 |
Xôi khúc |
à”ng cậu tôi đã ngoà i tuổi 70 ra Hà Nội thăm lại cố hương khi nghe tiếng rao " Ai bánh khúc nóng đê..., đã bảo tôi đưa đi mua quà bánh khúc.
Bánh khúc cũng thường gọi là xôi khúc là món quà được bán quanh năm nhưng có lẽ chỉ khi những cơn gió heo may se sắt ta mới thèm hơn cái vị dẻo thơm béo ngậy của nó. Tối hôm ấy cũng đúng tối chớm đông, tôi chiửu ông cậu ra mở cửa và gọi cô hà ng bánh khúc...
Cậu tôi mừng mừng, tủi tủi, ông bảo Ở Sà i Gòn cũng có hà ng bánh khúc rao đêm, nhưng ăn không có vị lá khúc như ở Hà Nội và thế là vẫn không ra bánh khúc!.
Cầm chiếc bánh khúc trên tay, cậu tôi bảo, chỉ có ở các tỉnh vùng đồng bằng Bắc Bộ, trên những thửa ruộng lúa đã gặt xong, đất đang nghỉ dườ¡ng cũng là lúc rau khúc mọc quanh bử. Đó là loà i cử dại mọc ở triửn đê, bử mương hay ruộng đã gặt lúa. Điửu đặc biệt là rau khúc chỉ mọc và o độ tháng 9 tháng 10 trở đi khi trời hanh khô, nên người sà nh ăn sẽ biết ăn xôi khúc và o lúc nà y là ngon nhất.
Do vậy, xôi khúc là món quà đặc trưng của miửn đồng bằng Bắc Bộ. Cái tên của xôi khúc bắt nguồn từ thà nh phần chính không thể thiếu của nó: rau khúc. Xôi khúc còn được gọi là bánh khúc là vì vử bánh là m bằng bột nếp có trộn lẫn với lá cây rau khúc giã nhử, bọc lấy nhân đậu xanh, thịt mỡ...
Giã đậu xanh là m nhân bánh
Rồi như một chuyên gia vử bánh khúc, ông cậu tôi kể tiếp: Rau khúc cũng có 2 loại nếp và tẻ, loại chọn là m xôi khúc là loại nếp, lá to, dà y và bụ, có mà u bạc nơi bử mặt. Rau khúc là m bánh nên lấy lúc sáng sớm khi những giọt sương mai vẫn rưng rưng trên chiếc lá mà u bạc. Đừng tưởng cây non mà ngon, phải chọn cây đã già , có những bông hoa và ng nhử xíu li ti ở ngọn. Rau khúc đem vử giã một phần lấy nước, phần còn lại cắt nhử đửu để trộn với bột gạo nếp.
Còn nếu như giữa mùa hè mà thèm vị xôi khúc thì chớ nên vội nhìn chiếc bánh vử lác đác và i sợi mà u đen mà tưởng là lá khúc, người ta có thể thay bằng lá ... su hà o!
Xôi khúc được là m bằng gạo nếp xay thà nh bột rồi trộn lá khúc. Gạo nếp là m bánh khúc bao giử cũng phải được chọn lựa rất kĩ, bởi nếp có ngon thì bánh mới dẻo và mửm. Lá khúc xay nhuyễn vắt lấy nước cốt trộn chung với bột nếp nhà o thật kĩ.
Nhân bánh là m bằng đậu xanh đãi vử, hấp chín, giã tơi. Cầu kì hơn có thể phi thơm hà nh và tóp mỡ trộn và o nhân bánh để tăng độ ngậy và béo. Thịt lợn phải chọn loại ba chỉ hoặc mông sấn cả mỡ cả nạc, thái từng miếng tẩm cho thấm đửu gia vị, đặc biệt không thể thiếu hạt tiêu.
Sau khi chuẩn bị đầy đủ tất cả nguyên liệu mới đến khâu là m bánh. Lấy bột gạo đã trộn lá khúc, gói kín nắm nhân đậu xanh, mỗi chiếc bánh cho một miếng thịt. Sau đó mới xếp và o nồi đồ lên.
Để tạo cho mỗi chiếc bánh có lớp vử xôi bám ngoà i, khi xếp và o nồi mỗi lớp bánh lại rải một lớp gạo nếp, cả đáy và miệng nồi phủ lá chuối xanh cho thơm. Sau khoảng 45 phút, bánh chín lấy ra sẽ có một lớp áo xôi khoác bên ngoà i, trông rất đẹp.
Xôi khúc ăn nóng, khi ăn cho một chút hà nh mỡ, tẩm chút vừng lạc. Mùa đông lạnh mà cầm chiếc bánh nóng trên tay, nghe mùi thơm của đậu xanh, béo ngậy của thịt lợn đến khi cắn một miếng thấy vị ấm lan tửa khắp người.
Bánh khúc là m cho cậu tôi nhớ vử Hà Nội nhiửu hơn. à”ng bảo, thời xưa, người bán bánh khúc thường quẩy đôi quang gánh trên vai, rong ruổi khắp những con phố cổ Hà ng Bạc, Hà ng Than...
Với thời gian bánh khúc đã có một đời sống khác, từ đi bộ trên đôi quang gánh, bánh khúc chuyển sang xe máy trong nội thà nh, xa hơn nữa ra Bắc và o Nam thì đi bằng ô tô, tà u hửa, máy bay... để rồi những chiếc bánh khúc đã gói cả và o đó những nỗi nhớ, câu chuyện vử cuộc sống con người Hà Nội.
