Thơ Tanka Nhật Bản

Bằng Việt giới thiệu và dịch.| 17/04/2020 10:30

Tanka (Đoản ca) là tên ban đầu của thể loại thơ ngắn Nhật Bản, đã có từ thế kỷ thứ X, nhằm phân biệt với Trường ca (Choka). Chúng ta đã biết đến thể loại thơ Haiku là thể loại thơ thường có 17-18 âm tiết, và được viết thành 3 dòng. Còn thể loại thơ Tanka thì thường có tới 29-31 âm tiết, và được viết thành 5 dòng. Từ đầu thế kỷ XX, nhà thơ Masaoka Shiki đã rất chú ý đến việc làm mới lại thể thơ Tanka, đưa nó vào các đề tài hiện đại và dần dần chuyển hóa nó thành một thể thơ riêng biệt, thường là thơ không đề

Thơ Tanka Nhật Bản

Yukitsuna Sasaki (Sinh năm 1938), giáo sư Trường Đại học Vaseda, tác giả tập thơ Tanka “Ngựa trời”, xuất bản năm 2001.   

***
Em có tin nổi không:
Rằng thời trẻ, anh đã từng rẽ sóng
Trên những vũng sông, nay đã lầy bùn,
Bằng con thuyền lãng mạn một thời
Thuyền căng gió, bằng cánh buồm quá khứ?

***
Bay biến đi không ngừng,
Thời khắc, bốn mùa, những đám mây buổi sớm,
Những giấc mơ, những người con gái đẹp…
Nhưng còn lại ai, có trái tim đủ mạnh
Để bước mãi… vững chãi, thăng bằng, đến hết cuộc đời!

Tokoyo Fujii (Sinh năm 1940). Nhà thơ và nhà báo nữ tên tuổi, tác giả tập thơ “Đêm thứ 99”, xuất bản năm 1999.

***
Có gì đó - quá nhanh, bay vút lên,
Giống hệt như hình một trái tim,
Vỡ òa ra, rồi biến mất!
Tôi chớp mắt, định thần nghĩ lại:
À - hóa ra là con sơn ca cô đơn!

***
Không ai chịu nổi cách thích nghi
Với mọi tai ương, buộc mình phải van xin, nhờ vả!
Nhưng mọi hầm chứa táo, khoai tây, dành cả mùa dự trữ
Trong nhà tôi đều đã cạn rồi!
Mà những ngày giá đông - trời ơi, còn dài dặc…

Ken Kasugai (Sinh năm 1938), giáo sư danh dự Trường Đại học nữ Aiti, tác giả tập thơ Tanka “Những điều viết ra từ bè bạn”, xuất bản năm 1999.

***
Tôi gặp một người hãy còn rất trẻ
Rất đẹp trai - nhờ một nụ cười!
Mà nụ cười thật bất ngờ:
Rất khó để hiện ra,
Lại rất dễ tan biến mất!

***
Tôi rất nhớ chuyện nhà du hành vũ trụ
Khi trở về, cởi bộ đồ trên vũ trụ ra,
Thì trong sâu thẳm tim anh 
Chỉ còn rộn lên có một điều thôi
Tiếng hát trong veo mà con anh hát tặng!

Michimasa Sato (Sinh năm 1943), giáo viên trung học, tác giả tập thơ Tanka “Thiên đỉnh”, xuất bản năm 1999.

***
Những giọt mưa tí tách nhẹ nhàng
Tưới mát và rửa sạch từng cánh hoa hồng
Lúc ban mai vừa rạng,
Trong khi tôi ngồi một mình bực bội
Viết bài thơ để chê trách trời mưa!

***
Hào nước dựng giàn, đoàn xiếc mới đào,
Diễn xong bỏ đi, không buồn lấp lại,
May sao, bọn trẻ con ùa đến
Biến thành trò xiếc riêng mình:
Giang tay nhau xếp hàng, cùng nhảy qua không ướt!

Kazuhito Itou ( Sinh năm 1943), là một nhà khoa học, sáng tác thơ nghiệp dư. Tác giả tập thơ Tanka “Những bài ca ở Morekhoda”, xuất bản năm 1995.

***                                        
Tôi rất thích
Kể chuyện cho ba con gái
Trong hoàng hôn đỏ sẫm
Những câu chuyện về chiến tranh,
Mà chúng chỉ biết nghe, không hỏi thêm gì cả!

***
Những giọt mưa rơi từ trên cao
Thấm qua ngọn cây, rễ cây, từ đỉnh núi,
Biết đâu bây giờ hãy còn trộn lẫn
Với giọt nước từ mùa hè bom nổ
Của Hiroshima cháy khét ngày xưa?

Shuichi Sakai (Sinh năm 1958), giáo sư nhiều trường Đại học, tác giả tập thơ Tanka “Những ngày trong mê lộ” (1987) và “Hạt nhỏ” (1999). Đã từng được giải về thơ Tanka với Giải thưởng mang tên Teraiama Suizi năm 2000.

***
Tôi nực cười
Khi thấy những con người thế kỷ XIX,
Không nhà bác học nào, cũng không học thuyết nào,
Chẳng hề xui ta giết ai hết cả,
Dù đã nghĩ ra đủ mọi chuyện giết người!

***   
Tôi lại phải phát run vì sợ hãi
Khi phải định nghĩa cho thật rõ
Linh hồn con người thực chất là gì,
Trong bóng tối không đường ra
Của triết học đơn thuần duy vật!

Chikako Yonekawa (Sinh năm 1959), nhà thơ, chuyên viết thơ thể Tanka, tác giả tập thơ “Mái chèo trời nắng hạ” (1988), và “Một lần trong mùa hè” (1993), “Cái giếng bên cây Ginkgo” (2001). Được giải thưởng của Hội các nhà thơ Tanka hiện đại (1989) và Giải thưởng mang tên Kono Aiko (1993). 

***   
Anh buồn chăng?
Hay là ngồi tạm nghỉ đêm nay
Trên chiếc ghế mây - một em nhỏ vừa mới vẽ ra,
Chiếc ghế sẽ hợp với giấc mơ anh,
Vì ánh trăng non đêm nay - cũng sẽ ngồi trên đó!

***   
Sau phút ôm hôn thật chặt
Không thể rời thân thể em,
Tôi bỗng nghe lặng thinh
Một con thuyền chầm chậm lướt qua
Ở đâu đó, trong vòng tay kỷ niệm!

Machi Tawara (Sinh năm 1962), nhà nghiên cứu văn học và sáng tác thơ Tanka, tác giả các tập thơ “Một ngày của Sarada” (1987) và “ Sáng tháng Tám” (1988). Được giải thưởng thơ của Hội các nhà thơ Tanka hiện đại (1988).

***   
Không cuộc trò chuyện nào bắt buộc,
Không nụ cười nào khiên cưỡng,
Phải chăng chỉ vì thế
Hay còn những gì đáng yêu khác nữa,
Mà tôi không thể rời làng quê của tôi?

***   
Những cây anh đào, những táo, những lê…
Luôn nối tiếp nở hoa, luôn tưng bừng kết trái,
Hoa tàn mùa, sang năm hoa lại nở,
Nhưng mọi khu vườn - sản sinh muôn đời hoa quả,
Lại luôn chỉ lặng thinh, như không biết gì!

Koh Nagata (Sinh năm 1975). Nhà thơ và nhà báo, tác giả các tập thơ Tanka “Ngày trở gió” (1997) và “Vòng quay mặt trời” (2000), được giải thưởng thơ của Hội các nhà thơ Tanka hiện đại năm 2001

***  
Còn ai nữa, ngoài thiên nhiên
Thương chiếc quạt nặng nề suốt mùa mỏi mệt,
Nên bỗng bùng lên trận gió,
Thổi tứ tung từ phố vào nhà…
Nhìn lên, chỉ lấp lóe một bầu trời tinh nghịch!

***   
Đã lâu quá rồi
Tôi chưa từng mở cuốn sách ấy ra!
Có thể tôi chưa biết đâu
Cậu bé trong câu chuyện ngày xưa tôi yêu
Đã lớn dậy, già hơn tôi rồi nhỉ?
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
  • "Nhà tôi có treo một lá cờ" - MV mới của Hà Anh Tuấn rợp sắc cờ đỏ, gợi niềm tự hào Việt Nam
    Ca khúc "Nhà tôi có treo một lá cờ" là bài hát trong MV mới của ca sĩ Hà Anh Tuấn. Ca khúc chứa chan tình yêu dành cho Quốc kỳ của người Việt Nam. Đồng thời là lời tri ân đến các thế hệ cha anh đã hy sinh vì độc lập, tự do; đồng thời gửi gắm thông điệp về niềm tự hào và trách nhiệm của thế hệ hôm nay trong hành trình dựng xây đất nước.
  • [Podcast] Cổng trại bảo an binh – Dấu ấn ngày toàn thắng
    Mùa thu năm 1945, Hà Nội rợp cờ đỏ sao vàng, khắp phố phường vạn người như một cùng cất tiếng hô vang “Độc lập – Tự do”, đánh dấu thắng lợi vĩ đại của Cách mạng tháng Tám. Trải qua tám thập kỷ, nhiều di tích từ mùa thu năm ấy vẫn còn hiện hữu giữa đời sống hôm nay, kể lại câu chuyện của một Thủ đô Anh hùng của đất nước Việt Nam anh hùng. Trong dòng chảy ấy, Cổng Trại Bảo An binh chính là dấu tích của cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám năm 1945 - một sự kiện lịch sử trọng đại của đất nước.
  • "Hạt giống hạnh phúc" - Phim tài liệu đặc biệt về tình hữu nghị Việt Nam và Cuba phát sóng tối 2/9
    Bộ phim tài liệu với tên gọi "Hạt giống hạnh phúc" sẽ được phát sóng vào 20h10 tối 2-9-2025 trên kênh VTV1. Cùng thời điểm này, Truyền hình Quốc gia Cuba - Cubavisión cũng phát sóng bộ phim đặc biệt này, mở ra một dấu mốc hiếm có trong lịch sử hợp tác truyền hình giữa hai nước.
  • [Video] Triển lãm “Mùa Xuân độc lập”: Tôn vinh khát vọng tự do và hòa bình qua lăng kính hội họa
    Với phong cách kết hợp giữa chất liệu sơn mài truyền thống và tư duy tạo hình đương đại, các tác phẩm được trưng bày trong triển lãm “Mùa Xuân độc lập” tại Bảo tàng Hồ Chí Minh nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng 8 thành công và 80 năm Quốc khánh 2/9, mỗi bức tranh của họa sỹ trẻ Chu Nhật Quang mang đến cảm nhận về chiều sâu thẩm mỹ mới mẻ, tôn vinh khát vọng độc lập, tự do và hòa bình của dân tộc Việt Nam.
  • Hà Nội rực rỡ cờ hoa – Tự hào 80 năm mùa Thu cách mạng
    Tháng Tám lịch sử lại về, mang theo ký ức hào hùng của dân tộc. Tròn 80 năm kể từ Cách mạng tháng Tám 1945, Hà Nội hôm nay khoác lên mình chiếc áo rực rỡ trong những ngày chuẩn bị cho Quốc khánh 2/9. Trên từng góc phố, nẻo đường, Thủ đô vừa cổ kính vừa hiện đại như sống lại khí thế mùa Thu cách mạng, đồng thời thể hiện khát vọng vươn lên của đất nước trong kỷ nguyên mới.
  • Kiện toàn Ban Chỉ đạo xây dựng, bảo tồn và phát huy giá trị khu di tích chùa Hương
    UBND Thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định số 4248/QĐ-UBND ngày 14/8/2025 về kiện toàn Ban Chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện Đề án đổi mới mô hình tổ chức, phương thức quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị khu di tích quốc gia đặc biệt lịch sử và danh lam thắng cảnh quần thể Hương Sơn (chùa Hương), thành phố Hà Nội.
  • Phát triển phường Từ Liêm thành đô thị văn minh tiêu biểu từ giá trị văn hóa truyền thống
    Sáng 19/8, Đảng bộ phường Từ Liêm (Hà Nội) đã long trọng tổ chức Đại hội đại biểu Đảng bộ phường Từ Liêm lần thứ I nhiệm kỳ 2025 - 2030 với tinh thần “Đoàn kết – Dân chủ - Kỷ cương – Đột phá – Phát triển”.
  • Khám phá 54 sắc màu văn hóa trong "Chung một ngôi nhà"
    Nhân kỷ niệm 80 năm Quốc khánh (2/9/1945 – 2/9/2025), Nhà xuất bản Kim Đồng giới thiệu ấn phẩm đặc biệt “Chung một ngôi nhà – Atlas 54 dân tộc Việt Nam” do tác giả Võ Thị Mai Chi biên soạn, họa sĩ Hồ Quốc Cường minh họa. Cuốn sách mang đến cho độc giả cái nhìn sinh động về văn hóa và đời sống tinh thần phong phú của 54 dân tộc, đồng thời là hành trang tinh thần giúp thế hệ trẻ gìn giữ bản sắc, nuôi dưỡng tình yêu quê hương và tự tin hội nhập quốc tế.
  • [Infographic] Lộ trình của các khối diễu binh, diễu hành dịp Quốc khánh 2/9
    Sáng 2/9, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, (Hà Nội) sẽ long trọng diễn ra Lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bắt đầu từ 6h30 và kết thúc lúc 10h. Dự kiến, sau khi đi qua lễ đài tại Quảng trường Ba Đình, các khối diễu binh, diễu hành sẽ chia làm 7 hướng, đi qua các tuyến phố trung tâm Thành phố Hà Nội.
  • Chương trình nghệ thuật đặc biệt Kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh
    Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 2937/QÐ-BVHTTDL phê duyệt Kịch bản “Chương trình nghệ thuật đặc biệt Kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 - 02/9/2025)”.
Thơ Tanka Nhật Bản
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO