Nhạc sĩ Hoà ng Hiệp: lòng vẫn nhớ về Hà Nội
Chuyển động Hà Nội - Ngày đăng : 10:28, 23/02/2012
Giử ông bệnh lắm rồi, đã và i năm nay ông không đi lại được, toà n ngồi trên xe lăn. Nhưng có một Hà Nội luôn bên ông, trò chuyện và hát cùng ông một bà i ca theo năm tháng, vử một nỗi nhớ chẳng thể phôi phai. Đó là vợ ông, một cô gái Hà Nội xưa đã hơn nửa thế kỷ gắn bó, cho đến nay vẫn hà ng ngà y đẩy xe cho ông đi dạo phố.
Một nhạc sĩ phổ thơ kử³ tà i
Ngay từ bà i hát đầu tiên, khi được tập kết ra Bắc học nhạc, ông đã phổ lời thơ của Đằng Giao. Đó là ca khúc nổi tiếng: Câu hò bên bến Hiửn Lương, qua giọng hát của ca sĩ Văn Hanh trên Đà i Phát thanh tiếng nói Việt
Nhạc sĩ Hoà ng Hiệp.
Bà i hát nà y đã sớm thể hiện một tà i năng âm nhạc thực thụ, luôn gắn bó với những đử tà i vử cách mạng và quê hương đất nước. Bởi ngay tiếp sau đó nhạc sĩ Hoà ng Hiệp chủ yếu phổ nhạc cho thơ của các nhà thơ nổi tiếng. Nhiửu bà i trong số đó đửu là những ca khúc có sức vang xa và phổ cập sâu rộng trong cuộc sống và là điểm tựa tinh thần cho chiến sĩ và đồng bà o trong công cuộc chiến đấu chống quân xâm lược.
Nhiửu người không thể quên những ca khúc đầy tính chiến đấu như: Lá đử, thơ Nguyễn Đình Thi; Ngọn đèn đứng gác, thơ Chính Hữu; Cô gái vót chông, thơ Môlô Ylavi (người àŠ Đê); Đất quê ta mênh mông, thơ Dương Hương Ly; rồi nữa, đó là Trường Sơn đông, Trường Sơn tây, thơ Phạm Tiến Duật; hay như Chút thơ tình của người lính biển, thơ Trần Đăng Khoa v.v...
Sau ngà y giải phóng miửn
Ngay trong 100 ca khúc tuyển chọn của ông xuất bản năm 1995 cũng có tới nửa phần là ca khúc phổ thơ. Nhạc sĩ Văn Dung, một người bạn và đồng nghiệp lâu năm của Hoà ng Hiệp cũng phải công nhận ông là một trong số ít nhạc sĩ thà nh công với việc phổ nhạc cho thơ, chắp cánh cho thơ bay cao và có sức chuyển tải mạnh mẽ và giầu tính chiến đấu.
Và ai cũng rõ năm 2000, với 5 tác phẩm của ông được Nhà nước chọn để trao Giải thưởng Hồ Chí Minh vử Văn học và Nghệ thuật, thì có tới 4 ca khúc phổ thơ, chỉ có duy nhất một bà i ông tự viết lời, đó là bà i Nhớ vử Hà Nội.
Vử chuyện phổ nhạc cho những bà i thơ hay, ông quan niệm đó là sự đồng cảm hay linh cảm đặc biệt của nhạc sĩ khi bắt gặp những tứ thơ đặc sắc. Cho dù từ thơ nhạc đã cất lên, nhưng cấu trúc âm nhạc và tư duy hình tượng âm nhạc phải là phong cách sáng tạo riêng biệt, chứ không chỉ lệ thuộc hay minh họa cho thơ. Lúc đó thơ đã hoà nhuyễn và o giai điệu âm nhạc và cảm xúc âm nhạc là m rung động trái tim người nghe. Đó là sức mạnh của ca khúc phổ thơ.
Yêu một lần và mãi mãi
Có người nói vui là nhạc sĩ Hoà ng Hiệp chẳng thể so sánh được với các nhạc sĩ khác vử sự vương vấn với các bóng hồng trong đời mình. Nhưng lại có người ca ngợi ông là người chung tình số một Việt
Còn nhạc sĩ Hồng Đăng lại bà y tử vử người bạn của mình một cách rõ nét rằng: Với Hoà ng Hiệp, một tình yêu đủ là m nên hà ng trăm tác phẩm trong khi nhiửu người khác, hà ng trăm tình yêu vẫn không có một tác phẩm đọng lại trong lòng công chúng.
Ca khúc Nhớ vử Hà Nội thể hiện thật kử³ lạ vử mối tình yêu duy nhất đó. Nói đây là do tình yêu sâu sắc với thủ đô mà nhạc sĩ đã là m nên tác phẩm, điửu đó chẳng hử sai, nhưng có lẽ tình yêu và hôn nhân sâu nặng nghĩa tình của ông với người vợ, một người con của đất Hà thà nh mới chính là nguồn cảm xúc sâu sắc và vô tận vử đử tà i Hà Nội ngà n năm.
Có lẽ chính vì thế chăng mà với các ca khúc như Lá đử, Vử thăm Lăng Bác, Em vẫn đợi anh vử, Ngọn đèn đứng gác... đửu mang một phong cách thanh tao cuốn hút bởi sự sang trọng lịch lãm của văn hoá Trà ng An xưa. Đó là những giai điệu đẹp, ấn tượng cho dù chúng thể hiện một khí chất cao cả của cuộc chiến tranh hùng vĩ trên đất nước ta.
Hoà ng Hiệp yêu như thế đó. Là một người con của đất An Giang, tập kết ra Bắc năm 1954, rồi quen và yêu cô gái xinh đẹp ở phố Nguyễn Du và gắn bó hơn nửa thế kỷ qua. Có lúc ông thổ lộ, thật hóm hỉnh rằng, ông cũng yêu rất nhiửu, và những cô gái đó đửu có bóng dáng trong cô gái Hà Nội đang ngồi cạnh mình, cả một đời dâng hiến cho ông. Chính tình yêu nà y chắp cánh cho tình yêu Hà Nội và ca khúc vử Hà Nội ấy đã ra đời sau 8 năm ông trở vử miửn
Mối tình ấy được kể lại bằng những ký ức ấm áp da diết tạo nên một khúc tình ca và o loại hay nhất vử Hà Nội. Chuyện kể rằng: Nhớ từng con phố thâm nghiêm, với những đêm hoa sữa thơm nồng. Nhớ tiếng leng keng tà u sớm khuya, bước chân năm tháng đi vử. Và nhớ....
à”ng đã tâm sự: Đó là âm thanh quen thuộc mà mỗi sáng chủ nhật, bà ấy bế con lên xe điện ra phố Thụy Khuê, ra đường Cổ Ngư. Giữa tiếng đạn bom, mà em vẫn đạp xe ra phố... Đó là mối tình của tôi với bà ấy. Quả là nhạc sĩ không có tình yêu nà o ngoà i tình yêu của vợ.
Nếu nói nhạc sĩ Hoà ng Hiệp là ông hoà ng phổ nhạc cho thơ thì cũng phải nói rằng lời trong bà i hát do chính ông sáng tác đửu là những bà i thơ có giá trị. Lời trong bà i Nhớ vử Hà Nội đạt được độ hà m súc cao. Mỗi khúc đửu là một khổ thơ chan chứa nỗi niửm:
Nhớ những cơn mưa dà i cuối đông ào chăn chưa ấm thân mình, Và nhớ lúc bom rơi thời chiến tranh, đất rung ngói tan gạch nát. Em vẫn đạp xe ra phố, Anh vẫn tìm âm thanh mới. Bà i hát đôi ta là khúc quân ca, Là ước mơ xa hướng lên Ba đình, trà n niửm tin...
 |
| Nhạc sĩ Hoà ng Hiệp và nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. |
Nói một tình yêu chân thà nh và thuỷ chung thà nh vạn tình yêu là như thế. Tình yêu đất nước, tình yêu Hà Nội và trọn vẹn một niửm tin cho một tình yêu với một người con gái Hà Nội để là m nên bà i ca sống mãi trong lòng người.
Một thời gian dà i Đà i Phát thanh và Truyửn hình Hà Nội sáng nà o cũng vang lên giai điệu khúc ca nay và ai mỗi khi thức giấc cũng đửu nhẩm theo lời ca: Dù có đi bốn phương trời, lòng vẫn nhớ vử Hà Nội. Hà Nội của ta, thủ đô yêu dấu một thời đạn bom, một thời hoà bình. Nhớ....
Chính vì lẽ đó, mà nhiửu lần trong lúc mê man trên giường bệnh, ông vẫn chỉ gọi tên vợ ông, người con gái Hà Nội xưa, luôn túc trực bên cạnh bón từng thìa cháo cho chồng. Hình ảnh bà Diễn Lan ân cần chăm sóc ông và hướng dẫn cho ông cách điửu khiển chiếc xe lăn mỗi khi ông lúng túng đã trở nên quen thuộc và là m ấm áp lòng người; gợi cho ta bao nỗi niửm sâu thẳm vử tình yêu.
Ca khúc phải thuộc vử cuộc sống
Kho tà ng âm nhạc của Hoà ng Hiệp khá đồ sộ. Nếu không kể các tác phẩm khí nhạc, nhạc cho hà ng chục bộ phim thì ông có tới 400 ca khúc tạo được một phong cách lãng mạn cách mạng sâu sắc. Điửu nổi bật trong ca khúc của ông là dấu ấn của âm hưởng dân gian hiện đại.
Có thể nói ông là người mở đầu cho phong cách nà y mà hiện nay nhiửu nhạc sĩ trẻ kế thừa, tiếp bước trên con đường tìm Bà i hát Việt. à”ng đã có nhận xét, kiểu viết nhạc ăn xổi ở thì sẽ khó có sức sống lâu bửn. à‚m nhạc cần bắt nguồn từ sự sống và trở vử cuộc sống. à”ng cũng đã có nhiửu sách giáo khoa cho âm nhạc trong nhà trường và luôn đử cao ý tưởng đó.
Tình yêu với quê hương, đất nước với những gian nan và khổ đau của dân tộc đã là m nên sự nghiệp âm nhạc Hoà ng Hiệp. Và những tác phẩm của ông từ đó cũng thuộc vử cuộc sống. Người ta nhớ cùng nỗi nhớ của ông. Người ta vui cùng niửm vui của ông và sự sẻ chia ấy tạo được sức sống bửn vững qua tác phẩm. Đó là những giai điệu bất tử đối với sự nghiệp âm nhạc cách mạng và đầy lãng mạn của người con miửn 