Bỗng đầy lên trong tâm trí tôi bóng hình của ngoại nơi quê nhà, những đêm dài thao thức bên ngọn đèn dầu le lói. Khung cảnh hiện ra trước mắt bất chợt làm tim tôi xốn xang. Dường như bà cụ đã gom hết những bình yên còn sót lại cuối ngày để bày ra đây, trao cho những ai vô tình ghé lại.
Tới ngã tư, tôi gạt chân chống, bỗng muốn ngồi xuống cạnh bà thủ thỉ đôi câu. Những cơn gió mồ côi rào rạt ùa qua tóc, tiếng rao khuya từ đâu tất tả vọng về.
- Em cứ đậu xe ở đó. Mình coi cho!
Bà xưng “mình”, gọi “em”, vừa lạ vừa dễ thương. Tôi ngó nghiêng những cuốn sách cũ, nhận ra gần đó một người đàn ông lớn tuổi nằm co mình lại trên tấm bạt. Bà ngậm ngùi kể với tôi về người em trai khiếm khuyết. Thỉnh thoảng ông nói điều gì vu vơ không rõ, giấc ngủ chập chờn tỉnh, mê. Hai mái đầu bạc neo đời mình vào xứ này, hai chiếc bóng lặng lẽ dắt dìu nhau qua thăm thẳm mưa nắng. Một người vẫn âm thầm ươm những hạt mầm bao dung, chắt mót cưu mang, chăm bẵm từng thìa cháo, ly nước cho một người đã mất đi trí nhớ. Giữa dặm dài sương gió, họ đã sống lương thiện, bao dung, yêu thương bằng tất cả những gì mình có.
Đêm ở thành phố này, vẫn còn những khoảng trời ấm áp đủ để nhóm lên ngọn lửa lòng, san sẻ cho nhau chút bình yên sau bao nhọc nhoài cơm áo. Bà ngồi bán đến thật khuya mới dọn sách về. Có nhiều đêm cánh cửa mọi nhà đã khép, đường phố vắng tênh, chiếu sách nhỏ của bà cũng không có khách. Những đêm mưa bất chợt, bà dành manh áo mưa che cho ông và sách. Bà vẫn bền bỉ, lặng thầm sống một đời bao dung, như người thành phố này lâu nay vẫn vậy. Tôi nhận ra trong nét người của bà một sự tĩnh lặng mênh mông. Sự tĩnh lặng của một trái tim đã đi qua bao giông bão, biến cố, sống ở đời trọn vẹn một chữ thương. Sự tĩnh lặng trong những câu nói nhẹ tênh, dù đang kể chuyện vui hay buồn, dù hàng sách của bà đông hay vắng khách, như thể bà dọn ra đây để bóng đêm thôi cô quạnh.
Cất 2 cuốn sách cũ vừa mua vào cặp, trước khi chào tạm biệt, tôi cầm lấy bàn tay của bà, chỉ mong bà và ông bình an đi qua năm tháng. Bà nhìn tôi cười, hơi ấm từ đôi bàn tay hằn vết đồi mồi chầm chậm tỏa lan. Tôi nhận ra một thành phố vời vợi nghĩa tình trong ánh nhìn chân thật, ấm áp ấy. Và tôi thấy mình mắc nợ thành phố từ những ánh nhìn như thế - những món nợ ân tình.
Đã bao giờ bạn tự hỏi trái tim mình, rằng bao năm ở với phố, bạn đã đối đãi công bằng với phố hay chưa? Tôi đã có những lần nung nấu ý nghĩ rời khỏi nơi này, bởi bao áp lực ngỡ không thể vượt qua. Đã nhiều lần tôi trách phố chật hẹp, kẹt xe, khói bụi. Nằm giữa phố mà mơ về nơi khác. Trọ lại nơi này, vun đắp ước mơ ở nơi này, mà lại quên cả một trời ân tình thầm lặng. Quên những ánh nhìn nồng hậu, đã trao cho tôi bao mến thương thật dạ, thật lòng. Thật gần đó mà đôi khi tự mình làm nơi đây xa cách. Còn mảnh đất này xưa nay vẫn vậy, luôn nhiệt thành đón vào lòng ước mơ của bao người, không toan tính.
“Khi ta ở chỉ là nơi đất ở. Khi ta đi đất đã hóa tâm hồn”. Thành phố của tôi, thành phố của bạn, tôi tin vẫn còn bao điều lắng sâu sau một vẻ ngoài lúc nào cũng vội vã. Có khó thấy đâu, chỉ cần ta chịu mở lòng.
