lãm nhằm thắt chặt tình cảm của hội viên  Hội Mỹ thuật 3 miền, thúc đẩy mối quan hệ học tập sáng tạo nghệ thuật trong lĩnh vực mỹ thuật của 3 thành phố lớn.
  • Xúc động lá thư gửi từ Điện Biên của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng gửi bạn thơ 66 năm trước
    Trong cuốn sách “Bốn năm sau và những trang viết về Điện Biên” của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng (nhà văn Nguyễn Huy Thắng biên soạn và chú dẫn), vừa được NXB Trẻ tái bản và phát hành, độc giả không khỏi xúc động với lá thư của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng viết từ Điện Biên năm 1958 gửi nhà thơ Nguyễn Xuân Sanh.
  • "Những ngày Văn học châu Âu" tại Việt Nam: Giới thiệu những tác phẩm về đa dạng giới tính
    “Những ngày văn học châu Âu” sẽ diễn ra từ nay đến 19/5 tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, giới thiệu những tác phẩm về đa dạng giới tính.
  • Liên hoan Kịch nói toàn quốc năm 2024
    Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định 1196/QĐ-BVHTTDL về việc tổ chức “Liên hoan Kịch nói toàn quốc - 2024”.
  • Giám sát biểu diễn nghệ thuật Ca Huế, sản phẩm du lịch độc đáo trên sông Hương
    Để phát huy hơn nữa hoạt động quản lý, tổ chức và nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch độc đáo trên sông Hương phục vụ du khách, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế vừa ra Quyết định số 21/2024/QĐ-UBND về việc Quản lý và tổ chức hoạt động biểu diễn Ca Huế.
  • Huyện Phú Xuyên (Hà Nội): Tổ chức triển lãm Chiến thắng Điện Biên Phủ và tri ân các chiến sĩ
    Kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024) và hướng tới Kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng huyện Phú Xuyên (30/7/1954 – 30/7/2024), Trung tâm Văn hóa – Thông tin và Thể thao huyện Phú Xuyên (TP. Hà Nội), Hội Cựu chiến binh và Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đầy tổ chức triển lãm ảnh kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ.
Đình làng Tư Can
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO