Thơ Tanka Nhật Bản
Thơ - Ngày đăng : 10:30, 17/04/2020
Tanka (Đoản ca) là tên ban đầu của thể loại thơ ngắn Nhật Bản, đã có từ thế kỷ thứ X, nhằm phân biệt với Trường ca (Choka). Chúng ta đã biết đến thể loại thơ Haiku là thể loại thơ thường có 17-18 âm tiết, và được viết thành 3 dòng. Còn thể loại thơ Tanka thì thường có tới 29-31 âm tiết, và được viết thành 5 dòng. Từ đầu thế kỷ XX, nhà thơ Masaoka Shiki đã rất chú ý đến việc làm mới lại thể thơ Tanka, đưa nó vào các đề tài hiện đại và dần dần chuyển hóa nó thành một thể thơ riêng biệt, thường là thơ không đề
Yukitsuna Sasaki (Sinh năm 1938), giáo sư Trường Đại học Vaseda, tác giả tập thơ Tanka “Ngựa trời”, xuất bản năm 2001.
***
Em có tin nổi không:
Rằng thời trẻ, anh đã từng rẽ sóng
Trên những vũng sông, nay đã lầy bùn,
Bằng con thuyền lãng mạn một thời
Thuyền căng gió, bằng cánh buồm quá khứ?
***
Bay biến đi không ngừng,
Thời khắc, bốn mùa, những đám mây buổi sớm,
Những giấc mơ, những người con gái đẹp…
Nhưng còn lại ai, có trái tim đủ mạnh
Để bước mãi… vững chãi, thăng bằng, đến hết cuộc đời!
Tokoyo Fujii (Sinh năm 1940). Nhà thơ và nhà báo nữ tên tuổi, tác giả tập thơ “Đêm thứ 99”, xuất bản năm 1999.
***
Có gì đó - quá nhanh, bay vút lên,
Giống hệt như hình một trái tim,
Vỡ òa ra, rồi biến mất!
Tôi chớp mắt, định thần nghĩ lại:
À - hóa ra là con sơn ca cô đơn!
***
Không ai chịu nổi cách thích nghi
Với mọi tai ương, buộc mình phải van xin, nhờ vả!
Nhưng mọi hầm chứa táo, khoai tây, dành cả mùa dự trữ
Trong nhà tôi đều đã cạn rồi!
Mà những ngày giá đông - trời ơi, còn dài dặc…
Ken Kasugai (Sinh năm 1938), giáo sư danh dự Trường Đại học nữ Aiti, tác giả tập thơ Tanka “Những điều viết ra từ bè bạn”, xuất bản năm 1999.
***
Tôi gặp một người hãy còn rất trẻ
Rất đẹp trai - nhờ một nụ cười!
Mà nụ cười thật bất ngờ:
Rất khó để hiện ra,
Lại rất dễ tan biến mất!
***
Tôi rất nhớ chuyện nhà du hành vũ trụ
Khi trở về, cởi bộ đồ trên vũ trụ ra,
Thì trong sâu thẳm tim anh
Chỉ còn rộn lên có một điều thôi
Tiếng hát trong veo mà con anh hát tặng!
Michimasa Sato (Sinh năm 1943), giáo viên trung học, tác giả tập thơ Tanka “Thiên đỉnh”, xuất bản năm 1999.
***
Những giọt mưa tí tách nhẹ nhàng
Tưới mát và rửa sạch từng cánh hoa hồng
Lúc ban mai vừa rạng,
Trong khi tôi ngồi một mình bực bội
Viết bài thơ để chê trách trời mưa!
***
Hào nước dựng giàn, đoàn xiếc mới đào,
Diễn xong bỏ đi, không buồn lấp lại,
May sao, bọn trẻ con ùa đến
Biến thành trò xiếc riêng mình:
Giang tay nhau xếp hàng, cùng nhảy qua không ướt!
Kazuhito Itou ( Sinh năm 1943), là một nhà khoa học, sáng tác thơ nghiệp dư. Tác giả tập thơ Tanka “Những bài ca ở Morekhoda”, xuất bản năm 1995.
***
Tôi rất thích
Kể chuyện cho ba con gái
Trong hoàng hôn đỏ sẫm
Những câu chuyện về chiến tranh,
Mà chúng chỉ biết nghe, không hỏi thêm gì cả!
***
Những giọt mưa rơi từ trên cao
Thấm qua ngọn cây, rễ cây, từ đỉnh núi,
Biết đâu bây giờ hãy còn trộn lẫn
Với giọt nước từ mùa hè bom nổ
Của Hiroshima cháy khét ngày xưa?
Shuichi Sakai (Sinh năm 1958), giáo sư nhiều trường Đại học, tác giả tập thơ Tanka “Những ngày trong mê lộ” (1987) và “Hạt nhỏ” (1999). Đã từng được giải về thơ Tanka với Giải thưởng mang tên Teraiama Suizi năm 2000.
***
Tôi nực cười
Khi thấy những con người thế kỷ XIX,
Không nhà bác học nào, cũng không học thuyết nào,
Chẳng hề xui ta giết ai hết cả,
Dù đã nghĩ ra đủ mọi chuyện giết người!
***
Tôi lại phải phát run vì sợ hãi
Khi phải định nghĩa cho thật rõ
Linh hồn con người thực chất là gì,
Trong bóng tối không đường ra
Của triết học đơn thuần duy vật!
Chikako Yonekawa (Sinh năm 1959), nhà thơ, chuyên viết thơ thể Tanka, tác giả tập thơ “Mái chèo trời nắng hạ” (1988), và “Một lần trong mùa hè” (1993), “Cái giếng bên cây Ginkgo” (2001). Được giải thưởng của Hội các nhà thơ Tanka hiện đại (1989) và Giải thưởng mang tên Kono Aiko (1993).
***
Anh buồn chăng?
Hay là ngồi tạm nghỉ đêm nay
Trên chiếc ghế mây - một em nhỏ vừa mới vẽ ra,
Chiếc ghế sẽ hợp với giấc mơ anh,
Vì ánh trăng non đêm nay - cũng sẽ ngồi trên đó!
***
Sau phút ôm hôn thật chặt
Không thể rời thân thể em,
Tôi bỗng nghe lặng thinh
Một con thuyền chầm chậm lướt qua
Ở đâu đó, trong vòng tay kỷ niệm!
Machi Tawara (Sinh năm 1962), nhà nghiên cứu văn học và sáng tác thơ Tanka, tác giả các tập thơ “Một ngày của Sarada” (1987) và “ Sáng tháng Tám” (1988). Được giải thưởng thơ của Hội các nhà thơ Tanka hiện đại (1988).
***
Không cuộc trò chuyện nào bắt buộc,
Không nụ cười nào khiên cưỡng,
Phải chăng chỉ vì thế
Hay còn những gì đáng yêu khác nữa,
Mà tôi không thể rời làng quê của tôi?
***
Những cây anh đào, những táo, những lê…
Luôn nối tiếp nở hoa, luôn tưng bừng kết trái,
Hoa tàn mùa, sang năm hoa lại nở,
Nhưng mọi khu vườn - sản sinh muôn đời hoa quả,
Lại luôn chỉ lặng thinh, như không biết gì!
Koh Nagata (Sinh năm 1975). Nhà thơ và nhà báo, tác giả các tập thơ Tanka “Ngày trở gió” (1997) và “Vòng quay mặt trời” (2000), được giải thưởng thơ của Hội các nhà thơ Tanka hiện đại năm 2001
***
Còn ai nữa, ngoài thiên nhiên
Thương chiếc quạt nặng nề suốt mùa mỏi mệt,
Nên bỗng bùng lên trận gió,
Thổi tứ tung từ phố vào nhà…
Nhìn lên, chỉ lấp lóe một bầu trời tinh nghịch!
***
Đã lâu quá rồi
Tôi chưa từng mở cuốn sách ấy ra!
Có thể tôi chưa biết đâu
Cậu bé trong câu chuyện ngày xưa tôi yêu
Đã lớn dậy, già hơn tôi rồi nhỉ?