Nằm giữa phố Hoà ng Hoa Thám và Đội Cấn, Đại Yên là một trong "Thập tam trại" của kinh thà nh Thăng Long, thuộc khu vực Đông Bắc tổng nội xưa. So với 13 trại Ngọc Hà , Cống Vị, Giảng Võ... thì Đại Yên vẫn gìn giữ được một nghử xưa: trồng cây thuốc và đi hái thuốc nam.
Đời Lý cách đây ngà n năm, Nhà nước đã lập trại trồng cây thuốc ở phường Thụy Chương (Thụy Khuê ngà y nay). Không hiểu nghử quý được truyửn cho Đại Yên từ đời nà o, chỉ biết nó đã có từ rất lâu và cho đến nay vẫn tồn tại trong cái là ng nhử với những đoạn đường hẹp, vườn thuốc san sát kử nhau được ngăn bằng những bức dậu thấp, trong khi Thụy Khuê không còn nhà nà o trồng thuốc nữa. Cả là ng có khoảng 30 nhà trồng cây thuốc, với hà ng chục loại, có loại thu cà nh, có loại lấy cả củ rễ, có loại lại chỉ cắt tỉa từng phiến lá.
Ngoà i thu hái cây trồng ở vườn nhà , người dân còn tới các là ng ngoại thà nh, cắt tỉa các loại lá thuốc thích hợp ở bử rà o, bử dậu, nhà chủ vừa bán vừa cho. Không ít người đã lên cả non xa để kiếm cho đủ vị thuốc. Là m nghử kiếm lá thì phải trèo đèo, lội suối, mò mẫm sục và o bử bụi khắp hang cùng ngõ hẻm, đồng hoang. Mùa đông rét cắt da, cắt thịt vẫn phải chịu, mùa hè nóng đử tóc cháy lưng vẫn phải cần mẫn.
Nhìn và o gánh thuốc của các bà các chị thấy vừa quen vừa lạ. Có những vị thuốc ở ngay gần nhà hà ng ngà y ta không để ý và cũng chẳng hử biết đến công dụng của nó. Những bó lá tươi mới hái, có loại đã héo nhưng không khô, lại còn những bó lá, bó rễ đã phơi kiệt nắng, những gói hạt là vị thuốc để riêng từng loại, người bán không bao giử nhầm. Thêm và o đó còn có thuốc viên được bà o chế theo công thức bí truyửn của là ng bán kèm với lá để chữa bệnh.
Cứ như vậy, đửu đặn, buổi sáng chăm sóc vườn đi kiếm lá, buổi chiửu họp chợ. Điửu đặc biệt là chợ thuốc nam Đại Yên chỉ họp từ ba giử chiửu. Chợ họp ngay ở cổng là ng kéo sâu và o trong ngõ, hà ng lá thuốc ngồi thà nh dãy ven đường. Người tới chợ mua bán không ồn à o như các chợ khác, người bán lẻ, người bán buôn, từng mớ thuốc lá được xếp ngay ngắn riêng từng loại. Tuy gọi là chợ nhưng không hử có chuyện nói thách rồi cò kè bớt giá và giá thuốc ở đây cũng rất rẻ. Chỉ cần và i nghìn đồng có khi chỉ và i trăm là cũng được mấy bó lá vử chữa bệnh.
Người ở Canh Diễn, Cầu Bươu thỉnh thoảng cũng mang lá thuốc đến vùng nà y trao đổi. Nhiửu người ở là ng Đại Yên chuyển đi nơi khác sinh sống, nhưng mỗi chiửu vẫn quay trở lại đây mua buôn lá thuốc để ngồi ở những chợ khác bán hà ng. Người bán hà ng nà o cũng hồn hậu, vui vẻ, tay thì thoăn thoắt đếm lá, vừa nghe kể bệnh vừa hướng dẫn tỉ mỉ cách sao tẩm, đun sắc, cách uống, cách bôi thuốc... Dường như các bà i thuốc chữa các thứ bệnh dễ mắc phổ biến ở Việt Nam họ đửu thuộc là u là u. Nhức đầu giải cảm thế nà o, đau xương dùng lá gì trong uống ngoà i xoa, bông mã đử trị bệnh thận thế nà o, cử nhọ nồi cầm máu ra sao... Cũng với chữa trị các bệnh thông thường, những "dược sĩ" dân gian nà y còn chữa cả các bệnh hiểm nghèo khác như thấp khớp, thận, gan, cao huyết áp...
Trong nghử lá thuốc có loại hái buổi sớm khi chưa có ánh mặt trời thì tốt, có loại sau khi đã giãi nắng cho tinh dầu kết lại trong phiến lá thì tác dụng cao hơn. Cũng thật tà i tình, không phải cùng một bệnh mà họ bán thuốc như nhau, người bán hà ng nhìn kử¹ sắc mặt, tình trạng sức khửe, rồi bệnh nhân già hay trẻ... cùng hà ng loạt các yếu tố khác nữa mà chỉ có riêng họ mới biết gia giảm lượng cây lá cho phù hợp... Và o sâu trong là ng có thể thấy trên những mảnh vườn nhử bóng dáng các bà , chị đang lúi húi chăm bón, tỉa hái lá cây. Những luống ngải cứu, bửng dạ, hương nhu, mã đử, rau má... thẳng tắp tươi mơn mởn.
Cái náo nhiệt ồn à o của phố xá dù chỉ cách là ng và i trăm mét dường như cũng không hử là m khuấy động không khí và nhịp sống nơi đây. Là ng vẫn giản dị, bình yên với những mảnh vườn nhử, những thầy thuốc dân gian cần mẫn mang lại niửm vui cho bao người. Ngà y nối ngà y, họ cứ lặng lẽ âm thầm mong gìn giữ hình ảnh tốt đẹp đã có từ bao đời vử một là ng nghử truyửn thống.
