Mặc cho nhịp thời gian vẫn chảy, ngôi chợ từ hơn 100 năm qua vẫn sống động với từng dấu mốc lịch sử và tấp nập với những gánh hà ng bán mua.
Chợ Đồng Xuân xưa...
Việc lấp kín khúc sông Tô Lịch từ cửa sông Nhị Hà (Sông Hồng) trở và o đến chân tường thà nh cổ, tạo nên một bãi đất rộng hà ng chục hecta đã tạo cơ sở cho sự ra đời của chợ Đồng Xuân. Năm 1888 với việc thà nh lập thà nh phố Hà Nội, người Pháp bắt tay và o quản lý và xây dựng Hà Nội như một thà nh phố nhượng địa.
Ngà y 6/4/1888, chính quyửn đã ký một quyết định thà nh lập một ngôi chợ mới. Công trình chợ Đồng Xuân được xây dựng do công ty thầu khoán Poinsard Veyret của Pháp cung cấp phần khung thép và mái còn một nhà thầu khác đảm nhận thi công. Chợ được thiết kế tương đối đơn giản: Toà n bộ gồm 5 dãy nhà và được phân theo các vòm cuốn mặt trước, bên trong phân cách bởi các đường đi giữa các vòm (mỗi vòm chợ dà i 52m, khung thép cao 19m, rộng 25m). Các bộ khung bằng sắt, lợp tôn mái chảy, diện tích khoảng 6500 m2. Có 3 cổng và o chợ, và 2 ngách, một thông sang Hà ng Khoai, một sang Hà ng Chiếu.
Sau khi khánh thà nh, Đồng Xuân trở thà nh chợ lớn nhất Hà Nội. Trong văn bản chính thức, người Pháp gọi là Les Halls centrales hay Grand Marché nhưng dân vẫn lấy tên tổng Đồng Xuân để đặt cho tên chợ. Nét khác biệt của Chợ Đồng Xuân không chỉ vì nó rộng mà còn vì nó được lắp đặt bằng khung thép và lợp mái tôn, những vật liệu rất mới và ưu việt lúc bấy giử.
Đến đầu thế kỷ XX, một tuyến xe điện chạy ngang qua cổng chợ cùng với việc khánh thà nh Cầu Doumer (Long Biên) và Ga Đầu Cầu đổ xuống Bử Sông và Hà ng Khoai khiến cho Chợ Đồng Xuân nhanh chóng trở thà nh chợ có quy mô lớn, sầm uất nhất lúc bấy giử. Nó không chỉ nổi tiếng Hà Nội mà nổi tiếng cả Bắc kử³, đồng thời nhanh chóng thu hút được sự chú ý của giới thương nhân nước ngoà i, nhất là các nước Pháp, Tây Ban Nha, Ấn Độ...
Lúc đầu chợ Đồng Xuân chỉ họp theo lối chợ phiên, hai ngà y một phiên, nhưng vử sau do nhu cầu của sự phát triển kinh tế thương mại, chợ họp theo ngà y từ sáng đến tối. Hà ng hoá bán trong chợ rất phong phú, đa dạng: Từ hà ng nông sản, thực phẩm, rau quả, đến hà ng vải vóc, máy móc của Pháp, của Trung Hoa, của Ấn độ, (Kaki Pháp, Lụa Bombay...).
Một thời và o những ngà y giáp Tết cổng chợ Đồng Xuân trở thà nh chợ hoa kéo qua Hà ng Khoai để hoà và o Hà ng Lược. Ca dao cũ có ghi: Vui nhất là chợ Đồng Xuân/ Thức gì cũng có xa gần bán mua/ Giữa chợ có anh hà ng dừa/ Hà ng cau, hà ng quýt, hà ng dưa, hà ng hồng.
Trong những ngà y toà n quốc kháng chiến, chợ Đồng Xuân nằm trong Liên khu Một trở thà nh chứng nhân cho chí khí của quân và dân thủ đô. Tiểu đoà n 101 Đồng Xuân đã là m nên trận đánh Chợ Đồng Xuân ngà y 14 - 2 “ 1947. Năm 2005, nhân dịp Hà Nội kỷ niệm 995 năm Thăng Long - Hà Nội, thà nh phố đã dựng bức phù điêu Hà Nội mùa đông năm 1946 ngay cạnh chợ Đồng Xuân nhằm tưởng nhớ những người đã hy sinh trong trận chiến bảo vệ Thủ đô. Trải qua bao năm tháng chiến tranh chống Mử¹ cứu nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội, Chợ Đồng Xuân vẫn luôn là chợ đầu mối bán buôn lớn của khu vực phía Bắc.
... và nay
Chợ Đồng Xuân - Bắc Qua ngà y nay với ba mái vòm chính chạy dọc theo phố Đồng Xuân, nằm giữa lòng thủ đô Hà Nội, với diện tích hơn 14000 m2 và trên 2000 hộ kinh doanh nhiửu ngà nh nghử khác nhau, là trung tâm bán buôn hà ng hoá lớn nhất khu vực phía Bắc thường xuyên cung cấp nhiửu mặt hà ng tới hầu hết các tỉnh thà nh trong cả nước, góp phần đáng kể và o việc phát triển các hoạt động sản xuất kinh doanh của các địa phương.
Hướng tới kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, chợ đêm Đồng Xuân do Công ty cổ phần Đồng Xuân tổ chức và khai thác đã chính thức đi và o hoạt động từcuối năm 2003. Chợ đêm kết nối với tuyến phố đi bộ Hà ng Đà o - Đồng Xuân tạo thà nh chuỗi chợ đêm kéo dà i từ bử Hồ đến chợ Đồng Xuân. Gần đây, sân khấu trước chợ Đồng Xuân là nơi diễn ra các buổi biểu diễn các loại hình văn nghệ dân gian như ca trù, xẩm, chèo cổ...thu hút đông đảo người Hà Nội và khách du lịch đến tham quan, thưởng thức.
.png "Chủ tịch Hồ Chí Minh qua góc nhìn của nghệ thuật tạo hình")
.jpeg "Hội hát Chèo tàu được ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia")
.jpg "Tái hiện phong trào Đồng Khởi trên sân khấu tuồng")
