Thủ đô thiết kế thế giới Helsinki: Sáng tạo để làm nên sự khác biệt

Hanoimoi| 09/08/2022 07:48

Năm 2022 đánh dấu kỷ niệm 10 năm kể từ khi Helsinki được chọn là Thủ đô thiết kế thế giới (World Design Capital 2012). Trong suốt hành trình 10 năm này, thiết kế đã giành được vị trí quan trọng và lâu dài, là một trong những điều cốt lõi tạo nên thương hiệu riêng của Helsinki.

Thủ đô thiết kế thế giới

Tọa lạc bên bờ vịnh Phần Lan xinh đẹp, Helsinki là thủ đô, đồng thời là thành phố đông dân nhất của Phần Lan. Helsinki cùng 3 thành phố Espoo, Vantaa, Kauniainen và các đô thị vệ tinh hợp thành Vùng thủ đô. Đây không chỉ là siêu đô thị, trung tâm chính trị, giáo dục, tài chính mà còn là niềm tự hào của Phần Lan về mọi mặt. Helsinki là một trong những thành phố có mức sống cao nhất thế giới. Năm 2011, tạp chí Monocle của Anh xếp Helsinki là thành phố đáng sống nhất trên toàn cầu...

Năm 2012, Helsinki được trao danh hiệu Thủ đô thiết kế thế giới. Đây là điểm khởi đầu cho việc công nhận truyền thống thiết kế tuyệt vời của thành phố này cũng như vận dụng rộng rãi thiết kế vào mọi lĩnh vực của thành phố trong hiện tại. Truyền thống thiết kế mang đậm bản sắc Phần Lan được thể hiện rất rõ ở những công trình kiến trúc đặc sắc như Nhà thờ Đức bà Helsinki, Vương cung thánh đường Uspenski - nhà thờ chính thống giáo lớn nhất Tây Âu, Nhà hát quốc gia...

Còn ngày nay, thiết kế sáng tạo được xem như hơi thở của thành phố. Helsinki có hẳn một quận riêng dành cho việc trưng bày, tôn vinh những ý tưởng thiết kế sáng tạo. Quận Thiết kế bắt đầu từ công viên Diane, kéo dài qua những cung đường như Kaartinkaupunki, Kampi, Punavuori và Lulanlinna. Tại đây có hơn 200 cửa hàng chuyên thiết kế quần áo, nữ trang, giày dép, bàn ghế và những gallery nghệ thuật, nhà hàng, viện bảo tàng. Tất cả đều được nhận diện bằng một tấm nhãn tròn “Design District Helsinki” dán trước kính. Viện Bảo tàng Thiết kế (Design Museum) trưng bày 75.000 hiện vật, 40.000 bức vẽ và 100.000 bức ảnh minh họa lại lịch sử phát triển trào lưu thiết kế Phần Lan từ xa xưa đến hiện đại. Diễn đàn thiết kế Phần Lan (Design Forum Finland) là nơi người ta có thể tìm thấy tác phẩm của những nhà thiết kế nổi tiếng.

Sáng tạo là chìa khóa thành công

Trong 10 năm qua, Helsinki đã trở thành Thủ đô thiết kế được quốc tế công nhận, là thành viên Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO. Tổ chức UNESCO đánh giá: Bằng cách tiếp cận hợp tác và thiết thực, Helsinki sử dụng thiết kế để cải thiện cuộc sống thành phố. Trong nỗ lực tạo ra một thành phố tốt đẹp hơn, Helsinki kêu gọi sự sáng tạo của các nhà thiết kế để tưởng tượng ra những cách thức sáng tạo nhằm tập trung vào nhu cầu của con người. Bằng cách tiếp cận này, Helsinki tự hào rằng thành phố đang phát triển thông qua sự sáng tạo của người dân... Đối với Helsinki, thiết kế là một công cụ chiến lược trong việc xây dựng một thành phố mở.

Để xây dựng và phát triển thương hiệu này, Helsinki đã thực hiện rất nhiều giải pháp đồng bộ: Thuê các “nhà thiết kế thành phố” để giúp thành phố tích hợp thiết kế vào các dịch vụ của mình; Tập trung vào việc phát triển một thành phố cởi mở và minh bạch hơn...

Cho đến nay, Helsinki đã mở hơn 1.000 bộ dữ liệu dưới dạng dữ liệu mở - một trong những bước phát triển quan trọng trong việc tăng cường tính minh bạch trong quản lý. Năm 2015, một dự án xây dựng thương hiệu mới cho Helsinki được khởi động. Đây là dự án đầu tiên tập trung vào thương hiệu của thành phố. Dự án đã lập biểu đồ điểm mạnh, điểm yếu của Helsinki và nhấn mạnh vào những khía cạnh mà Helsinki muốn được toàn cầu biết đến trong tương lai. Hàng nghìn người, kể cả các chuyên gia, nhà thiết kế và người dân đã tham gia vào dự án này.

Đặc biệt, vai trò của người dân luôn được đề cao, họ được tham gia một cách chủ động vào quá trình thiết kế sáng tạo với niềm tự hào: Sáng tạo là chìa khóa để cạnh tranh với cả thế giới. Trẻ em được tìm hiểu và học về thiết kế ngay từ tiểu học. Các cuộc thi ý tưởng thiết kế được tổ chức thường xuyên ở mọi lĩnh vực, từ các dự án phát triển không gian đô thị công cộng đến các sân chơi chủ đề... Chẳng hạn, các ghế tàu điện ngầm thực tế được thiết kế với sự cộng tác của người sử dụng. Hay để xây dựng thư viện trung tâm, thành phố đã thu thập ý tưởng của người dân thông qua “Cây mơ ước”. “Cây mơ ước” này thu hút hơn 2.000 giấc mơ, là cơ sở để Helsinki xây dựng nên Thư viện Trung tâm Helsinki Oodi vô cùng độc đáo. Kiến trúc và thiết kế các dịch vụ của nó đã thu hút rất nhiều ý kiến của quốc tế về mô hình thư viện của tương lai.

Năm 2022, nhân kỷ niệm 10 năm nhận danh hiệu Thủ đô thiết kế thế giới, thành phố tổ chức rất nhiều hoạt động tôn vinh thiết kế sáng tạo. Đặc biệt là sự kiện Tuần lễ thiết kế Helsinki - lễ hội thiết kế lớn nhất ở các nước Bắc Âu, dự kiến diễn ra vào tháng 9 tới.