Chất thải Аô thị và  KCN: Những thách thức cần được giải quyết

Chất thải đô thị chưa được xử­ lý

Theo đánh giá của ông Bùi Xuân Аoan “ Phó cục trưởng Cục hạ tầng Kử¹ thuật  Bộ xây dựng, đưa ra trong hội thảo "công nghệ xử­ lý chất thải đô thị và  khu công nghiêp"  hệ thống quản lý nước thải đô thi việt Nam vẫn còn nhiửu bất cập. Hệ thống thoát nước mưa và  nước thải cùng chung một hệ thống.Trong khi đó hệ thống thoát nước cũ được xây dựng từ nhiửu năm trước đây. Mức độ bao phủ của  dịch vụ thoát nước chỉ khoảng 60%. Hầu hết nước thải chưa qua xử­ lý trước khi xả ra nguồn tiếp nhận.Tổng công xuất trạm xử­ lý nước thải chỉ đạt hơn 260 nghìn m³/ngà y đêm, chưa bằng 10% so vớ nhu cầu thực tế. 

Từ việc xả thải nguồn nước chưa qua xử­ lý và o môi trường đã gây ra hậu quả vô cùng nghiêm trọng như ô nhiễm nguồn nước mặt và  nước ngầm, ảnh hưởng đến môi trường ...- ông Аoan cho biết.

Bên cạnh vấn đử nước thải, chất thải rắn đô thị cũng là  một vấn đử nóng vì mỗi năm khối lượng chất thải ở Việt Nam có khoảng 12,8 triệu tấn,  trong đó các đô thị tạo ra 7,2 triệu tấn/năm ( chiếm 54%).Theo dự báo, khối lượng nà y sẽ tăng lên 22 triệu tấn và o năm 2020.

Rác thải đô thị chủ yếu vẫn được xử­ lý theo hướng chôn lấp

Chất thải rắn chưa được phân loại tại nguồn và  vẫn sử­ dụng phương pháp chôn lấp là  chủ yếu.Trong khi đó nhiửu bãi chôn lấp được xây dựng và  vận hà nh không hợp vệ sinh, đặc biệt là  hệ thống nước rỉ rác là m ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường là  nguyên nhân dẫn đến tình trạng ô nhiễm như hiện nay- ông Аoan cho biết.

Khu công nghiệp, chế xuất bị bử ngử

Nói vử hiện trạng môi trường tại các khu công nghiệp và  khu chế xuất (KCN & KCX) ông Chử­ Văn Chừng- Hiệp hội Môi trường Аô thị và  Khu công nghiệp Việt Nam cho biết, theo thống kê, tổng lượng nước thải công nghiệp của các KCN, KCX của cả nước thời điểm hiện nay ước tính là  trên 1 triệu m³/ ngà y đêm (chiếm 35% tổng lượng nước thải trên toà n quốc).Trong đó tỷ lệ các KCN, KCX có hệ thống xử­ lý nước thải tập trung chiếm tỷ lệ rất nhử. Tại TP Hồ Chí Minh có 12 KCN, KCX nhưng mới chỉ có 3 khu có hệ thống xử­ lý nước thải tập trung.Tại Hà  Nội tỷ lệ nà y là  2/11, tại Аồng Nai là  3/17.

Nhiửu kiến nghị vử vấn đến rác thải đô thị và  KCN - KCX

Riêng vử chất thải rắn, ông Chừng cho biết, khối lượng chất thải công nghiệp năm 2004 là  hơn 2, 6 triệu tấn/năm, trong đó khối lượng chất thải nguy hại là  hơn 130 nghìn tấn/năm. Dự báo đến năm 2010, khối lượng chất thải công nghiệp sẽ tăng lên gần 5 triệu tấn/năm, trong đó khối lượng chất thải nguy hại là  hơn 630 nghìn tấn.

Tỷ lệ gia tăng khối lượng chất thải công nghiệp khoảng 10%/năm(tỷ lệ thuận với tỷ lệ tăng trưởng kinh tế), khối lượng chất thải nguy hại/chất thải công nghiệp là  25%. Khối lượng chất thải rắn được xử­ lý tại nhà  máy chủ yếu bằng các thiết bị đơn giản hoặc đổ lẫn và o chất thải sinh hoạt. Số doanh nghiệp ký hợp đồng xử­ lý CTR (công nghệ xử­ lý chất thải rắn ) với các đơn vị chuyên ngà nh không nhiửu, khoảng từ 15 - 20%. Kử¹ thuật công nghệ và  chất lượng xử­ lý chất thải nói chung là  chưa đạt yêu cầu, đặc biệt đối với chất thải nguy hại - ông Chừng cho biết.

Giải pháp nà o?

Theo ông Аoan, nguyên nhân dẫn đến chậm trễ trong việc xử­ lý tình trạng nước thải và  rác thải ở Việt Nam là  do sự thiếu hụt cơ sở hạ tầng và  áp lực nặng nử do gia tăng dân số, tốc độ đô thị hoá nhanh. Bên cạnh đó do sự thiếu hụt vốn đầu tư xây dựng, chưa phát huy khai thác hết các nguồn lực trong xã hội và  cộng đồng tham gia quản lý, phát triển hạ tầng cơ sở.

Sự thiếu hụt vử nguồn nhân lực có đủ trình độ và  tay nghử và  kử¹ năng quản lý. Ngoà i ra  phí dịch vụ còn thấp chưa đảm bảo chi phí cho công tác quản lý, vận hà nh và  đầu tư công trình. Một phần nữa là  do nhận thức của các cấp chính  quyửn và  người dân chưa cao.

Cần những khung pháp lý để việc bảo vệ môi trường được thực thi tốt hơn

Аể  xử­ lý tốt vấn đử vử nguồn nước thải và  chất thải đô thị theo ông Аoan, thời gian tới chúng ta phải xây dựng ban hà nh hệ thống pháp luật đồng bộ đầy đủ với  những chính sách ưu tiên ưu đãi khuyến khích, huy động các nguồn lực. Tuyên truyửn phổ biến nâng cao nhận thức, bên cạnh đó phải thực hiện nguyên tắc thu hồi chi phí, người gây ô nhiễm phải trả tiửn....

Bộ cũng đang triển khai một số chương trình đử án quy hoạch thoát nước quản lý CTR 4 vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, miửn Trung và  phía Nam đến năm 2020. Bên cạnh đó Bộ cũng lập quy hoạch thoát  nước, xử­ lý CTR cấp vùng, lưu vực  trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt...Ngoà i ra còn có hơn 20 dự án đầu tư xây dựng hệ thống thoát nước và  xử­ lý nước thải đã và  đang được triển khai tại các đô thị - ông Аoan cho biết 

Còn vử vấn đử môi trường tại KCN, KCX ông Chừng cho biết, các hệ thống văn bản pháp luật vử môi trường ít được phổ biến, bên cạnh đó các cơ chế chính sách hỗ trợ các nhà  đầu tư các KCN, KCX chưa được quan tâm, xây dựng các cơ chế chính sách hỗ trợ vử chi phí xử­ lý môi trường đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là  cung cấp các dịch vụ môi trường uy tín, chất lượng cao. 

Kiến nghị vử  việc xử­ lý môi trường tại các KCN, KCX ông Chử­ng cho biết, cần lập quy hoạch vử quản lý chất thải công nghiệp, chất thải công nghiệp nguy hại theo quy hoạch phát triển vùng kinh tế trọng điểm Bắc “Trung “ Nam. Trong đó tập trung xây dựng các khu xử­ lý nước thải tập trung ở mỗi KCN, KCX. Bên cạnh đó tăng cường công tác quan trắc, phân cấp quản lý, kiểm tra, giám sát nhà  nước vử công tác quản lý chất thải công nghiệp.