Nhạc sĩ Hoà ng Hiệp: lòng vẫn nhớ về Hà  Nội

Giử ông bệnh lắm rồi, đã và i năm nay ông không đi lại được, toà n ngồi trên xe lăn. Nhưng có một Hà  Nội luôn bên ông, trò chuyện và  hát cùng ông một bà i ca theo năm tháng, vử một nỗi nhớ chẳng thể phôi phai. Аó là  vợ ông, một cô gái Hà  Nội xưa đã hơn nử­a thế kỷ gắn bó, cho đến nay vẫn hà ng ngà y đẩy xe cho ông đi dạo phố.

Một nhạc sĩ phổ thơ kử³ tà i

Ngay từ bà i hát đầu tiên, khi được tập kết ra Bắc học nhạc, ông đã phổ lời thơ của Аằng Giao. Аó là  ca khúc nổi tiếng: Câu hò bên bến Hiửn Lương, qua giọng hát của ca sĩ Văn Hanh trên Аà i Phát thanh tiếng nói Việt Nam, từ năm 1957. Sau nà y bà i hát còn được ngân vang và  truyửn tụng qua nhiửu giọng hát lừng danh khác như NSND Quốc Hương, NSND Thanh Huyửn, NSND Thu Hiửn.

Nhạc sĩ Hoà ng Hiệp.

Bà i hát nà y đã sớm thể hiện một tà i năng âm nhạc thực thụ, luôn gắn bó với những đử tà i vử cách mạng và  quê hương đất nước. Bởi ngay tiếp sau đó nhạc sĩ Hoà ng Hiệp chủ yếu phổ nhạc cho thơ của các nhà  thơ nổi tiếng. Nhiửu bà i trong số đó đửu là  những ca khúc có sức vang xa và  phổ cập sâu rộng trong cuộc sống và  là  điểm tựa tinh thần cho chiến sĩ và  đồng bà o trong công cuộc chiến đấu chống quân xâm lược.

Nhiửu người không thể quên những ca khúc đầy tính chiến đấu như: Lá đử, thơ Nguyễn Аình Thi; Ngọn đèn đứng gác, thơ Chính Hữu; Cô gái vót chông, thơ Môlô Ylavi (người àŠ Đê); Аất quê ta mênh mông, thơ Dương Hương Ly; rồi nữa, đó là  Trường Sơn đông, Trường Sơn tây, thơ Phạm Tiến Duật; hay như Chút thơ tình của người lính biển, thơ Trần Аăng Khoa v.v...

Sau ngà y giải phóng miửn Nam năm 1975, trở vử miửnNam sinh sống và  là m việc, ông vẫn có nhiửu ca khúc phổ thơ và  cũng đửu được nhiửu người yêu thích. Có thể kể ra các tác giả thơ mà  ông đã từng gắn bó như: Diệp Minh Tuyửn, Lê Giang, Viễn Phương, Xuân Quử³nh, Vũ Аình Liên...

Ngay trong 100 ca khúc tuyển chọn của ông xuất bản năm 1995 cũng có tới nử­a phần là  ca khúc phổ thơ. Nhạc sĩ Văn Dung, một người bạn và  đồng nghiệp lâu năm của Hoà ng Hiệp cũng phải công nhận ông là  một trong số ít nhạc sĩ thà nh công với việc phổ nhạc cho thơ, chắp cánh cho thơ bay cao và  có sức chuyển tải mạnh mẽ và  giầu tính chiến đấu.

Và  ai cũng rõ năm 2000, với 5 tác phẩm của ông được Nhà  nước chọn để trao Giải thưởng Hồ Chí Minh vử Văn học và  Nghệ thuật, thì có tới 4 ca khúc phổ thơ, chỉ có duy nhất một bà i ông tự viết lời, đó là  bà i Nhớ vử Hà  Nội.

Vử chuyện phổ nhạc cho những bà i thơ hay, ông quan niệm đó là  sự đồng cảm hay linh cảm đặc biệt của nhạc sĩ khi bắt gặp những tứ thơ đặc sắc. Cho dù từ thơ nhạc đã cất lên, nhưng cấu trúc âm nhạc và  tư duy hình tượng âm nhạc phải là  phong cách sáng tạo riêng biệt, chứ không chỉ lệ thuộc hay minh họa cho thơ. Lúc đó thơ đã hoà  nhuyễn và o giai điệu âm nhạc và  cảm xúc âm nhạc là m rung động trái tim người nghe. Аó là  sức mạnh của ca khúc phổ thơ.

Yêu một lần và  mãi mãi

Có người nói vui là  nhạc sĩ Hoà ng Hiệp chẳng thể so sánh được với các nhạc sĩ khác vử sự vương vấn với các bóng hồng trong đời mình. Nhưng lại có người ca ngợi ông là  người chung tình số một ViệtNam. Nói gì thì nói, ông cũng chỉ im lặng mỉm cười và  cam chịu thua thiệt bạn bè vử cái khoản quen biết và  yêu nhiửu cô gái.

Còn nhạc sĩ Hồng Аăng lại bà y tử vử người bạn của mình một cách rõ nét rằng: Với Hoà ng Hiệp, một tình yêu đủ là m nên hà ng trăm tác phẩm trong khi nhiửu người khác, hà ng trăm tình yêu vẫn không có một tác phẩm đọng lại trong lòng công chúng.

Ca khúc Nhớ vử Hà  Nội thể hiện thật kử³ lạ vử mối tình yêu duy nhất đó. Nói đây là  do tình yêu sâu sắc với thủ đô mà  nhạc sĩ đã là m nên tác phẩm, điửu đó chẳng hử sai, nhưng có lẽ tình yêu và  hôn nhân sâu nặng nghĩa tình của ông với người vợ, một người con của đất Hà  thà nh mới chính là  nguồn cảm xúc sâu sắc và  vô tận vử đử tà i Hà  Nội ngà n năm.

Có lẽ chính vì thế chăng mà  với các ca khúc như Lá đử, Vử thăm Lăng Bác, Em vẫn đợi anh vử, Ngọn đèn đứng gác... đửu mang một phong cách thanh tao cuốn hút bởi sự sang trọng lịch lãm của văn hoá Trà ng An xưa. Аó là  những giai điệu đẹp, ấn tượng cho dù chúng thể hiện một khí chất cao cả của cuộc chiến tranh hùng vĩ trên đất nước ta.

Hoà ng Hiệp yêu như thế đó. Là  một người con của đất An Giang, tập kết ra Bắc năm 1954, rồi quen và  yêu cô gái xinh đẹp ở phố Nguyễn Du và  gắn bó hơn nử­a thế kỷ qua. Có lúc ông thổ lộ, thật hóm hỉnh rằng, ông cũng yêu rất nhiửu, và  những cô gái đó đửu có bóng dáng trong cô gái Hà  Nội đang ngồi cạnh mình, cả một đời dâng hiến cho ông. Chính tình yêu nà y chắp cánh cho tình yêu Hà  Nội và  ca khúc vử Hà  Nội ấy đã ra đời sau 8 năm ông trở vử miửnNam.

Mối tình ấy được kể lại bằng những ký ức ấm áp da diết tạo nên một khúc tình ca và o loại hay nhất vử Hà  Nội. Chuyện kể rằng: Nhớ từng con phố thâm nghiêm, với những đêm hoa sữa thơm nồng. Nhớ tiếng leng keng tà u sớm khuya, bước chân năm tháng đi vử. Và  nhớ....

à”ng đã tâm sự: Аó là  âm thanh quen thuộc mà  mỗi sáng chủ nhật, bà  ấy bế con lên xe điện ra phố Thụy Khuê, ra đường Cổ Ngư. Giữa tiếng đạn bom, mà  em vẫn đạp xe ra phố... Аó là  mối tình của tôi với bà  ấy. Quả là  nhạc sĩ không có tình yêu nà o ngoà i tình yêu của vợ.

Nếu nói nhạc sĩ Hoà ng Hiệp là  ông hoà ng phổ nhạc cho thơ thì cũng phải nói rằng lời trong bà i hát do chính ông sáng tác đửu là  những bà i thơ có giá trị. Lời trong bà i Nhớ vử Hà  Nội đạt được độ hà m súc cao. Mỗi khúc đửu là  một khổ thơ chan chứa nỗi niửm:

Nhớ những cơn mưa dà i cuối đông ào chăn chưa ấm thân mình, Và  nhớ lúc bom rơi thời chiến tranh, đất rung ngói tan gạch nát. Em vẫn đạp xe ra phố, Anh vẫn tìm âm thanh mới. Bà i hát đôi ta là  khúc quân ca, Là  ước mơ xa hướng lên Ba đình, trà n niửm tin...

Nhạc sĩ Hoà ng Hiệp và  nhạc sĩ Trịnh Công Sơn.

Nói một tình yêu chân thà nh và  thuỷ chung thà nh vạn tình yêu là  như thế. Tình yêu đất nước, tình yêu Hà  Nội và  trọn vẹn một niửm tin cho một tình yêu với một người con gái Hà  Nội để là m nên bà i ca sống mãi trong lòng người.

Một thời gian dà i Аà i Phát thanh và  Truyửn hình Hà  Nội sáng nà o cũng vang lên giai điệu khúc ca nay và  ai mỗi khi thức giấc cũng đửu nhẩm theo lời ca: Dù có đi bốn phương trời, lòng vẫn nhớ vử Hà  Nội. Hà  Nội của ta, thủ đô yêu dấu một thời đạn bom, một thời hoà  bình. Nhớ....

Chính vì lẽ đó, mà  nhiửu lần trong lúc mê man trên giường bệnh, ông vẫn chỉ gọi tên vợ ông, người con gái Hà  Nội xưa, luôn túc trực bên  cạnh bón từng thìa cháo cho chồng. Hình ảnh bà  Diễn Lan ân cần chăm sóc ông và  hướng dẫn cho ông cách điửu khiển chiếc xe lăn mỗi khi ông lúng túng đã trở nên quen thuộc và  là m ấm áp lòng người; gợi cho ta bao nỗi niửm sâu thẳm vử tình yêu.

Ca khúc phải thuộc vử cuộc sống

Kho tà ng âm nhạc của Hoà ng Hiệp khá đồ sộ. Nếu không kể các tác phẩm khí nhạc, nhạc cho hà ng chục bộ phim thì ông có tới 400 ca khúc tạo được một phong cách lãng mạn cách mạng sâu sắc. Аiửu nổi bật trong ca khúc của ông là  dấu ấn của âm hưởng dân gian hiện đại.

Có thể nói ông là  người mở đầu cho phong cách nà y mà  hiện nay nhiửu nhạc sĩ trẻ kế thừa, tiếp bước trên con đường tìm Bà i hát Việt. à”ng đã có nhận xét, kiểu viết nhạc ăn xổi ở thì sẽ khó có sức sống lâu bửn. à‚m nhạc cần bắt nguồn từ sự sống và  trở vử cuộc sống. à”ng cũng đã có nhiửu sách giáo khoa cho âm nhạc trong nhà  trường và  luôn đử cao ý tưởng đó.

Tình yêu với quê hương, đất nước với những gian nan và  khổ đau của dân tộc đã là m nên sự nghiệp âm nhạc Hoà ng Hiệp. Và  những tác phẩm của ông từ đó cũng thuộc vử cuộc sống. Người ta nhớ cùng nỗi nhớ của ông. Người ta vui cùng niửm vui của ông và  sự sẻ chia ấy tạo được sức sống bửn vững qua tác phẩm. Аó là  những giai điệu bất tử­ đối với sự nghiệp âm nhạc cách mạng và  đầy lãng mạn của người con miửn Nam đối với Tổ quốc thân yêu