Phục dựng văn hóa nguồn cội không đơn giản

TTVH Cuối tuần| 10/02/2009 09:21

Thực ra trong Tết, sau ngà y mồng Một, các rạp chiếu phim ở Hà  Nội và  TP.HCM đã đông nghẹt, Hà  Nội thì bởi trời lạnh và  thiếu chỗ đi chơi, nên phim ảnh có vẻ như là  giải pháp tốt để thư giãn sau những bữa ăn truyửn thống quá nhiửu thức ngấy và  những cuộc thăm nom xã giao dồn dập chúc tụng.

Những chỗ mà  Tết là  điểm thu hút khách năm nay vẫn đông, nhưng Văn Miếu, sau và i sự cố ở phố à”ng Аồ mới mở trên vỉa hè năm nay, việc xin chữ có vẻ như bớt hấp dẫn với nhiửu người. à”ng Аồ vẫn ngồi đấy..., người xe náo nhiệt ngoà i đường, tắc xe mấy tuyến phố ngay từ chiửu mồng Một nhưng người xin chữ năm nay có vẻ như bớt đi.

Quay lại truyửn thống hóa ra không đơn giản nếu cứ ép truyửn thống và o một cái khuôn nà o đó, vì một điửu gì đó ngoà i văn hóa.

Các nhà  tổ chức Lễ hội Hoà ng thà nh Thăng Long năm nay cũng có hơi buồn khi cuộc đúc trống đồng Аông Sơn diễn ra sáng mồng 8 Tết tại thửm điện Kính Thiên, đã được chuẩn bị rất công phu, mà  người xem chỉ lèo tèo có mấy chục. 

Phục dựng văn hóa nguồn cội không đơn giản

Lễ hội Hoà ng thà nh Thăng Long

Cứ tưởng trong khi đi xem các di vật của Hoà ng thà nh Thăng Long, xem đúc trống đồng sẽ là  một điểm nhấn quan trọng trong việc quảng bá hình ảnh cho khu di tích Hoà ng thà nh khi bộ hồ sơ đử nghị công nhận là  Di sản văn hóa Thế giới đang trên đường đi tới UNESCO.

Hơn nữa, đây lại là  lần đầu tiên mẫu trống đồng Аông Sơn được đúc tại Hà  Nội, các nghệ nhân xứ Thanh là m trống theo mẫu trống đồng Ngọc Lũ cao 79cm, đường kính mặt trống 61,1cm đang bà y trong Bảo tà ng, chỉ nhử hơn chút xíu.

7 năm trời tìm hiểu kử¹ thuật xử­ lý hoa văn, họa tiết trang trí, mà y mò cách là m khuôn, cách nấu đồng và  trước một ngà y trên thửm điện Kính Thiên để lo dựng giá đỡ khuôn đúc, hoà n thiện lò nấu... Mất bao nhiêu công sức và  tâm trí, thế mà  người xem chẳng có. Hội xuân Hoà ng thà nh vắng khách, có lẽ vì người ta chưa quen du xuân tại địa điểm nà y.

Thói quen quan trọng thật. Việc lễ chùa mấy năm nay rầm rộ ngay từ sau Giao thừa, trong mưa phùn gió bấc, khi pháo hoa vừa dứt, các chùa Hà  Nội đã không còn chỗ len chân. Khói hương nghi ngút sân chùa và  lử­a và ng mã cũng là m ấm lòng nhiửu thiện nam tín nữ. Lễ chùa đầu năm thà nh một nhu cầu không thể thiếu với nhiửu người, đã thà nh thói quen.

Họ đến chùa thà nh tâm bao nhiêu thì đi là m chểnh mảng bấy nhiêu. Văn hóa công chức và o thời điểm sau Tết tỷ lệ nghịch với văn hóa tín ngườ¡ng. Аồng áng cũng đang mùa nông nhà n, nên mười con trâu cà y trong lễ hội Tịch Аiửn - cũng lần đầu tiên được khôi phục lại (và  sân khấu hóa như mọi lễ hội quan trọng khác) - sau 1.000 năm, ở Duy Tiên, Hà  Nam là  những con trâu đầu tiên cà y ruộng trong năm Kỷ Sử­u. 

Phục dựng văn hóa nguồn cội không đơn giản

Lễ hội Tịnh Аiửn

Trái với lễ hội ở Hoà ng Thà nh, lễ hội nà y đông đúc lắm, 4 vạn người đến xem nô nức. "Dĩ nông vi bản, thời nà o nhắc lại câu đó ở nước mình cũng là  thời sự. Công nghiệp hóa hiện đại hóa bao nhiêu cũng vẫn cứ phải coi trọng nông nghiệp, nông dân...

4 vạn người xem lễ hội Tịch Аiửn chưa thấm tháp gì, mới chỉ là  2/3 số người đến khai hội chùa Hương, 6 vạn, và  cũng xêm xêm ngần ấy ở Hội Xuân Yên Tử­. Suối Yến đò như nêm, cứ khai hội xong là  tắc đường tắc suối, quá tải cáp treo...

Аấy cũng là  bởi vì thói quen lễ chùa đầu năm. Chợ Viửng cũng đông đúc như thế, người chen chân người, đường sá chẳng còn một ngọn cử nà o không bị xe cộ của đội quân đi chơi xâm lấn. Nghìn nghịt người ăn uống cầu cúng lễ lạt, thảy đửu thà nh tâm. Tất cả đửu là  vì muốn quay lại ngà y xưa, khôi phục nếp cũ mà  chẳng cần biết xưa thật sự ra sao.

Một thứ văn hóa bát nháo và  xô đẩy, "tả tơi đi lễ..." chẳng sai tẹo nà o. Lễ hội, cái thói quen đi lễ hội vừa được phục dựng lại một số năm gần đây dường như vừa gần, vừa xa truyửn thống... Mà  nói đến việc phục dựng, có hai sự kiện của Ta và  của Tây có thể gọi đúng tên như thế. Một là  phim 3D vử Hoà ng thà nh Thăng Long chuẩn bị ra mắt. Có vẻ sẽ có một hình ảnh Hoà ng thà nh khá tinh tươm được "cover" lại. Một nghìn năm chắc là  không dễ. May mà  gần đây, các nhà  khảo cổ mới phát hiện ra dấu vết (mà  họ khẳng định) là  sân Аan Trì, nơi tiến hà nh các nghi thức triửu đình thời Lê.

Sau đợt thám sát tại khu vực giữa Аoan Môn và  điện Kính Thiên ở Hoà ng thà nh trong khuôn viên khu di tích, trên diện tích 50m2 ngay giữa trục Thần đạo. Ở độ sâu 1,4m, các nhà  khảo cổ Viện Khảo cổ học đã phát lộ đoạn sân gạch Thời Lê hoà n toà n giống vử kết cấu và  bố cục, cũng như kử¹ thuật và  vật liệu xây dựng của sân nửn gạch cổ tại Аoan Môn năm 1999. Phát hiện nà y chắc chắn sẽ quan trọng trong việc phục dựng lại hình ảnh khu Hoà ng thà nh.

Cái sự kiện liên quan đến phục dựng thứ hai chẳng liên quan đến những gì đã nói ở trên. Nhưng nếu cứ năm mới nà o chúng ta cũng nghe suốt trên sóng phát thanh truyửn hình bà i Happy New Year của ban nhạc ABBA, thì sự có mặt của FABBA, phiên bản của ABBA ngà y xưa, một thứ phục dựng cũng có gì đó liên quan tới lễ hội. 

Phục dựng văn hóa nguồn cội không đơn giản

Ban nhạc FABBA chuẩn bị biểu diễn ở VN

Ban nhạc thế giới đầu tiên có mặt tại Việt Nam trong năm 2009 sẽ là  FABBA, với 120 phút biểu diễn mỗi đêm, từ ngà y Tình yêu tháng 2 trong tuần tới, các ca khúc đỉnh cao của ban nhạc huyửn thoại ABBA thời hoà ng kim sẽ là m sống lại trong lòng những ai đã và o tuổi trung niên không gian âm nhạc đẹp đẽ của những năm 70 của thế kỷ trước. Sẽ rưng rưng với không ít người... 

Bớt tâm lý hoà i cổ ngó ra ngoà i một chút. Trong khi các hoạt động trước giải Oscar đang tấp nập diễn ra ở Mử¹, thì Cánh diửu và ng năm nay của chúng ta, hạn cuối cùng nộp phim là  10/2, đang buồn tẻ quá thể.

Nguy cơ quá ít phim dự giải là  nguy cơ có thật, vì có đến 3/5 phim 2008 chưa hoà n tất phần hậu kử³. Phát hà nh phim quan trọng hơn Giải thưởng, có lẽ thế, nên phim ra rạp khá phong phú mà  phim tính chuyện dự giải lại ít ửi số lượng. Cánh diửu và ng có gió để bay không là  chuyện còn phải chử. 

Nhưng cũng chẳng nên buồn nếu cứ so sánh ta với nước ngoà i, nếu chà o đón ban nhạc FABBA, thì cũng nên vui mừng như thể chà o đón chú bé 12 tuổi Nguyễn Việt Trung, tay pianist nhử nhít coi Аặng Thái Sơn là  thần tượng, đã gây sóng gió ở Ba Lan với giải nhì cuộc thi quốc tế mang tên Ludwic Stefanski và  Halina Stefanski, sắp vử Việt Nam.

Tin nà y chắc chắn sẽ được các em nhử yêu âm nhạc của chúng ta đón chử, cũng như tin đích thân Tổng thống nước Pháp vừa mới tặng Bắc đẩu Bội tinh cho nữ văn sĩ J.K. Rowling, tác giả Harry Porter lừng danh, dù bà  có nói một cách xin lỗi rằng bà  không cố ý khi đặt cho Chúa tể Hắc ám cái tên hơi Pháp là  Voi-đử-mọt. 

Năm mới đã bắt đầu, còn nhiửu thơi gian để nhớ vử quá khứ và  phục dựng..., nếu như việc phục dựng đó có ý nghĩa với văn hóa cội nguồn. 

(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Hội Nhà văn Hà Nội tổng kết năm 2025: Ghi nhận sáng tạo, tôn vinh cống hiến
    Sáng ngày 15/12/2025, tại Nhà Văn hóa Đống Đa (số 22 phố Đặng Tiến Đông, Hà Nội), Hội Nhà văn Hà Nội đã tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2025; trao giải thưởng, tặng thưởng văn học và trao quyết định kết nạp hội viên mới. Tham dự hội nghị tổng kết có đại diện lãnh đạo Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội, lãnh đạo các hội chuyên ngành, lãnh đạo Tạp chí Người Hà Nội, lãnh đạo các sở, ban, ngành cùng đông đảo các văn nghệ sĩ hội viên.
  • Triển lãm nghệ thuật sơn mài chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV
    Chiều ngày 12/12/2025, “Triển lãm nghệ thuật sơn mài hướng tới chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV” đã khai mạc tại 29 Hàng Bài, phường Cửa Nam, Hà Nội. Sự kiện do Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức, giới thiệu 44 tác phẩm sơn mài tiêu biểu của nhiều thế hệ họa sĩ Việt Nam.
  • Bạn thi nhân bên Đầm Én - Nha Trang
    Khởi nguồn từ thành Bình Định bên dòng sông Côn, lớn lên trong tình thơ của bốn thi nhân mà người đời gọi là “tứ linh”, với danh vọng thật ấn tượng “Bàn Thành tứ hữu”: Hàn Mặc Tử (long), Chế Lan Viên (phượng), Yến Lan (lân) và Quách Tấn (quy). Họ đã gắn bó với nhau bằng tất cả tấm lòng trong sáng, lãng mạn từ thuở hoa niên cho đến khi bay về trời như cánh mai mùa xuân.
  • Tăng cường phòng, chống ùn tắc giao thông trên địa bàn Thành phố Hà Nội
    Ban An toàn giao thông UBND Thành phố Hà Nội đề nghị Sở Giáo dục và Đào tạo thực hiện ban hành quy chế, bắt buộc các nhà trường phải có cơ chế phản hồi, xử lý nghiêm và thông báo kết quả về Công an Thành phố khi nhận được thông tin học sinh vi phạm...
  • Giải thưởng EVSDA 2025: Vinh danh 20 nhóm tác giả xuất sắc của Việt Nam
    Vừa qua, phái đoàn Liên minh châu Âu (EU) tại Việt Nam tổ chức Lễ trao giải Thiết kế Bền vững EU-Việt Nam (EVSDA) 2025 vào ngày 12 tháng 12 tại Di tích lịch sử Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Sự kiện này đánh dấu một cột mốc quan trọng trong nỗ lực chung giữa EU và Việt Nam nhằm thúc đẩy phát triển bền vững thông qua văn hóa, sáng tạo và đổi mới.
Đừng bỏ lỡ
  • Hiện thực hóa khát vọng phát triển Thủ đô, tạo nên “Kỳ tích sông Hồng”
    Để hiện thực hóa khát vọng phát triển Thủ đô “quay mặt ra sông” và tạo nên “Kỳ tích sông Hồng”, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI vừa thông qua Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng trên địa bàn Thành phố Hà Nội.
  • Đêm hòa nhạc đặc biệt kết nối hai nền văn hóa Việt Nam và Armenia
    Đêm nhạc Rezonans, tại Phòng hòa nhạc lớn, Học Viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam (77 Hào Nam, Đống Đa, Hà Nội‪), có sự tham gia của nghệ sĩ piano hàng đầu thế giới Armen Babakhanian và nghệ sĩ piano hàng đầu Việt Nam hiện nay Lưu Đức Anh.
  • Điểm hẹn văn hóa mới bên Hồ Gươm
    Chiều nay (14/12), chương trình "Âm nhạc cuối tuần" tiếp tục được tổ chức tại Nhà Bát Giác - Vườn hoa Lý Thái Tổ. Đây không chỉ là một sân khấu biểu diễn đơn thuần, mà được kỳ vọng là bước đi chiến lược nhằm đưa nghệ thuật chất lượng cao "chạm" vào đời sống đại chúng, góp phần định vị thương hiệu "Thành phố sáng tạo".
  • Lễ Mừng cơm mới của người Si La được công nhận là Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia
    Người Si La tổ chức Lễ mừng cơm mới khi những hạt thóc đầu mùa chín rộ và đến kỳ thu hoạch. Đây là nghi thức nông nghiệp chứa đựng nhiều nét văn hóa truyền thống được người dân gìn giữ, trao truyền qua nhiều thế hệ.
  • Khai mạc Liên hoan Ẩm thực và Du lịch làng nghề, phố nghề Hà Nội 2025
    Tối ngày 12/12, tại Không gian Văn hoá sáng tạo Tây Hồ (phố đi bộ Trịnh Công Sơn), Sở Du lịch Hà Nội tổ chức Lễ khai mạc Liên hoan Ẩm thực và Du lịch làng nghề, phố nghề Hà Nội năm 2025.
  • Chiếu phim chào mừng Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam
    Nhân dịp kỷ niệm 81 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2025), Viện Phim Việt Nam tổ chức chiếu phim, ba tác phẩm được lựa chọn chiếu trong dịp này là "Bản nhạc người tù", "Phía sau cuộc chiến" và "Đứa con và người lính".
  • Tiếp tục đưa dự án “Âm nhạc cuối tuần” thành điểm hẹn văn hóa quen thuộc của người dân Thủ đô
    Vào lúc 15h30 chiều mai (14/12), chương trình "Âm nhạc cuối tuần" sẽ tiếp tục được tổ chức tại Nhà Bát Giác - Vườn hoa Lý Thái Tổ. Đây sẽ là hoạt động thường niên vào dịp cuối tuần tại không gian phố đi bộ Hồ Gươm với nhiều chương trình biểu diễn nghệ thuật đặc sắc.
  • Phát triển sân khấu Việt Nam từ góc nhìn lực lượng sáng tạo trẻ
    Trong bối cảnh sân khấu Việt Nam đứng trước yêu cầu đổi mới mạnh mẽ để thích ứng với đời sống nghệ thuật đương đại, lực lượng trẻ đóng vai trò quan trọng, góp phần định hình diện mạo sân khấu hôm nay và tương lai. Tại tọa đàm “Lực lượng trẻ trong sự phát triển sân khấu hiện nay” do Hội Sân khấu Hà Nội tổ chức sáng 10/12/2025, các ý kiến tham luận không chỉ làm sáng tỏ thực trạng “khủng hoảng” thiếu nghệ sĩ trẻ mà còn gợi mở nhiều giải pháp thiết thực nhằm phát huy công tác đào tạo và sử dụng nguồn lực tài năng trẻ sân khấu trong thời kỳ mới.
  • Đô thị Huế trong dòng chảy lịch sử
    Các nhà khoa học, chuyên gia thảo luận và chia sẻ về “Đô thị Huế trong dòng chảy lịch sử” tại hội thảo khoa học do Hội Khoa học Lịch sử TP Huế tổ chức.
  • UNESCO ghi danh Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ vào Danh mục di sản cần bảo vệ khẩn cấp
    Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ ở khu phố Đông Khê, phường Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, ra đời cách đây khoảng 500 năm. Cộng đồng thực hành nghề đã tạo ra những bức tranh có đặc trưng riêng về chủ đề, kỹ thuật in, màu sắc và đồ họa bằng kỹ thuật in khắc gỗ.
Phục dựng văn hóa nguồn cội không đơn giản
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO