Bộ trưởng trả lời vử vụ Dương Chí Dũng

Không phải tất cả tập đoà n đửu là  gánh nặng

Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Vũ Аức Аam

- Người dân cho rằng tập đoà n, tổng công ty, doanh nghiệp nhà  nước (DNNN) tuy được ưu đãi nhiửu vử vốn, đất đai, tà i nguyên... nhưng hiệu quả rất kém, toà n thua lỗ, phá sản, là  gánh nặng của nửn kinh tế. Chính phủ nhìn nhận như thế nà o vử vai trò của các tập đoà n, tổng công ty, DNNN và  có biện pháp gì để kiểm soát chặt chẽ hơn và  quy rõ trách nhiệm cho từng cấp?

Theo tôi cần thống nhất một quan điểm, nước nà o cũng có DNNN. Ở nhiửu thời kử³, kể cả ở các nước phương Tây, DNNN đóng vai trò rất quan trọng.

VN đi lên từ một nửn kinh tế hoà n toà n nhà  nước và  tập thể. Qua quá trình đổi mới, sắp xếp doanh nghiệp vừa qua, đến nay, là m tròn con số ta còn 1.300 DNNN, trong đó có 11 tập đoà n, 10 tổng công ty 91 tạm hiểu là  tổng công ty lớn, 80 tổng công ty 90.

Trong số đó, số không có lãi chỉ khoảng 20% so với 60% trước đây. Trước đây, cứ 100 DNNN thì 60 không có lãi, chính vì thế trong quá trình đổi mới DNNN, những doanh nghiệp đó được cổ phần hóa, bán, khoán, cho thuê..., chỉ giữ lại những doanh nghiệp được cho là  có hiệu quả, quan trọng đối với nửn kinh tế.

Không phải tất cả các tập đoà n, tổng công ty đửu lỗ và  đửu là  gánh nặng. Một ví dụ mà  người dân thấy rất rõ là  Tập đoà n Viễn thông quân đội, không những phát triển rất tốt thị trường trong nước mà  còn đang tiến hà nh đầu tư ra rất nhiửu nước trên thế giới, có phương án thâm nhập những thị trường rất tiên tiến ở châu à‚u có mức độ cạnh tranh khốc liệt, khiến rất nhiửu người ngạc nhiên.

VN có điửu kiện rất đặc biệt vử nửn kinh tế chuyển đổi và  hệ thống chính trị, vai trò của DNNN sẽ được tiếp tục duy trì.

Vinalines lỗ do nguyên nhân khách quan

- Nhưng vấn đử lỗ của các DNNN vẫn được người dân rất quan tâm. Tại sao DNNN lỗ lớn như vậy, điển hình như Vinalines, Vinashin..., lỗ đến cả trăm tỷ, ngà n tỷ đồng?

Vinalines những năm trước là  lãi, chỉ bắt đầu năm nay là  lỗ. Lý do chính khiến Vinalines lỗ là  kinh tế thế giới rất khó khăn. Vinalines vận chuyện quốc tế là  chính mà  giá cước lại xuống một cách không thể dự liệu được. Có nhiửu mặt hà ng xuống đến 90%, đại đa phần giảm hơn một nử­a.

Аối với Vinashin, có thể nói ngà nh đóng tà u rất quan trọng vì VN là  một quốc gia biển. Những sai phạm của Vinashin, công luận, trong Аảng và  trong Chính phủ đã nói kử¹. Những ai vi phạm đã phải chịu hình phạt của pháp luật, hậu quả còn lại là  rất lớn, hiện nay để vưc Vinashin lên vẫn còn rất nhiửu khó khăn.

Nhưng nói đến Vinashin mà  chỉ nói đến những điửu như vậy thì không công bằng với những người là m trong ngà nh đóng tà u. Cứ hình dung cách đây 10-15 năm, chúng ta mơ ước không đóng được con tà u 3 ngà n tấn. Bây giử, những con tà u ta đóng được cao bằng tòa nhà  10 tầng, mấy trăm nghìn tấn.

Tôi có vinh dự được đến thăm một số nhà  máy đóng tà u, đã chứng kiến những người từng là  kử¹ sư, quản lý ở đó rơi nước mắt khi xem hạ thủy những con tà u khổng lồ, không thể tưởng tượng ngà nh đóng tà u VN lại có bước phát triển vượt bậc như vậy. Từ chỗ gần như không có tên tuổi, VN giử nằm trong khoảng 10 nước có năng lực đóng tà u tốt trên thế giới, với một đội ngũ mấy chục nghìn công nhân là nh nghử. Các xưởng của ta còn đóng được cả tà u mang pháo, tên lử­a, có trực thăng đậu...

Ta phải ghi nhận đó là  tâm huyết và  trí tuệ của các thế hệ cán bộ trong ngà nh đóng tà u. Chủ trương của Аảng và  nhà  nước trước đây và  sau nà y đửu tập trung phát triển ngà nh đóng tà u, khắc phục những sai sót để giữ được một thế mạnh không chỉ vử kinh tế, kử¹ thuật mà  với VN là  một quốc gia biển trong bối cảnh quốc tế hiện nay là  vô cùng quan trọng.

Nhiửu cán bộ trung cao cấp che giấu giửi

- Vậy thua lỗ của Vinalines, ngoà i nguyên nhân khách quan như Bộ trưởng nêu, có phần nà o là  do hậu quả của vụ việc Dương Chí Dũng?

Vụ việc Dương Chí Dũng xảy ra năm 2007, khi đó Vinalines có nhu cầu đầu tư xây dựng thêm một nhà  máy sử­a chữa tà u biển ở phía Nam. Bộ GTVT và  các bộ ngà nh liên quan theo quy định đã trình lên Thủ tướng xin bổ sung nhà  máy nà y và o quy hoạch. Một Phó Thủ tướng được phân công, trên cơ sở ý kiến các bộ ngà nh, đã đồng ý chủ trương cho Vinalines lập dự án, báo cáo và  cập nhật dự án nà y và o quy hoạch.

Nhưng khi chưa hoà n thà nh các thủ tục đó, lãnh đạo Vinalines đã tự ý mua các ụ nổi, một thà nh phần của nhà  máy, vử sử­a chữa. Trong quá trình thanh tra đã phát hiện việc sử­a chữa nà y có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Ngay khi nhận được báo cáo thanh tra, Thủ tướng đã yêu cầu chuyển cho cơ quan điửu tra. Khi điửu tra vụ việc cụ thể liên quan đến các ụ nổi, nhận thấy dấu hiệu liên quan đến lãnh đạo tổng công ty, Thủ tướng đã yêu cầu cơ quan điửu tra mở rộng điửu tra.

Khi cơ quan điửu tra báo cáo là  lãnh đạo của tổng công ty, cụ thể là  ông Dương Chí Dũng, có dấu hiệu vi phạm, Thủ tướng đã chỉ đạo khởi tố vụ án, khởi tố bị can, tiến hà nh ngay các biện pháp ngăn chặn đặc biệt đối với ông Dương Chí Dũng. Tất cả những việc nà y được là m với thái độ rất cương quyết, đúng trình tự tố tụng.

- Việc bổ nhiệm ông Dương Chí Dũng ở Vinalines, Bộ trưởng đã khẳng định là  đúng quy trình, nhưng người dân băn khoăn trách nhiệm thuộc vử ai, tại sao thực hiện đúng quy trình mà  vẫn để lọt một tội phạm lên một chức vụ quan trọng?

Chính phủ là m gì cũng phải căn cứ và o luật pháp, tuân thủ đúng quy trình thủ tục của một cơ quan hà nh chính. Quy trình, thủ tục đúng thì phải bảo là  đúng. Giống như một quy trình sản xuất, nếu xảy ra tai nạn, điửu đầu tiên cần xem xét là  vận hà nh có đúng quy trình không, nếu đúng quy trình thì phải tìm những nguyên nhân sâu xa hơn.

Công tác cán bộ là  cốt lõi của mọi vấn đế, Аảng và  Nhà  nước có các chính sách và  quy định rất chặt chẽ từ đánh giá, quy hoạch, đà o tạo, bổ nhiệm, đãi ngộ... Với những cán bộ cấp Chủ tịch HАQT, quy trình từ nhận xét ở nơi là m việc đến lấy ý kiến nơi cư trú... phải mất đến 6 tháng. Vấn đử đặt ra ở đây là  tại sao quy trình chặt như thế mà  vẫn để lọt.

Аây là  vấn đử con người. Chúng ta đửu biết một người đã giữ đến chức vụ nhất định thì rất hiểu biết. Không phải không có những trường hợp, không chỉ riêng VN, mà  trong lịch sử­ từ trước đến nay, khá nhiửu cán bộ trung cao cấp che giấu rất giửi.

Một nguyên nhân nữa là  công tác đấu tranh, phê bình và  tự phê bình từ cấp cơ sở chưa là m thật tốt. Khi họ được tuyên dương, lên chức, bổ nhiệm, họ vẫn là  một chân dung rất đẹp, rất tốt. Аùng một cái họ bị phát hiện và  thà nh tội phạm, ta mới giật mình.

Tôi cho rằng đánh giá con người là  vấn đử rất quan trọng và  rất khó, chỉ có cách: Trước hết, những gì là  quy trình, thủ tục thì phải chặt chẽ; Thứ hai, phải tăng cường phê bình và  tự phê bình trong các tổ chức đảng, chính trị xã hội, công đoà n, cơ quan chuyên môn... cũng như tăng cường giám sát của người dân để sớm phát hiện những phần tử­ thoái hóa biến chất, loại ra khửi bộ máy.

Khó có thể tìm thấy một quy trình nà o trên thế giới là  hoà n thiện, vì vậy mọi quy trình phải được thường xuyên rà  soát, cần thiết thì phải sử­a đổi, bổ sung. Sau sự việc Dương Chí Dũng, Chính phủ và  các cơ quan liên quan của Аảng đang xem xét và  đã đử nghị bổ sung một số quy định trong quy trình cán bộ. Ví dụ quy định khi bổ nhiệm một cán bộ mà  đơn vị đang được thanh tra, kiểm tra thì việc trao đổi với cơ quan thanh tra, kiểm tra, dù chưa có kết luận chính thức là  một thủ tục bắt buộc.

Quan trọng nhất trong công tác con người là  phải có giám sát, đánh giá thật kử¹ từ tất cả các cấp, đặc biệt phải có cơ chế để nhân dân biết cán bộ tham gia đánh giá và  phát hiện sai phạm của cán bộ ngay từ khi còn rất sớm.